Europa. Najpiękniejsza opowieść. Marcin Libicki. Читать онлайн. Newlib. NEWLIB.NET

Автор: Marcin Libicki
Издательство: PDW
Серия:
Жанр произведения: Историческая литература
Год издания: 0
isbn: 9788381168137
Скачать книгу
dokonał jako pierwszy destylacji ropy naftowej, a w 1854 roku w Bóbrce w Galicji założył pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej. W czerwcu 1854 roku „Great Britain”, parowiec z silnikami o mocy 6 tysięcy koni mechanicznych, został pierwszym zwodowanym statkiem zbudowanym całkowicie z żelaza. W 1852 roku Francuz Henri Giffard odbył pierwszy lot zbudowanym przez siebie sterowcem na trasie długości 27 kilometrów z Paryża do Trappers. Sterowiec poruszał się z szybkością 10 kilometrów na godzinę dzięki śmigłu napędzanemu silnikiem parowym. Sterowce stały się bardzo popularne, szczególnie po ich zmodernizowaniu przez Ferdinanda von Zeppelina w 1900 roku i pod nazwą zeppelinów latały do czasu wyparcia ich przez komunikację samolotową. W 1852 roku wynaleziono windę osobową i gumowe buty, czyli kalosze, nazwane w Anglii wellingtonami od nazwiska księcia Wellingtona, zwycięzcy spod Waterloo, a w 1854 roku zbudowano pierwszą drogę asfaltową we Francji. W 1858 roku pierwszy kabel telegraficzny, o długości 3745 kilometrów, połączył po dnie morskim Europę z Ameryką. W 1859 roku wynaleziono akumulator, a w 1860 roku karabin powtarzalny – prototyp karabinu maszynowego skonstruowanego przez Amerykanina Richarda Gatlinga, udoskonalony przez Hirama Maxima w 1884 roku, zmienił oblicze wojny. W 1862 roku Szkot McCaye skonstruował szewską maszynę do szycia.

      10 stycznia 1863 roku nastąpiło otwarcie w Londynie pierwszej, liczącej 6,5 kilometra linii metra, rozbudowywanego w następnych dekadach – było to prywatne przedsięwzięcie dochodowe. Następny po Londynie w Europie był Budapeszt, gdzie w 1896 roku w ciągu kilkunastu miesięcy zbudowano pierwszą linię metra liczącą 3 kilometry. W 1863 roku zwodowano łódź podwodną o napędzie silnikowym. W 1867 roku Alfred Nobel wynalazł dynamit. W 1864 roku powstała torpeda napędzana silnikiem parowym, przenosząca ładunek wybuchowy. W 1867 roku po raz pierwszy zastosowano żelazobeton. W 1869 Rosjanin Dymitr Mendelejew i Niemiec Julius Meyer, niezależnie od siebie, stworzyli tablicę ciężarów atomowych pierwiastków chemicznych, zwaną później tablicą Mendelejewa. W 1869 roku został otwarty liczący 161 kilometrów długości Kanał Sueski, zaprojektowany przez Ferdinanda de Lessepsa. W roku 1873 Francuz Théophile Grame odkrył, że energię elektryczną można przetwarzać w napęd, i dał początek silnikowi elektrycznemu. W 1873 roku Levi Strauss i Jacob Davis do szycia spodni użyli materiału o nazwie twill, nazwanego później drelichem, i wzmocnili go na łączeniach nitami – w ten sposób powstały dżinsy. W 1870 roku zbudowano w Alpach kolejny tunel – tym razem jednak tunel pod górą Mont Cenis liczył 13 623 metry długości. W 1874 roku Towarzystwo Remington Small Arms rozpoczęło seryjną produkcję maszyn do pisania. W 1874 roku ruszył pierwszy tramwaj elektryczny w Nowym Jorku. W roku 1875 bracia Kampfe skonstruowali pierwszą maszynkę do golenia, która uzupełniona w 1901 roku przez żyletkę – wynalazek Kinga Gilette’a – zrewolucjonizowała golenie i zwiastowała koniec brzytwy i zawodu golibrody. W 1876 roku Alexander Graham Bell (1847-1922), Amerykanin pochodzenia szkockiego, zademonstrował jeden z największych wynalazków dzisiejszego świata – telefon; tym samym wprowadził łączność, a więc stosunki między ludźmi, w nową erę. Już 10 lat później 150 tysięcy gospodarstw domowych w Stanach Zjednoczonych posiadało telefony. W 1878 roku podzielono świat na strefy czasowe. W 1888 roku wynaleziono sejsmograf. Po wynalezieniu w 1796 roku szczepionki przeciw ospie przez Edwarda Jennera Louis Pasteur (1822-1895) wynalazł kolejno szczepionki przeciwko cholerze – 1880, wąglikowi – 1881 i wreszcie przeciw wściekliźnie – 1895. W roku 1877 Amerykanin Thomas Edison skonstruował fonograf, pierwsze urządzenie zapisujące i odtwarzające głos. W 1881 roku powstał, liczący 15 kilometrów, tunel pod przełęczą św. Gotarda w Alpach. W 1883 roku Niemiec Friedrich Fischer udoskonalił, znane już wcześniej, łożysko kulkowe i wkrótce uruchomił masową produkcję.

