Kos proe nog nie lekker nie, daar is ’n vreemde smaak in my mond, soos metaal. Soos toe ek my vinger met ’n mes raak gesny het en dit in my mond gesit het. Wanneer was dit? Waar was ek? Hoekom het ek dit gesny? Ek onthou nie. Nog iets wat by die gewig in my binneste gevoeg word. Het ek dalk regtig uit die lug geval?
Een laataand skrik ek wakker van ’n vreemde geluid. Iemand wil by my venster inkom! Dan word die geluide ’n aanslag, soos ’n getrommel, al vinniger en vinniger. Dis reën. Ek sukkel hinkepink na die venster en skrik vir die gesig wat na my terugstaar. ’n Vreemde, opgeloste gesig met reëntrane wat daaroor stroom. ’n Gesig wat reflekteer hoe ek oor myself voel. Diep hartseer. Sonder buitelyne. Ontheem, kom ’n woord in my kop op. Ontwortel. ’n Onbekende wasige skaduwee van die meisie wat nou Pixie is. Ek stoot die venster oop en laat die reën op my hand val en vee oor my gesig. Ek bestaan, ek is nie net ’n skim nie. Met die gedruis van die reën raak ek tog later aan die slaap, maar my drome is vol mense en woorde en ou liedjies wat ek wil-wil onthou.
Die nuwe nagsuster, Kirishna, is pragtig. Ek verkyk my aan haar blink swart hare wat soos ’n waterval teen haar rug afgly wanneer sy dit oorvleg. “Dis kokosneutolie – alle Indiërvroue gebruik dit, oumas vertel vir ma’s en ma’s vertel hulle dogters. Ek sal vir jou bring, dan vryf ons dit môreaand in.”
Op die plek weet ek, ek het nie ’n ouma geken nie. Gaan ek net onthou wat ek nié het nie?
Dokter Stewart het tot nog toe al my vrae omseil, maar Kirishna vertel wat sy weet. “Jy het blykbaar uit ’n woonstelgebou daar naby die hawe in Point Road gekom. ’n Man met wit hare het na jou gegryp, maar jy het in die pad ingehardloop, reg voor die kar in, so ’n geel Cortina. Gelukkig het hy nie vinnig gery nie, anders was jy nie nou hier nie. Ons moes die arme motoris vir skok behandel.”
“Hoe het ek hier gekom?”
“’n Ambulans wat op pad terug na die hospitaal was, het twee motors agter die Cortina gery. Hulle het jou dadelik gestabiliseer en ingelaai – vir jou en die motoris. Die x-strale het gewys jou bekkenbeen is op ’n paar plekke gebreek en jou voet het baie seer gekry toe die kar daaroor gery het. Jong, dis ook maar goed jy was bewusteloos, want die dokters moes vinnig werk met jou.” Kirishna streel oor my hand, asof sy die impak van haar woorde wil verminder.
“Aanvanklik het hulle jou in ’n koma gesit sodat jou fraktuur gesond kon word en die swelling op jou brein kon sak. Dit het natuurlik gehelp met die genesing van jou beserings. Eers later het die dokters besluit om op jou te opereer. Dis tóé wat jou hare afgeskeer is.”
“Het niemand my kom soek nie?”
Sy druk my hand. “Die polisie het ’n foto van jou kom neem en dit is in koerante geplaas. Ek weet nie of iemand jou sou herken het nie. Dalk moet ons nou weer ’n foto laat neem.”
“En die woonstel? Die man met die wit hare?”
“Die polisie het uitgevind twee jong mans het die woonstel gehuur. Toe hulle ingetrek het, het die opsigter gesien hulle dra ’n meisie met swart hare in. Die witkopman het gesê dis sy siek suster. Die polisie vermoed dit was jy. Maar die dag ná jou ongeluk was daar geen teken van hulle nie. Die woonstel was leeg.”
Kirishna stoot haar stoel effens weg, vou haar hande saam voor haar mond, so asof sy bid, en hou my stip dop met haar donker oë. Daar het iets in die kamer ingekom, ’n waaksaamheid, ’n onrustigheid. Iets wat sy nie wil sê nie.
Ek hoor ’n trollie se wiele in die gang, die gedempte stemme van die nagpersoneel, ’n sirene ver onder in die straat. Iets strook nie en ’n frase val my by: “Something is rotten in the state of Denmark”. En ek wéét dis William Shakespeare en Hamlet en ek ken dit. Ek ken dit!
“Kirishna.”
Maar sy praat bo-oor my fluisterstem. “Jou bloedtoetse het gewys jy is vol dwelms, ons het nie gedink jy sou leef nie. Onthou jy niks daarvan nie? Jy was so bang vir ’n inspuiting, ons het gewonder of jy teen jou sin ingespuit is.”
