Тэадор Нарбут. Навуковая і літаратурная дзейнасць, сям’я і сядзіба, яго час. Леанід Лаўрэш. Читать онлайн. Newlib. NEWLIB.NET

Автор: Леанід Лаўрэш
Издательство: Издательские решения
Серия:
Жанр произведения:
Год издания: 0
isbn: 9785006594289
Скачать книгу
назіранняў і доследаў, а таксама сумесных назіранняў разам з мясцовымі лекарамі на працягу двух маладзікоў, было выяўлена, што шляхцянка Наркевічова, якая перыядычна пакутавала нярвовай хваробай, не валодае ніякімі ўласцівасцямі празарліўцы і што прычынай распаўсюджвання чутак пра яе цуды была з аднаго боку народная схільнасць верыць ва ўсё звышнатуральнае, а з другога зацікаўленасць мужа гэтай жанчыны, які зарабляў грошы на наведвальніках. У выніку некалькіх незвычайных, але лёгкавытлумачальных выпадкаў з ёй і пайшлі пагалоскі пра цуды. Таму мясцовая ўлада, каб не дапусціць распаўсюду неабгрунтаваных чутак, выдала пастанову, якая забараніла збор цікаўных у Наркевічовай падчас яе нервовых прыступаў»86.

      І тым не менш пры канцы 1846 г. гісторык зноў пытаецца ў доктара Рэніера: «У нас кажуць, што ў кашарах, былым касцёле св. Ігнацыя, адбыліся нейкія цуды, якія вядомы ўсёй Вільні. Ці чуў пра іх? Пабожныя спевы, езуіцкая ютрань і г. д.»87.

      Дзеці Нарбутаў у юнацтве. Уладзіслаў Абакановіч

      Падобна, дзеці Тэадора не праяўлялі асаблівай цікавасці да гісторыі. Напрыклад, старэйшы сын Людвік Нарбут (1832—1863) маляваў карты і перапісваў старыя дакументы толькі па загадзе бацькі, а цікаўнасць да старых кніг у малодшага сына Станіслава Нарбута (1853—1926) з’явілася толькі тады, калі яго бацька даўно ўжо памёр88.

      З ліста ад 3 жніўня 1845 г. даведваемся, што Тэадор Нарбут з 24 па 29 ліпеня быў у Вільні, «памясцілі Людвіся і Алеся ў п. Рачковіча, настаўніка ланкасцерскай школы. Для дзяўчат прымаем гувернантку, ужо дамовіліся ў Вільні з паннай Хоўвальд»89.

      Людвісь – знакаміты сын Тэадора Людвік Нарбут. Алесь – сын Алозій-Аляксандр, (1835 г. н.) потым афіцэр арміі, удзельнік абароны Севастопаля, захаваліся яго лісты з хадайніцтвам за бацьку і маці і адказ Мураўёва-вешальніка. У 1864 г. ён выйшаў у адстаўку ў чыне штабс-капітана. Далейшы яго лёс невядомы.

      З жонкай Крысцінай з Садоўскіх (1813—1899) Тэадор Нарбут меў ажно адзінаццаць дзяцей, трое з якіх памерлі ў раннім дзяцінстве. Цікавая і нават сенсацыйная для тых часоў дэталь – адносіны Нарбута з Крысцінай былі афіцыйна ўзаконены толькі ў 1840 г. праз шлюб у Нацкім касцёле. У гэты час у сям'і падрастала ўжо пяцёра дзяцей (першынец Людвік нарадзіўся ў 1832 г. і да шлюбу бацькоў рос як Садоўскі)90. Тэадора Манчунская запісала аповед свайго бацькі, бачна, што гісторык меў добрае пачуццё гумару: «Нехта з гараджан ішоў каля руін Лідскага замка і пачуў адтуль галосную гаворку, а вядома было, што там часта чуліся галасы д'яблаў. Спалоханы гараджанін упаў пад мур – аказалася, што на гэты раз чутна была не размова д'яблаў, але з замка даносіўся скрыгат зубоўны, плач і лямант – новапрыбыўшы і цалкам няшчасны д'ябал, тлумачыў іншым прычыну свайго плачу: „Марачэўскі спавядаўся, а Нарбут ажаніўся“, – вось чаму д'яблы скавыталі хорам. Марачэўскі быў хлусам і бязбожнікам, а пан Тэадор ажаніўся толькі, калі меў ужо 5 дзяцей. І страціўшы такіх грэшнікаў, д'яблы ўпалі


<p>86</p>

Цыт. па: Gazeta Codzienna. 1844, №125.

<p>87</p>

Kronika Rodzinna. 1888. №14, 15 lipca. S. 425—430.

<p>88</p>

ДГАЛ. Ф. 1135. Воп. 11. Спр. 19. Арк. 77 адв.

<p>89</p>

Kronika Rodzinna. 1888. №13, 1 lipca. S. 393—398.

<p>90</p>

Reda Griškaitė. Teodoras Narbutas, arba Apie tai, «kaip nereikia rašyti istorijos» // Lietuvos istorijos metraštis 2014 metai 2 / Lietuvos istorijos institutas. Vilnius: Lietuvos istorijos instituto leidykla, 2015. [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу: https://www.zurnalasmetai.lt/?p=15588. Дата доступу: 01.12.2024.