“Daar is ’n vryheid in my wat onbeperk is. Dit sal never as te nooit op enige blad of kaart vasgevang kan word nie,” vertel ek my onsigbare suster met ’n handgebaar wat ek dadelik as Pa s’n herken.
Tog lewe ander makliker as ek. Asof almal iets snap wat ek mis. Mense wat ek in die geheim met verwarring dophou. Aardbewoners wat met volle vertroue inkopies aanpak sonder vrees dat verkeerde koskeuses ons hele Melkweg van ekwilibrium kan afpluk.
Knip-knip en ek land terug op my voete hier langs Wide Bertha op Roete 52, waar ek besluit om by die mensdom te probeer aansluit. Met die hulp van vriende. Rango en Tintin: sprokieskarakters wat my realiteit kleurvoller en sagter maak. Hulle praat met my in bubbles bo die kop.
Rango is ’n verkleurmannetjie in ’n animasierolprent wie se een oog spring en weer krimp wanneer hy galbitter kaktusbier in ’n cowboykroeg vir knaagdiere aangebied word. My oog spring ook as ek die mensdom aanskou of verby my borste op die skaal probeer kyk hoeveel ek nóú weeg.
Net Pa en Tintin was immer optimisties. Soms wou ek hulle albei skuins met ’n plank timmer. My suster en ek het gereeld gegrinnik oor hoe ons pa al sy briewe of e-posse afgesluit het: Positief, Pa.
Ek het eens baie gereis, maar deesdae meestal in my kop. Daardie landskap waarvoor daar geen AA-kaarte is nie, en waarvan die GPS onvoorspelbaar is. Ek weet hoekom ek ’n skrywer wil wees. Omdat woorde netjies en beheerbaar is, anders as mens se lyf.
Of kos.
Woorde kan gerangskik word op maniere wat sin gee aan die sinnelose. In stringe geryg, beskik woorde oor die potensiaal om bane te skep wat, indien nét reg saamgevleg, die koördinate na jou oorspronklike ontwerp aandui. Musiek kan dit ook doen, vinniger as skryf, maar jy het minder beheer, want musiek kan jou laagste besoedelde self ook op ’n dwaalspoor neem.
Ek is versigtig waarna ek luister, want mens moet jou paaie fyn kies.
“Kan jy nie maar soos almal in die tegnologiese wêreld ’n GPS en ’n slimfoon kry nie, asseblief?” brom my suster gereeld. Sy ervaar die frustrasie van ’n jonger sib omdat sy haarself nie ’n dag sonder moderne tegnologie kan voorstel nie. Ek verkies outydse kaarte, woordeboeke en my eie verstand bo ’n slimfoon, maar dit beteken wel dat ek al ’n paar maal om Johannesburg was voor ek die regte afdraai kon vind.
“Maar nee, met jóú praat God mos self.”
Soms is my suster ’n doos. Tog kry ’n eiesoortige dooslikheid my partykeer ook beet. Nogtans kom ek wel uit waar ek wil wees.
Soos voor dié hek in Nevada. Mustang Sarie langs Wide Bertha. Vir my leerskool op Aarde het ek hierdie keer die gedaante van ’n Namibiese Afrikaner gekies. Nie sommer enige nasie is vir my sojourn geskik nie. Kompleet of ek pas van ’n hoër dimensie my vlakste manifestasie van self in liniêre tyd betree.
Niks meer as ’n dagbesoeker aan Planeet Kindertuin nie.
Wide Bertha is so groot en bonkig dat sy my fyntjies en slank agter die stuur laat voel. Asof my lyf uiteindelik soos ’n droë, ryp peul na weerskante toe gaan oopbars sodat die ware ek ligvoets kan uitklim. Op pad het ek na Eric Burdon en The Animals se song oor hergeboorte, “Inside looking out”, met my arm op die oop ruit gery en luister: “We’ll be together, girl, you wait and see. No more walls keep your love from me!”
Stellig herleef ek nou my tienerfase, want skielik is ek lus vir musiek. Dit laat weer ’n fonteintjie iewers in my wese opwel. Al was hy ’n kort mannetjie het die jong Burdon ’n gevaarlike uitdrukking gehad wat my oor kole vuur na hom toe sou laat wawiel het.
“As ek dan tyd op hierdie planeet gaan verwyl, wil ek dit in oorvloed doen. Perkeloos wild.”
Ek hoor die woorde in Pa se stem, al het hy dit nooit gesê nie. In my kop is Pa moontlik besig om iemand anders te word as wat hy regtig was. Dis ook hoekom ek hier is. Om sy sake te kom afsluit. Pa se lewe het oor kontinente gestrek en daarom moet ek wyd reis om alles af te handel sodat ons in vrede kan groet.
