Sus het toe maar in die voorkamer haar somme op haar lei geoefen. Twee plus twee is vier, vier plus vier is ag. Toe het sy haar ma hoor skree. Sy het by haar ma-hulle se kamerdeur gaan staan, die deur was op ’n skrefie oop.
Oral was bloed. Op die lakens, haar ma se nagrok, op Dina se hande, en in die skotteltjie op die vloer. Haar ma het bedaar, net effens gekreun. Dina het “ploems” iets in die skotteltjie gegooi en met haastige voetstappe deur toe beweeg. Sus het blitsvinnig om die hoek geduik. Toe het sy oor die plankvloer na die skottel toe gesluip. Sy het geweet daar is iets in wat sy nie mag sien nie. In die skottel het ’n grysblou dingetjie van mensvleis gelê, soos ’n pasgebore varkie waarvan die ledemate nog nie gegroei het nie. Sy het versigtig daaraan geraak, dit was warm en slymerig. Haar ma was verskriklik bleek, maar het rustiger asemgehaal, haar oë toe met ooglede waaroor blougroen are loop.
Dina het teruggekom met ’n emmer kookwater; Sus het onder die bed ingespring.
Sy kon hoor hoe Dina haar ma met ’n lappie afvee, die lakens het sy in ’n bondel op die vloer gegooi. Die kamer het na karbolseep geruik.
“Daai enetjie was nie lekker nie, Nooi, dis dié lat hy jou so siek gemaak het, maar nou’s hy uit, uit … nou gaan Mies beter voel.” Dina het die vloer “sloep-sloep” gemop. “’n Vrou se lyf weet as iets nie reg is nie, dan kom dit af, dis beter so. Die Here het dit so gemaak.”
Dina het die skottel met die mensvarkentjie opgetel. Haar ma het gekreun. “Dis beter lat Nooi nie sien nie, maar dit was ’n meisiekind gewees.”
“Sjwiep-sjwiep” het Dina oor die nat vloer geloop en by die deur omgedraai. Sus kon haar bruin tone en harde geel toonnaels en enkelringe sien.
“Darem was dit nie ’n seunskind nie.”
Benjamin
My ma skrop soos ’n mal ding in ons agtertuin. Ek kan deur my kamervenster sien hoe sy ’n paar uitgeblomde rankkappertjies uit die kruietuin ruk en die saad losskud. Dan spit sy weer om ’n roosboom en gooi kompos uit ’n sak; kry ’n slak tussen die viooltjies en slinger dit oor die muur tot in Plastiektiet se erf. “Bleddie parasiet!” skel sy.
“Hoekom dóén julle nie iets nie?” kak sy twee hadidas op die tuinpaadjie uit. “Verdomde beenbekke, vir wat staan julle net daar?”
Haar kop het haar nou behoorlik gelos. Eers was dit mos die skewe sign wat sy onder die posbus opgesit het. Toe ek een middag ná werk by ons hek inry, sien ek die bordjie met die bloederige letters daarop. Aanvanklik kon ek nie kop of gat daarvan uitmaak nie, maar toe figure ek dit uit: Malvrou woon hier. Betree perseel op eie risiko. Ek het dit net daar gelos, want eintlik is dit heel gepas.
Maak ek mos die fout om nou die dag saam met haar te gaan inkopies doen. Toe ons by ’n kruising stop, gee sy sommer twee honderd rand aan ’n bedelaar.
“Twee honderd rand? Is Ma laf?” het ek uitgefreak. “Al wat die ou sad sack gaan doen, is nog booze en drugs koop.”
“So what?” het sy bebliksemd gevra. “Wat wil jy hê moet die arme drommel daarmee doen? ’n Fokken wall unit by Bears koop?” Sy het haar venster weer opgedraai. “Of ’n La-Z-Boy by Lubners?” Sy het gesnuif. “As die drank en dwelms hom vir ’n paar uur in die vergetelheid laat wegsak, as dit hom deur die lang nag kan kry, dan het ek hom mos ’n moerse guns bewys, nie waar nie?”
Ek het amper my kar gerol. “Jeez, Ma, van wanneer af is Ma so ’n vuilbek?” het ek gevra. “Ma word een van die dae een en sewentig.”
Sy het my begluur. “Fok, fok en nogmaals fok,” het sy uitdagend gesê.
Toe raak ek die verkeerde ding kwyt: “Mens kan Ma uit Hercules haal, maar mens kan wragtie nie Hercules uit Ma haal nie.”
“Wat probeer jy sê, Benjamin?” het sy gesis, haar oë waansinnig.
