Petrus jok hy moet ’n rekening gaan betaal. Hy sal nie vandag ’n kurper kan vang nie. “Anderdag,” belowe hy.
Toe Soon opstaan om te loop, vra hy: “Hoe lank gaan jy nog die kurper in jou bad aanhou?”
Die vraag bly Petrus kwel. Hy kon nie antwoord nie – net iets vaags gebrom – want hy het nog nooit daaraan gedink dat Tilapie dalk weer moet uit nie.
Daardie aand trek Petrus sy klere uit en klim versigtig in die bad. Hy gaan sit op sy hurke in die koel water.
Tilapie draai om en om in die beperkte ruimte, en swem uiteindelik tot by Petrus se knieë. Stadig skuif hy sy hand op die bodem langs onder haar in. Sy gee nie pad toe Petrus oor haar maag streel nie. Hy lig haar in die holte van sy handpalm op, en gaan sit toe plat met sy bene lankuit voor hom uitgestrek. Terwyl die water met ’n gorrelende geluid by die gat onder die krane uitvloei, speel Petrus met Tilapie in die bad.
Die volgende week besoek Soon Petrus in sy kantoor. “Het jy nog daardie kurper?” vra hy. “Ek het nou ’n regte akwarium by my huis. Self gebou.” Hy verduidelik hoe groot die kas is. Hy het riviersand ingegooi om die bodem te bedek, en ’n paar mooi spoelklippe daar in gerangskik. Ook spesiale waterplante geplant, fyn soos varings. “Dis nes ’n stukkie rivier,” spog Soon. Die akwarium staan op die stoep waar die son soggens ’n paar uur lank in die water kan inskyn. “Te lekker!” sê hy ingenome.
“Watse visse gaan jy daar insit?”
Soon glimlag breed. “Jy sal nooit kan raai nie. Kurpers!” Toe vertel hy Petrus van die mannetjiekurper wat hy alreeds in sy akwarium het. “Hy’s nie so groot nie, maar lewendig genoeg. Hy soek net ’n maat.” Soon kyk afwagtend na hom, maar toe Petrus stilbly, vra hy: “Hoe lyk’t met daai wyfie van jou?”
Die hele tyd terwyl Soon van sy akwarium vertel het, het Petrus aan Tilapie gedink. Tilapie in Soon se akwarium. “Nee!” roep hy nou uit. “Jy kry haar nie.”
“Aag, kom nou, man. Dit sal mos baie lekkerder vir haar in ’n regte akwarium wees as in jou bad.”
Petrus kan hom Soon se akwarium voorstel, met ’n duikerbeeldjie waaruit ’n stroom borrels opstyg. Sy groen veeragtige plante. En Soon wat sy hande in die water steek om die twee kurpers te voer. Die water vergroot die swart hare op die rugkant van sy hand en op elke vingerlid tot harde stekels. Tilapie wat versigtig nader kom, aangedryf deur honger, en met haar mond teen Soon se vingers pleit om ’n bolletjie pap te kry.
Elke keer dat Petrus aan Soon se selftevrede glimlag dink, vat sy ergernis vlam, en byt hy hard op sy tande.
Hoe anders het Tilapie nie in die rivier geleef nie. Terwyl sy swem, streel die water oor haar lyf, streel die donker, want die rivier is donker om die draai in die koelte van die populiere. Miljarde donkergroen stippels. Dit druk sag teen haar oë, en bied weerstand teen haar vinne se beweging, en teen die waaier van haar stert. Die stippels stroom stil by haar verby.
Hier hoor sy selde ’n geluid. Soms word die donker skielik solied. ’n Ander vis materialiseer en kolk die stroom met ’n sku swenk. Kan hulle mekaar ooit in die diepte sien? Hulle stamp teen mekaar, geniepsig hard as dit broeityd is. Terwyl die wyfies monde vol kleintjies dra, bevestig die mannetjies aggressief hul ongeduldige belang.
Tilapie dryf weg in ’n donkergroen nag.
Een aand hoor Petrus ’n klop aan sy voordeur. Dit is die opsigter van die woonstelblok, ’n grys en ligroos pensioenaris met ’n moesie op sy neus. “Ons het vanoggend geiserinspeksie gedoen, meneer, en toe sien ons jy’t ’n vis in jou bad.” Die opsigter swaai sy kop afkeurend van kant tot kant. “Dit is heeltemal teen die reëls.”
“Ek weet nie van ’n reël wat sê mens mag nie ’n vis in jou bad aanhou nie,” verweer Petrus hom.
“Jy mag nie troeteldiere in jou woonstel aanhou nie, meneer.”