      W 1885 roku John Kemp Starley (1855-1901) dokonał wynalazku, z którego świat korzysta po dziś dzień w niemal niezmienionej formie – był to rower na dwóch kołach szprychowych tej samej wielkości i, co najważniejsze, zaopatrzony w łańcuch poruszany przez większe koło zębate napędzane pedałami, połączone z mniejszą zębatką poruszającą tylne koło. Koncepcja łańcucha opinającego dwa koła zębate różnej wielkości, zwielokrotniające szybkość uzyskaną przez nacisk nóg rowerzysty na pedały, była epokowa i w gruncie rzeczy nie wymaga niemal żadnych udoskonaleń po dziś dzień, stając się po blisko półtora wieku coraz popularniejszym środkiem komunikacji indywidualnej. W 1885 roku inżynier Karl Benz (1844-1929) uruchomił pierwszy trójkołowy pojazd napędzany silnikiem dwusuwowym, rok później Gottlieb Daimler (1834-1900) i Wilhelm Maybach (1846-1929) uruchomili czterokołowy pojazd, również napędzany silnikiem dwusuwowym – wszyscy trzej byli Niemcami. I w ten sposób pierwszy samochód ujrzał światło dzienne. W 1889 roku rozpoczęli produkcję seryjną i w ciągu 20 lat samochód stał się podstawowym środkiem komunikacji w Europie i Ameryce.

      Jeśli chodzi o kino – w 1888 roku Louis Le Prince po raz pierwszy utrwalił na ruchomej taśmie ruch – był to ruch na moście w Leeds, jednakże to bracia Lumière – Auguste (1861-1954) i Louis (1864-1948) w 1895 roku dzięki skonstruowanej przez siebie kamerze nakręcili 10 krótkich filmów, których pokaz odbył się 28 grudnia 1895 roku. Bracia Lumière należeli, podobnie jak wynalazcy samochodu, roweru, szczepionek czy telefonu, do tej licznej grupy XIX-wiecznych wynalazców, którzy byli świadkami, jak ich wynalazki jeszcze za ich życia zmieniają obraz świata.

      W 1894 roku Marconi skonstruował radio. I dalej – silnik Diesla, pierwsze zdjęcia rentgenowskie i skraplanie powietrza to rok 1895. Kuchenka elektryczna to rok 1896. W 1901 roku Ranaom Olds (1864-1950) zrewolucjonizował produkcję, wprowadzając organizację pracy przy linii produkcyjnej. 29 kwietnia 1899 roku belgijski inżynier elektryk Camille Jenatzy osiągnął szybkość ponad 100 kilometrów na godzinę w skonstruowanym przez siebie samochodzie o napędzie elektrycznym. Rok 1901 to pierwszy odkurzacz elektryczny. 7 grudnia 1903 roku – dzień epokowy – bracia Orville (1871-1948) i Wilbur (1867-1912) Wrightowie odbywają pierwsze loty samolotem napędzanym silnikiem benzynowym – odbyło się to wśród piaskowych wydm Kill Devil Hills w Karolinie Północnej w Stanach Zjednoczonych, samolot nazywał się „Wright Flyer”. W 1964 roku historycy upomnieli się o pierwszeństwo wzbicia się w powietrze cięższym od powietrza aparatem napędzanym silnikiem benzynowym dla zapomnianego Gustave’a Whiteheada, które nastąpiło 14 sierpnia 1901 roku. Rok 1905 przyniósł teorię względności. Albert Einstein (1879-1955) skonstatował, że czas jest względny, stąd względne jest pojęcie jednoczesności zdarzeń. W 1911 roku wynaleziono spadochron, a Ernest Rutheford odkrył jądro atomu. Od początku XX wieku trwały prace nad stworzeniem bojowego pojazdu wojskowego – w 1914 roku wojskowi angielscy zaprezentowali dwóm przyszłym premierom Davidowi Lloydowi George’owi i Winstonowi Churchillowi opancerzone pojazdy na gąsienicach mogące pod obstrzałem wroga pokonać naturalne przeszkody terenowe – zostały wówczas nazwane „bojowymi okrętami lądowymi”. Rok 1913 przyniósł kolejny wynalazek epokowy i nieulegający ani udoskonaleniom, bo był doskonały w momencie narodzin, ani przedawnieniu: zamek błyskawiczny. Autorem zapięcia wszech czasów był Gideon Sundbäck (1880-1954) – główny projektant w firmie Universal Fastener Company. Gideon Sundbäck zamyka listę wizjonerów wynalazczości i pomysłowości XIX wieku, kończącego się według naszej chronologii w 1914 roku. To właśnie wynalazki tego wieku zmieniły życie ludzi bardziej niż jakiekolwiek wynalazki wcześniej i później.

      Wynalazki, które zrewolucjonizowały całe życie społeczne i osobiste, były naturalnie i wynikiem, i przyczyną nieprawdopodobnego tempa rozwoju gospodarczego – rewolucji przemysłowej zapoczątkowanej w Anglii w drugiej połowie XVIII wieku. Naturalnie wojny rewolucyjne i napoleońskie, które zaprzątały Europę przez 25 lat, stanowiły pewien problem dla przenoszenia się angielskich wpływów na kontynent, a już szczególnie tak zwana blokada kontynentalna, czyli bojkot towarów angielskich, utrudniała prawidłowy rozwój. Tak czy inaczej pierwszymi krajami na kontynencie, w których nastąpił przyspieszony, kapitalistyczny rozwój gospodarki, były przede wszystkim Belgia, Francja i Nadrenia, a we Włoszech także Lombardia, Piemont i Wenecja, do tego Austria, a szczególnie Czechy i Śląsk198. Wbrew utartym opiniom na kontynencie rozwój kapitalistyczny w pierwszej kolejności pojawił się w krajach katolickich. Wiek XIX odznaczał się postępem gospodarczym, jakiego historia świata nie