Ek het geweet ek is klaar kniediep in die kak, maar ek kon myself nie keer nie. “Ma kan so … so kommin wees as Ma die dag wil.” Die woorde was skaars uit, toe ruk sy haar sitplekgordel los, maak die deur oop en klim uit.
“Jissis, Ma!” het ek probeer keer.
Maar haar handsak was al oor haar skouer en daar steek sy die pad oor, loop amper voor ’n motorfiets in. Met haar boude wat links, regs, links, regs onder haar rok skommel.
hoofstuk 3: pennevrug
Esmeralda
Sus se storie het na my gekom toe Benjamin een middag aan die kombuistafel uit ’n Engelse koerant voorgelees het. Ek het deeg vir Skotse broskoek uitgerol, want ek gaan altyd aan die bak as ek nie kan skryf nie, dan kom die tonele en karakters en intriges by my op terwyl ek eiervla roer of filodeeg met botter smeer of eierwitte klop. As dit nie werk nie, gaan ek net daar op die kombuisvloer op my knieë en bid met my besmeerde voorskoot aan vir uitkoms. Wat ek inderdaad die vorige week gedoen het toe selfs ’n omslagtige Griekse melktertresep nie ’n storie uit my kon kry nie.
“Ag, Here,” het ek gekerm, “ek word deur ’n vreeslike woorddroogte geknel.” Buite kon ek duiwe hoor. “My uitgewer begin ongeduldig raak. As ek nie nóú iets skryf nie, gaan hulle my kontrak kanselleer en iemand anders kry om twee boeke ’n jaar op te dis.” Veraf kon ek Letta Mpya hoor sing terwyl sy buite wasgoed opgehang het. ’n Bittersoet, nootvaste stem: “Vela Vela.”
“Ek weet ek’s net ’n prulskrywer wat teer op die sondes van die vlees, maar, Here,” het ek gesmeek, “ek verskaf broodnodige afleiding in my lesers se onopwindende lewens.” Ek het Letta se voetstappe op die agterstoep gehoor, nou het sy ’n wiegelied geneurie terwyl sy die stoepteëls met die tuinslang afspuit. “Ontvlugting na plekke waar hulle andersins nooit sal kom nie, waar ook hulle vir ’n paar bladsye lank beeldskoon en verleidelik kan wees,” het ek myself probeer regverdig.
“It’s a dirty job, but somebody’s got to do it,” het ek my gebed afgesluit, en toe haastig bygevoeg: “Vergewe my, asseblief, Here, vir al die vroue wat ek oor die jare in die versoeking gestel het, wat ek tot owerspel genoop het …Wees my tog genadig.”
En Hy was genadig. Op sy manier. Hy het natuurlik ook sy tyd gevat en gewag vir die seldsame geleentheid dat ek en Benjamin een Saterdag saam in die kombuis is. Benjamin met sy voete uitgestrek op die kombuistafel aan ’t koerant lees. Ek by die kombuistoonbank besig met ’n koekiedrukker en ’n onwillige stuk deeg.
“Het Ma gehoor van die geraamtes wat hulle op ’n plaas in Magoebaskloof gekry het? Jissis, dis grusaam.”
Toe al het daar ’n vreemde lamheid oor my gekom, ’n kilte oor my ruggraat. Ek het oor sy skouer na die koerant gekyk. Daar was ’n foto van ’n tandelose skedeltjie. My kopvel het gekriewel en in my het iets donkers losgekom. Soos slik wat stadig na die oppervlak dryf wanneer ’n waterdier onder op ’n rivierbodem roer. Benjamin het ’n sluk van sy koffie gevat en gelees.
Die huidige eienaars het die eerste skelet ontdek toe hulle kind se speelding in ’n ou put beland het. Dit was die geraamte van ’n pasgebore kind. In ’n verroeste sinkemmer wat op die putbodem gelê het. Toe het ’n plaaswerker op ’n halfverkoolde kopbeen tussen bourommel afgekom. Ook dié van ’n kind. Die eienaars het die polisie laat kom wat hulle forensiese span en honde-eenheid uitgestuur het. Die polisie het nog twee geraamtes ’n hele ent van die plaaswerf in ’n droë rivierbedding ontdek. ’n Vyfde lykie is in ’n vlei gekry – byna perfek bewaar. Daar is bevind dat van die babas al ongeveer vyftig jaar gelede vermoor is. Die skelet in die put was selfs ouer.
“Vermoor?” het ek geskok gevra, “hoe weet hulle die kinders is vermoor? Miskien is hulle net doodgebore.”
Benjamin het aan sy beskuit gehap, gekou terwyl hy praat.