“Wat dink jy van die Kombi?” vra ek.
My broer se boarm bult elke keer as hy van rat verander. Die spiere op sy arms is vir my so nuut soos die motor. Dis hoekom diensplig ’n goeie ding is, sê Ma. Dit verander seuns in mans. Dit verander hulle ook op ander maniere, het ek die afgelope naweek besluit.
“Wat’s die idee?” Simon skakel die motorradio aan, trek sy gesig toe hy Boeremusiek hoor en skakel dit dadelik weer af. “’n Kombi is ’n great kar vir ’n surfer. Maar as Pa ’n boer wil wees, hoekom koop hy nie ’n bakkie of ’n four wheel drive nie?”
“Jy weet tog Pa wil nie rêig ’n boer wees nie, Simon! Hy hou daarvan om op ’n plaas te woon, maar jy verwag tog nie dat hy ’n boer se werk moet doen nie?”
“Nou maar wie moet dit dan doen?”
“Wie dink jy?”
“Ma?” Simon skud sy kop. “Eendag gaan sy hom nog los.”
Ek skud ook my kop. “Ek dink nie so nie.”
My pa het die kar kamtig vir my ma gekoop – die bossie sleutels soos ’n verloofring aan haar oorhandig, stralend oor sy eie vrygewigheid – sodat sy piesangs na die plaasstalletjies in die omgewing kan karwei. En dan kan hy dit soms oor ’n naweek by haar “leen”, het hy voorgestel, om ’n paar vriende na ’n rugbywedstryd in die stad te vervoer. Meer prakties as ’n bakkie, nie waar nie?
My ma het gesê as hy prakties wou wees, kon hy eerder vir haar ’n nuwe wasmasjien gekoop het. Maar my ma se geliefde liedjie is daardie een wat Shirley Bassey altyd so hartstogtelik sing: I love you, hate you, love you, hate you … Elke keer as Ma dit oor die radio hoor, sing sy net so hartstogtelik saam, al sukkel sy gewoonlik om die wysie te hou.
“En nou vir iets heeltemal anders.” Simon haal ’n kasset uit sy jeans se sak, glimlag asof hy ’n haas uit ’n hoed getoor het, en druk dit in die kassetspeler. “Jesus Christ Superstar!”
“Maar dis mos …” Ek sluk om die skok uit my stem te hou, probeer so wêreldwys soos my kamermaat klink. “Is dit dan nie verbied nie?”
“Alles wat lekker is in die land, is óf verbied óf sonde.” Hy klink beslis anders as voorheen, besluit ek. “Een van Pierre se pêlle het dit uit LM ingesmokkel.”
Ek luister in stilte na die onbekende musiek en wonder of dié Pierre, wat ek binnekort gaan ontmoet, nie besig is om my broer te veel te beïnvloed nie. Maar ek sal dit nie sê nie. Ek wil nie soos my ma klink nie.
“Nogal nie sleg nie,” mompel ek toe ek sien Simon kyk so skuins na my.
Ek is nie juis gretig om my broer se nuwe vriend te ontmoet nie. Hy klink vir my soos die soort ou wat te oud vir sy ouderdom is, en sulke ouens laat my altyd stotter en stamel en soos ’n idioot in standerd drie optree. Maar hulle het albei vir ’n paar dae huis toe gekom, vir die eerste keer in drie maande, en Simon wou vanmiddag by Pierre gaan kuier. En ek moet erken ek was gevlei toe hy my vra om saam met hom Swartstroom toe te ry.
“Pierre het ook al ’n hele paar flieks gesien wat hier verbied is,” sê Simon terwyl hy sy vingers op maat van die musiek op die stuurwiel tik.
“Vuil flieks?”
“Nee, man, goed soos Hair … Clockwork Orange … Last Tango in Paris …”
“Ek hoor dis vieslik,” sê ek voordat ek myself kan keer.
“Wat?”
“Daai Tango-een,” sê ek. “Een van die ouens in my klas het dit in LM gesien. Hy sê hy het hom amper dood gegril. Daar’s so ’n toneel waar die man botter aan die vrou se stert smeer …”
Simon bars uit van die lag.
“Wat?” Ek kyk deur die ruit aan my linkerkant sodat hy nie kan sien hoe bloos ek nie.
“Weet jy dat Pa jare gelede Lady Chatterley’s Lover gelees het?” Simon skud sy kop, sy vingers nou stil op die stuurwiel. “En al wat hy onthou, is ’n toneel waar die lovers blykbaar daisies in mekaar se poepolle steek.”
“Wat probeer jy sê?”