Agter in my pienk notaboekie is vrae aan God. Kwelpunte vir bespreking en openbaring.
Sal hy my herken en ek hóm wanneer ons mekaar van Pniël tot Pniël betrag? Nie Pa of Burdon nie. Daai één. Die een wat ek weet ek bestem is om mee te versmelt.
Hoe lyk die plek waar jy skielik wakker word en hier staan die één voor jou? Iemand wat al ’n leeftyd wag dat julle paaie op die regte oomblik, op die regte dag en plek kruis.
Ek maak my notaboekie toe en stap weer om die kar. In die skemer staan die silhoeët van die langarm-kaktus teen die koppies afgeteken. Daar is meer as een kennisgewing aan weerskante van die pad wat jou waarsku om niks te verfilm nie. Sommige plakkate is oud, ander nuut en bo-oor die oueres gespykerskiet. Nietemin neem ek ’n selfie met ’n pen in die mond en Wide Bertha op die agtergrond. Boaan een van die ouer verbleikte borde staan daar Nellis Bombing and Gunnery Range.
Wat die Amerikaners nie besef nie, is dat as ’n Suid-Afrikaner hier kom rondhang, dit van pure perkeloosheid is. Kennisgewingborde en hekke skrik ons nie af nie. Wat nog te sê vir ’n Afrikaner wat gebore is met die genetiese oortuiging dat niemand ons ooit weer sal inperk nie.
Natuurlik weet ek sensors in die koppies het kilometers ver al my voertuig se nommerplate gelees. Teen dié tyd kyk Interpol seker na foto’s van my waar ek hier op die enjinkap in my notaboekie krabbel.
Ek hou nogal daarvan om op vreemde plekke te skryf. Die energie verskil van plek tot plek en dit, glo ek, affekteer hoe jy op daardie oomblik dink. Area 51 is eintlik niks meer as ’n padblokkade tussen kaktusse en propaganda nie. Tussen bespiegelinge en die werklikheid. Dis hoekom dit my aan Pa se lewe laat dink. Ja, maar ook aan my eie. Ek skryf verder.
Soms dink ek die antwoord oor wat met my gebeur het, is eenvoudig. Vrees is ’n bliksem sonder ’n lyf en daarom soek hy joune. Soos daai Sichuan-opera-toorkunstenaars wat mens in China kry na wie ek en Pa een keer deur sakelui genooi is. Die kunstenaar op die verhoog ruk net sy kop en voor jou oë gluur die volgende vreesaanjaende demoon jou aan. Hulle ruil gesigmaskers teen ’n spoed wat die gehoor laat skrik. Dit het selfs vir Pa die horriejieps gegee.
Wanneer laas het ek my eie gesig en my eie lyf te sien gekry?
By party van ons gebeur dit net stadig. Oor jare heen.
Eers as jy terugkyk na ou foto’s sien jy hoe daardie gedrog jou bekruip en stilletjies oorgeneem het. Vrees giet hom bo-oor jou soos ’n horror-fliek se kostuum tot jy later oortuig is dít wat jy sien, ís jy.
Wat het régtig gebeur? En het dit hoegenaamd enige betekenis of invloed op wie ek my voordoen om te wees? Of hoeveel ek weeg?
Seriaasly, ek het nou lank genoeg swaar gedra en geaanstap, Rooies.
’n Stofwindjie roer my hare. In die droë lug maak my lippe slote en is my oë krapperig. Pa was bang vir oogdruppels, onthou ek, terwyl ek na myne soek.
Geen teken van enige bewaarders in die sekuriteitshokkie nie, al hou hulle my dop. Ek verbeel my ek hoor ’n sensor piep. Ek is versigtig vir, én verveeld met, die melodramatiese Amerikaanse veiligheidsmagte omdat ek hulle al genoeg in aksie beleef het. Snellerbehepte amptenare wat hulle gedra asof hulle ’n oudisie vir ’n rolprent met ’n swak draaiboek doen.
Ek is amper lús vir skoorsoek. Kom deursoek en ondervra my gerus. Ja, ek het ook iets om te sê.
Ek wil oor my pa praat.
Hy het altyd gesê Afrikaners is die omkeerders. Hulle keer ander tale om, vat woorde wat lekker sê en jaag dan te perd weg om iets nuuts daarmee te gaan bou. Hulle keer ook stereotipiese idees om oor hoe mens op Afrika se vasteland moet oorleef. Dit mag dalk lyk of ’n Boer op vlug slaan, maar as hy sy perd daar omdraai, is jou kak gebak. As ’n groep rock spiders die koppies in verdwyn, moet jy weet as hulle weer te voorskyn kom, gaan jy dit nie te verwagte wees nie.
“Jy