“Visse is mos nie troeteldiere nie,” probeer Petrus uit ’n ander hoek keer. En voeg hoopvol by: “Hulle pla mos niemand nie …”
Die opsigter lyk bra ongemaklik. Hy korrel met die moesie na die onderste hoek van die deur. “Dis nie ek wat moet sê wat alles troeteldiere is nie, meneer. Dis die eienaars van Altebella Heights wat die reëls maak.”
Petrus probeer moedeloos aan ’n uitweg uit die opsigter se aanklag dink. “Niemand hoef mos van die vis te weet nie,” skerm hy flou. Maar aan die verontwaardige opswaai van die moesie kan hy sien dat hy nooit die opsigter tot medepligtigheid aan sy oortreding sal kan oorreed nie.
“Jammer, ek sal ’n plan maak,” belowe Petrus ten einde raad.
Die volgende oggend in die bus op pad werk toe, is Petrus mismoedig. Hy het gewonder of ’n akwarium soos Soon s’n dalk vir die opsigter aanvaarbaar sal wees. Miskien is hy net gekant teen die vis in die bad. As dit so is, hoekom het die omie dit nie voorgestel nie?
Teen teetyd oorweeg Petrus of hy nie maar vir Tilapie aan Soon moet skenk nie. Laat hy haar maar in sy akwarium sit by die kurpermannetjie en die plante soos vere. Hy sit radeloos na die lêers op sy lessenaar en staar, en dink aan die stil draai in die rivier op Ouplaas waar Tilapie vandaan kom. Hoe donker en koud moet dit nie in die diep water onder die koelte van die populiere wees nie. As hy daarin wegsink, sal niemand meer van hom weet nie. Hy en Tilapie in die ewige groen nag.
Wolke pak die middag saam, blou en swaar van die reën, en dit word vroeër skemer. ’n Halfdonker waarin weerlig kort-kort flikker en dreigend grom; dit demp die gesprekke in die bus.
Met tye heers daar ’n somber stilte waarin Petrus afgetrokke deur sy venster na die nors geboue weerskante kyk. Die bekende landmerke skuif verby. Die bootwinkel in Du Toitstraat, en toe Sunnypark wat moedig ’n neonstryd aanknoop teen die voortydige skemer. Kantoormeisies en klerke sonder sambrele haas hulle na hul woonstelle toe.
Petrus dink hoe Tilapie op hom wag. Sy swem nou op en af in die bad. Heeltyd op en af tot hy inkom om haar te voer.
Hy klim van die bus af en stap bedruk verby die groot, leë draadhokke van Sunnyside se tennisklub.
Toe hy sy woonstel oopsluit, voel Petrus kwaad. Die opsigter het ’n onredelike eis aan hom gestel. Heeldag lank het hy aan ’n oplossing vir sy probleem probeer dink, maar tevergeefs; om Tilapie vir Soon te gee, is nie ’n uitweg nie. Soon sal ook nie aan hom sy akwarium leen nie. Al kan hy elders dalk ’n akwarium in die hande kry – dis mos maar net ’n groot glaskas – is dit dalk ook teen die reëls.
Hoe nou gemaak met sy kurperwyfie, Tilapie, in sy bad?
Petrus wag tot dit heeltemal donker is voor hy na die badkamer toe loop. Hy skakel nie die lig aan nie; die sporadiese flikkering van die weerlig in die venster moet hom help om te sien wat hy wil. Dit klink vir hom asof hy Tilapie kan hoor swem: ’n sagte gespat in die donker, ’n onrustige geklots teen die kant van die bad.
Petrus buk vorentoe, voel na die badprop, en toe hy dit raakvat, trek hy dit uit die gat uit. Die water suig in die pyp; hy weet die klein maalkolkie draai regsom oor die opening. Met sy linkerhand voel hy na Tilapie, na haar lyf en die sagte opening van haar kieue. Hy vou haar in sy handdoek toe.
In sy motortjie praat Petrus nog vir oulaas met haar. “Ek kan nie anders nie,” bly hy homself verontskuldig.
Hy hou langs die heining van die voëlreservaat stil. Dis stil in die straat en onder die bome, asof in afwagting van die reën. Hy kyk nie na die weerkaatsings van die straatligte in die dam toe hy Tilapie uit die nat handdoek loswikkel nie. Sy val met ’n plons in die water, en lemme van die weerkaatsings swaai ’n oomblik wild heen en weer.
Op pad na sy woonstel in Altebella Heights koop Petrus vis en skyfies by ’n padkafee. Hy voel alreeds beter.
Die kap van die byl
Ons