Wydaje się, że niektóre miasta były bezpośrednio podporządkowane Tuli. Moglibyśmy je uznać za prowincjonalne stolice domniemanego imperium tolteckiego: Teotenango na południu, Tulancingo na wschodzie i San Isidro Culiacán (stan Guanajuato) na północnym zachodzie. Zachowały się także ślady po regionalnej stolicy o wiele dalej na północ, której nazwy źródła nie podają – możliwe, że chodzi o Guasave w stanie Sinaloa. To właśnie na tym etapie rozkwitu Tolteków granica mezoamerykańska osiągnęła swój najdalszy zasięg na wybrzeżu Pacyfiku, dochodząc aż do Sonory. Wśród ośrodków z tego okresu – z centrami obrzędowymi, grobowcami zawierającymi depozyty ofiarne, bogato zdobioną ceramiką, boiskami do gry w piłkę – należy wymienić Culiacán położone nad rzeką San Lorenzo, Guasave w dolinie rzeki Sinaloa oraz Mochicahui w dolinie rzeki Fuerte. Wszystkie te ośrodki stanowią część tzw. tradycji Aztatlán, która obejmuje też niektóre miejscowości w dzisiejszych stanach Nayarit i Jalisco.
Dominującą cechą owej tradycji jest występowanie stylistyki i ikonografii pochodzenia tolteckiego, które połączyły wcześniejsze tradycje regionalne. Na tradycyjnych dziełach Aztatlán pojawiają się różne motywy związane z ofiarą z ludzi: krzemienne noże, białe pióra ofiarne, czaszki i serca. Może to także być szkielet (z pozostałymi jeszcze fragmentami ciała) podobny do tego, jaki widoczny jest na Murze Węży (coatepantli) z Tuli. Do zbioru symboli dołączyły nowe elementy: gwiazda i jaguar. Pojawiają się wyobrażenia Tlaloca (jednego z głównych bogów panteonu teotihuacańskiego), Xipe Toteca (obdartego ze skóry boga wiosny)55 i oczywiście upierzonego węża oraz segmentowanego ślimaka, które nawiązywały do Quetzalcoatla i były silnie związane z ideologią miasta Tuli. Ponadto w tradycji Aztatlán występują figury rzeźbione w alabastrze z wykorzystaniem techniki imitującej tę, którą Toltekowie rozwinęli z wykorzystaniem materiału równie przezroczystego, ale twardszego: onyksu meksykańskiego (tekalitu).
Ślady obecności tolteckiej odnajdujemy również na półwyspie Jukatan, 1,5 tys. km na południe od Tuli. Możliwe, że w obu przypadkach – Aztatlán i Jukatanu – podobieństwa wynikają z kontaktów handlowych, głównie z polityki przemieszczania się i sprzymierzania się grup etnicznych, które parały się kupiectwem.
Toltekowie, kupcy i Majowie
Od 700 r. na Płaskowyż Centralny docierały niektóre elementy kultury majowskiej. Nie wydaje się, by sami Majowie podjęli tak dalekie migracje; były to raczej grupy kupców, zwłaszcza z rejonu Chontalpa w dzisiejszym stanie Tabasco, którzy parli z północy na południe, żeby przejąć szlaki handlowe porzucone przez Teotihuacan.
Najczęściej stosowane w źródłach i historiografii określenie w odniesieniu do tych grup z Tabasco, które podjęły się tego ambitnego projektu kupieckiego, to Putún. Wydaje się, że ich najważniejszym miastem był port Potonchán w stanie Tabasco, ośrodek o doskonałej lokalizacji, znajduje się bowiem na nizinie naprzeciw zatoki Campeche i u ujścia Usumacinty, będącej wówczas naturalnym połączeniem z ośrodkami politycznymi Majów z selwy. Ludność ta zamieszkiwała Xicalanco, ponadto łączył ją sojusz z Champotón na wybrzeżu Campeche.
Bardzo prawdopodobne, że potężne grupy kupców Putún patronowały migracjom i przyczyniły się do sprowadzenia z majowskich państewek w interiorze kilku grup artystów i innych wykwalifikowanych fachowców. Wydaje się, że ich strategia tworzenia szlaków i enklaw opierała się na zawieraniu sojuszów między różnymi grupami etnicznymi. Odnotowana w kronikach kolonialnych tradycja ustna wskazuje, że najeźdźcy z Cacaxtli byli „Olmekami i Xicalankami” – wyrażenie to oznacza, że byliby to „ci z południa i ci z Xicalanco”. Na czele owej grupy najeźdźców najprawdopodobniej stali Majowie Chontal, do których przyłączyli się Mixtekowie i Indianie Popoloca56.