Simon wag tot die einde van die snit voordat hy antwoord: “Pierre sê Last Tango in Paris is ’n briljante fliek.”
Pierre is beslis ’n pervert, besluit ek. Terwyl ek al hoe ongemakliker voel oor die ontmoeting wat voorlê. Die teerpad gooi wye draaie verby ’n uitgestrekte blou meer en digte denneboomplantasies Waar sonstrale lang ligstrepe deur die skaduwees trek. Ek kan my maklik verbeel ons ry deur Kanada, of iewers in ’n ander land, iewers waar ’n mens in ’n motor na Jesus Christ Superstar mag luister.
Hy’s tall and dark, maar nou nie wat ek handsome sal noem nie. Te maer, dink ek, te ernstig, met hol wange en swart oë wat te diep in hulle kasse wegkruip. Dis my eerste indruk.
Sy kamer is buite in die tuin, waar hy sy musiek hard kan speel sonder om sy ma te irriteer, sê hy. Die mure is donkerblou geverf, amper swartblou, en die gordyne is toegetrek. Jy sou nooit vermoed dat die son buite skyn nie. Ek sit verveeld op sy bed en staar na die blou gloeilamp wat bo ’n boekrak hang. As ’n mens so ’n kontrepsie ’n boekrak kan noem.
Die oorvol rakke lyk asof hulle aanmekaar getimmer is deur iemand wat meer van letterkunde as van houtwerk weet. Ek probeer die titels van ’n ry gehawende slapbandboeke in die swak lig lees. Herken sommige van die skrywers se name, al het ek nog nie hulle boeke gelees nie: Tolstoi en Flaubert, Ernest Hemingway en James Joyce en Scott Fitzgerald … maar daar is baie van wie ek nog nooit gehoor het nie: Durrell en Fowles en Updike … Dis onmoontlik dat iemand van Pierre se ouderdom al soveel boeke gelees het. Dis sommer net ’n gesnoef, soos my ouma Plaasdam sou sê.
Simon en Pierre sit op die vloer langs die hoëtroustel, elkeen met ’n bier in die hand, en gesels oor die army. Hulle het heeltemal van my vergeet. En hoe langer ek na hulle simpel army-stories luister, hoe vieser word ek. Nie vir hulle nie, maar vir myself. Vir wat staan ek nie op en gaan stap in die tuin nie?
My ma sê jy moet nooit vir ’n man wys dat hy jou verveel nie. Hy sal jou nooit vergewe nie. Maar wat sou Simon en Pierre doen as hulle ’n uur lank moes luister hoe ek en Dalena oor lipstiffie of naelpolitoer gesels?
Ek draai my kop om na die plakkate teen die mure te kyk. Nie die gewones wat jy in ’n seunskind se kamer verwag, van popsterre of prikkelpoppe met sterre op hulle kaal tieties uit tydskrifte soos Scope nie. Bokant die bed is ’n prent van Beethoven, langsaan ’n onbekende swart man met ’n gebalde vuis, langsaan ’n soldaat wat agteroor val, asof hy geskiet word, bo-oor die woord Why? in groot, swart letters.
The Dark Side of the Moon speel oor die luidsprekers, maar hulle hoor dit skaars. PT instructors … korporaal … basic training …Awol … grens toe … Swapo …Ek vang hier en daar ’n woord, maar ek verkies om na Pink Floyd te luister. Wat my die meeste irriteer, is dat hulle sê hulle háát die army. Hoe de hel kan jy so lank gesels oor iets wat jy háát?
“… tussen die MPLA en die FNLA,” sê Pierre. “En natuurlik Jonas Savimbi se Unita.”
Nou luister ek, want ek het onlangs ’n artikel oor Angola in Huisgenoot gelees. Die swart mense baklei en die wit mense vlug. Dit maak my bang.
“Dit klink of dit maar beroerd gaan,” sê Simon en vat ’n sluk bier. “Die Portugese kan nie vinnig genoeg padgee nie. Dieselfde storie as laas jaar in Mosambiek.”
Dit klink of hy dieselfde artikel as ek gelees het.
“Maar ek verstaan dit nie.” Simon staar na die bierbottel in sy hand. “Ek dog die swartes sou ’n moerse paartie hou oor die wit base uiteindelik weg is. Is dit dan nie wat hulle wou hê nie? Nou lyk dit of hulle mekaar wil uitmoor.”
“Dis politiek, ou pêl,” sê Pierre. “Jy kan tog nie verwag hulle moet almal eners dink net oor hulle swart is nie?”
“Nee, natuurlik nie, maar … is