Шигырьләр / Стихи (на татарском языке). Акмулла

фазыйльне ифк газим[286] нийәт кылып¹³⁺,

      Уйнай торган улмы иде синең тиңең?

      Мөҗтәһиддәй галимгә тел тигезгән,

      Сәлямәт торса икән кямил динең¹⁴⁺.

      Биниһайә хәкарәт¹⁵⁺ кылды дигәч,

      Йөрәгем булып китде телем-телем;

      Бер газизне талатып тормайык дип,

      Кузгалды бу сәбәбдән фәкыйрь энең.

      Кызу мичтән чыккан соң, эссе булып,

      Аузыңды пешермәсен безнең белен!

      Мөселманның пәрисе суккан микән,

      Касыйдәсез басылмас синең җенең¹⁶⁺.

      (…)

      Батырны «батыр» диләр – көчен күргәч,

      Останы «оста» диләр – эшен күргәч;

      Ул миңа остаз имәс, ата имәс, —

      Хаклыкны тәсдикъ зарур, эшен күргәч¹⁷⁺.

      (…)

      Гомреңнең күбе үтде гауга белән,

      Барыгызны җиңәм дигән сәүдаэ белән,

      Сөннәтчә һәм булмаймыз, һәм алдаймыз,

      Әһле сөннәтмез дигән дәгъва белән¹⁸⁺.

      Тыя торган аксакаллар вафат булды,

      Инде безгә фетнә салу ансат булды;

      Казан халкы башларын без каңгырттык¹⁹⁺,

      Вөҗүдемез гайне[287] бер афәт булды.

      (…)

      Сүз күп булыр дөньяда тотылмаган,

      Дошмансыз һичкем тыныч утырмаган,

      Даимән сәбәб: әгъдаэ[288] фетнәсендән

      Җиһанда әфазыйльләр котылмаган.

      Симерсә, берен бере этдәй талар,

      Дәүләткә адәм бармы котырмаган?

      Сәлиметтамгъ[289] адәм табыр хәл юк,

      Эчен бер гөман менән тутырмаган²⁰+.

      Туры сүзгә һауалылар очынып китә,

      Чатнаган пыяладай шытырдаган;

      Хаклыкда урыны килсә, тел тартмайды,

      Акмулла дигән байгыш тыпырдаган.

      (…)

      Әрләшкән хатын-кыздай, көлке булып,

      Ояты ким булганы юк усыргандан.

      Әүляде хакыйкатькә хәҗаләт шарт[290] —

      Нәтиҗә хасил булмай кысыр малдан.

      Бокаларны[291] сөзештереп, бак-бак булып,

      Мөселман сыйырлары кысыр калган.

      Ясауылны шайтандай сайласаңыз,

      Дөньяда нәрсә куймас мөселмандай?

      Әллә качан сезнен паруд[292] тунган микән,

      Булмаса, хакъдан күзен йомган микән?

      Артыкча таза йирне артка ташлап,

      Чебендәй кутыр җиргә кунган микән?

      (…)

      Йөргән җирем казакъның, бадиясе[293],

      Гыйлемгә аз әсбабе гадиясе[294].

      Тирә-ягым китабдан хали имәс,

      Утырган урыным – бер каз оясы!

      Куйганмын төрле китаб каршыма өеп,

      Караимын фарсымдан[295] башым иеп;

      Сезнең дә рәддеңезгә[296] күз саламын

      Форсатымның барында, күңел җебеп.

      Мулла икән дип һәркемгә алданмаймын,

      Җебе таза булмаса – җалганмаймын;

      Азрак җунып куйган сөялләр бар,

      Ибе килсә, җилкәдән салгандаймын.

      Шәп икән туйыңызда сезнең сорнай,

      Ишеткән чыдамай колак бормай; һай-һайсың,

      Бохар чыккан мулла икәнсең,

      Күккә