W ramach kolejnych migracji Putún dotarli również na półwysep Jukatan i możliwe, że mają związek z rozkwitem tzw. stylu Puuc oraz z historią takich ośrodków jak Uxmal, Kabah, Sayil, Labná i Dzibilchaltún. Bardzo ważny kult boga deszczu o imieniu Chaac (Chahk, odpowiednik Tlaloca ludów Nahua) i maska, za pomocą której przedstawiano go w miastach Puuc (z pierścieniami wokół oczu, długim nosem i kłami), mogą być śladami tego obcego wpływu, jaki należy przypisywać Putún.
Chichén Itzá przyjęło co najmniej dwie fale migrujących Putún mające decydujące znaczenie dla dziejów miasta. W latach 750–900 napłynęły grupy pierwszej fali i doprowadziły Chichén Itzá, wówczas jeszcze nazywane Uucil Abnal, do początkowego rozkwitu. To właśnie w tamtym czasie wzniesiono budowle w stylu Puuc, porównywalne z architekturą innych miast regionu i charakterystyczne dla „Starego Chichén” (hiszp. Chichén Viejo): Dom Jelenia, Czerwony Dom, Dom Mniszek i obserwatorium na planie koła znane jako Ślimak.
W X w. nowa grupa Putún dotarła do Chichén Itzá, a jej obecność zainspirowała wielkie zmiany w wyglądzie miasta. Źródła pisane określają tę zbiorowość jako „grupy Itzów”, ponieważ to oni zmienili nazwę miasta, doprowadzili do jego największego rozkwitu i przemienili je w hegemoniczny ośrodek całego półwyspu.
Itzowie pozostawali przez dłuższy czas (być może przez całe stulecie) w środkowej części płaskowyżu, zajmując się zarządzaniem jednym z najważniejszych punktów sieci szlaków handlowych. Dowody archeologiczne – architektura i rzeźba Chichén Itzá – sugerują, że nowi imigranci pochodzili z Tuli. Itzowie podwoili rozmiary obszaru ceremonialnego dawnego Uucil Abnal, dodając niezwykły zespół budynków, który najbardziej wyróżnia to, iż stanowi replikę ośrodka obrzędowego z Tuli. Mimo tendencji do bagatelizowania znaczenia tego faktu w niektórych niedawnych opracowaniach historycznych podobieństwa między Tulą a Chichén Itzá robią wrażenie i są rzadkim przypadkiem w dziejach, który można wyjaśnić tylko w jeden sposób – mianowicie że budowniczowie jednego z tych ośrodków znali drugi.
Kierunek tych wzajemnych wpływów był wielokrotnie tematem dyskusji (tj. kto kogo „kopiował”). Zachowane ślady wskazują, że jak w przypadku Cacaxtli kierunek wpływów szedł z południa na północ, tak w tym przypadku idzie z północy na południe. Istnieją trzy główne argumenty na poparcie tej tezy: po pierwsze, tradycje historyczne Jukatanu odnotowują pojawienie się przybyszów i wskazują na Itzów jako najeźdźców. Po drugie, ikonografia etapu itzá w ośrodku Chichén Itzá jest zbieżna z tematami i środkami wyrazu typowymi dla środkowego Meksyku – jest tak w przypadku znaczenia (olbrzymiego) przypisywanego upierzonemu wężowi. Po trzecie, niektóre elementy pojawiające się w Chichén Itzá i w Tuli wystąpiły już wcześniej na terenie Sierra Madre Zachodniej, a więc w regionie, z którego pochodzili Toltekowie.
Podobieństwa między tymi dwoma ośrodkami obrzędowymi można podsumować następująco: i tu, i tu znajduje się wielka platforma piramidalna, która dominuje nad placem (Świątynia C w Tuli oraz El Castillo w Chichén Itzá), a na osi jej narożnika znajduje się platforma, która jest niższa, lecz bogaciej zdobiona (Świątynia Tlahuizcalpantecuhtli w Tuli i Świątynia Wojowników w Chichén Itzá). W obu centrach ową drugą świątynię otaczają bardzo długie kolumnady, które na pewnym odcinku funkcjonują jako portyki jednokondygnacyjnego budynku pałacowego.
Ścisłe podobieństwa występują również w rzeźbie. W obu miastach pojawiają się postacie chac mool57 i atlanta (ludzkiej postaci z uniesionymi ramionami, która podpierała kamienną płytę). Wspólny obydwu miastom jest także tzompantli58 pochodzący – podobnie jak chac mool – ze Sierra Madre Zachodniej. Zbieżne jest stosowanie kamiennych kolumn z wyobrażeniem wojownika uzbrojonego w miotacze oszczepów oraz kolumny w kształcie upierzonego węża,