Hoe verwerk jy dit? Die vrae draai om en om in my kop. Hoekom het ek uitgehardloop? Wie was die man met die wit hare? Hoekom het ek dwelms in my bloed gehad? Is ek dalk aangehou? Wat het vooraf gebeur?
Daardie nag droom ek van ’n venster wat nie wil oopgaan nie en van ’n afgrond waaroor ek val en val en val. In die newels van verdraaide lakens en sweet en my hart wat in my keel klop, onthou ek nog iets. “A dream itself is but a shadow.” Ek weet weer dit kom uit Hamlet en ek lê lank stil, maar ek kan my brein nie verder laat onthou nie.
Dis die begin van my nagmerries. Van kamers vol swart spieëls waarin duiwels met lang kloue en vuur in hulle oë oor en oor weerkaats word. Van hoe ek hardloop en hardloop in lang gange sonder deure of vensters. Sonder einde. Van water waarin ek wegsak – dit is die ergste.
Dokter Stewart luister geduldig, stel my gerus dat dit normaal is, dat dit my onderbewuste is wat aan die werk is. Maar ek vertel hom nie alles wat in my kop aangaan nie, hoe donker my gemoed is nie. Hoe ek bly dink dat ek geen begin het nie en al wat oorbly, is om ’n einde te maak nie. Hoe ek dink en dink, probeer onthou, probeer klou aan die dinge wat vir my bekend is. Ek weet hoe om ’n mes en vurk vas te hou, hoe om te praat, hoe om dankie en asseblief te sê. Ek kan lees en praat, ek weet dis duiwe wat op die vensterbank sit, ek weet dis die see buite die venster, skepe wat op die horison lê. Hoe kan ek dan nie weet wat my naam is nie? Hoe kan ek nie onthou waar ek vandaan kom nie? Wie my al hierdie dinge geleer het nie? Is daar niemand wat genoeg omgee om my te soek nie? Ek het niks. Niemand. Nêrens om heen te gaan nie. Niemand wat my sal mis as ek nie meer bestaan nie. Dit sal beter wees as ek nie meer bestaan nie.
Baie aande, nes ek aan die geroesemoes van stemme en beweging in die hospitaal aflei dat dit besoektyd is, kom dokter Stewart by my sit. Vertel hy my van dinge wat in en om die hospitaal gebeur het daardie dag. ’n Busongeluk wat Ongevalle op hol gehad het, ’n drieling wat gebore is, die hysbak wat vasgesit het tussen twee vloere, die see se onstuimigheid sodat groot skepe nie in die hawe kan inkom nie. Ek luister, maar dis alles vreemd vir my. Ek glimlag vir ’n grappie, maar ek kan nie lag nie. Het ek ook vergeet hoe om dit te doen?
Vandag, skryf ek in my boek, het ’n veer van een die duiwe wat op die vensterbank koer ingewaai. Ek het dit in my handpalm vasgehou en dit het my hartseer gemaak, maar ek weet nie hoekom nie. As ek maar net my brein kon vat en skud tot al hierdie los flardes bymekaarkom en ek kon weet. Dis asof ek ’n storie wat ek iewers gehoor het probeer onthou, maar die details bly vaag en die storie se buitelyne is sag en vormloos.
“Ek sal nie môre kom inloer nie, ek gee klas by die Universiteit van Natal en daarna moet ek uitry plaas toe. Sal jy vir ’n dag of twee sonder my kan klaarkom?” glimlag dokter Stewart.
“Plaas?”
“Dis ons familieplaas aan die Noordkus naby Umhlali. Die plaas se naam is Kolobeng. My suster en haar man woon daar. Sy het ’n perdeskool en ons verbou suikerriet en het ook met koffie begin boer. Dis die mooiste boompies en die bessies begin nou rooi word en—”
“Sê weer die plaas se naam?”
“Kolobeng.”
Ek ken daai naam. Ek herken daai naam. ’n Skaduwee huiwer aan die rand van bewussyn. Sweet slaan op my uit, maar ek is yskoud. Die onthou sit so naby, ek druk my oë toe, pers my lippe op mekaar, maar al wat kom is trane van frustrasie.
“Die naam kom van ’n huis wat David Livingstone vir sy vrou gebou het, doer in die Kalahari naby Botswana,” sê hy. Hy druk my hand en skielik is daar ’n prentjie in my kop.
“My pa … hy het vir my uit ’n boek oor Mary Livingstone gelees. Hy het op die stoel gesit, ’n boek in sy hande, ek onthou dit. ’n Vaalgroen boekie met goue letters op. Ek onthou dit!” My asem kom rukkend uit, ek bewe, ek ruk.
“Dis wonderlik, Pixie. Maak jou oë toe en sien die prentjie in jou kop. Waar was dit? Was dit koud of warm? Aand of dag? Hoe lyk hy? Het hy ’n naam?”
Maar