Die teenoorgestelde is natuurlik ook waar. Indien jy kwaad is of onwaardig voel, skei die liggaam neuropeptiede (vergeet gerus dié groot woord!) af wat jou aaklig sal laat voel. Die oomblik dat jy voel jy is nie goed genoeg nie, onwaardig of wat ook al, skei jou brein chemiese stowwe af wat ’n gevoel van onwaardigheid laat ontstaan. Nou voel jy soos jy gedink het. Hoe meer jy hierdie gedagtes begin dink, hoe meer word jou brein so bedraad. Dit gaan op die ou end jou gesondheid en lewensgehalte bepaal.
“Ons moet onsself losmaak met behulp van ons verstand . . . vir die een wat sy verstand oorwin het, is sy verstand sy beste vriend; maar vir die een wat dit nog nie gedoen het nie, bly sy verstand sy grootste vyand.” – Bhagavad-Gita
Hierdie gedagtes kan ’n mens dus siek maak en dit is so belangrik om sulke negatiewe gedagtes uit te roei as jy ’n gesonde en gelukkige lewe wil lei. Dit gaan selfs verder. As jy pyn het en jy dink aanmekaar daaraan, dan word dit net erger. Jy kan egter daardie siklus verbreek, hierdie bedrading verander en minder aan die pyn dink. Die weë in die brein word dan nie versterk nie en die pyn kan dan selfs verminder of verdwyn.
Jy kan verander
Jy moet egter gaan sit, stil word en jouself begin afvra: “Wat sal gebeur as ek ophou om so ongelukkig, selfgesentreerd en negatief te wees en hoe kan ek verander? Wat as ek ophou om my altyd te bekommer, skuldig te voel, jaloers te wees, wraakgedagtes te koester?” Hierdie is die eerste stap na ’n nuwe jy. Jy is nou reg om jou brein te herbedraad as jy ’n eerlike, opregte voorneme het om dit wel te doen!
Daar is in 1995 navorsing gedoen wat wys watter ongelooflike vermoë die mens het om sy brein te herbedraad 49. In hierdie studie is individue lukraak geplaas om vas te stel hoe die aanleer van ’n musiekstuk die bedrading in die brein beïnvloed.
Die eerste groep het ’n musiekstuk geleer wat hulle met die een hand kon speel en hulle is toegelaat om dit vyf dae lank twee uur per keer in te oefen. Die tweede groep kon klavier speel soos hulle lus het sonder dat hulle die musiekstuk geleer het. Die derde groep het as toeskouers gesit en kyk hoe die eerste groep die stuk aanleer en dit in hul gedagtes gememoriseer en gevisualiseer. Daarna het hulle, sonder om aan die klavier te raak, twee uur per dag, vyf dae lank, die musiekstuk in hul gedagtes op die klavier gespeel. Die vierde groep was ’n kontrolegroep en het hoegenaamd niks gedoen nie.
Die ongelooflike uitslag van hierdie studie was dat die groep wat die stuk net gevisualiseer het (mental rehearsal, soos die Engelse sou sê), byna dieselfde verandering in die brein ondergaan het as die groep wat die klavier fisiek bespeel het! Byna dieselfde neurale netwerke is in die brein gevorm. Hulle het dus hul brein laat groei en verander bloot deur hul gedagtes! (In die neurowetenskappe staan dit as die Hebbiaanse leer bekend). Met toegewyde psigiese programmering van jou brein kan die brein nie onderskei tussen wat werklik gebeur of wat net in jou gedagtes gebeur nie.
Dit het geweldige implikasies vir ons: As jy dus toegewyd werk, kan jy nuwe weë in jou brein vestig; jy kan dus nuwe gedagtes aanleer soos om gelukkig te wees, positief te wees, vriendelik te wees, behulpsaam te wees, gesond te wees – oneindig baie ander moontlikhede. Die klem is egter daarop om dit toegewyd te doen. (Kyk later in die boek hoe ons FEED gaan inspan om die aanleer van nuwe tegnieke en vaardighede blywend deel van jou lewe te maak.) Soos ons reeds geleer het, as jy nie langer aan iets aandag gee nie, verloor dit sy doeltreffendheid, met ander woorde jou gevoelens van minderwaardigheid, negatiwiteit, woede, noem maar op, verminder werklik en gaan op die ou end weg. Soos ons Engelse vriende sou sê: “Nerve cells that no longer fire together, no longer wire together.”
Fokus, fokus, fokus!
Om te verander beteken eenvoudig net harde werk – iets wat baie van ons nie wil doen nie. Jy kan nie ’n suksesvolle sportman wees deur net af en toe te oefen nie. Tog wil ek en jy suksesvol en gelukkig wees deur net af en toe iets daaraan te doen. Wanneer ’n mens siek is, drink jy mos nie die voorgeskrewe medisyne net een keer nie? Tog wil ons verander deur iets net een keer te doen!
Die wete dat jy sekere dinge in jou lewe wil verander, is nie genoeg nie. Nee, meer is nodig: ’n passie om te wil verander, groot toewyding en om dan tyd te bestee om hierdie dinge te verander. Jy moet elke dag doelgerig optree in die velde wat jy wil aanpak. Om die vaardighede te bemeester is die truuk om jou brein anders te bedraad – ons praat in die volgende hoofstuk daaroor. Laat ek dit van die begin af duidelik stel. Ons glo graag dat een of twee groot dinge nodig is om ons gelukkig te maak, maar dit is nie so nie. Wees nou reeds voorbereid daarop dat om gelukkig te wees jy ’n klomp klein dingetjies sal moet doen.50
Jy weet dat een van ons groot dilemmas juis is om te fokus. Navorsing wys dat ons hoogstens op vier goed op dieselfde tyd kan fokus.51 Jou lewensverandering gaan dus heelwat harde werk kos.
Goed! Genoeg gepreek en agtergrond gegee. Wat bied die sielkunde (wat dikwels al lankal deur die Bybel gesê is) ons om ons lewe te verander deur ons brein anders te bedraad?
As jy nie so vertroud is met die veld van emosionele intelligensie (EI) en positiewe sielkunde nie, kom ons gesels eers ’n bietjie daaroor. Die boek handel juis oor wat EI en die positiewe sielkunde ons kan leer en bied om ’n gelukkige lewe te lei.
Die reis met emosionele intelligensie en positiewe sielkunde
Toe Daniel Goleman se boek Emotional Intelligence: Why it can matter more than IQ in 1995 gepubliseer is, het hy die sinsnede “die nuwe maatstaf vir sukses” gebruik en dit het ’n ongelooflike hoeveelheid belangstelling gewek ten opsigte van die rol wat EI in ons daaglikse lewe kan speel.
Dit was eerstens glad nie ’n nuwe konsep nie, hoewel dit eers in 1990 deur Peter Salovey en Jack Mayer gedefinieer is. (Edward Thorndike het reeds gedurende die twintigerjare ’n soortgelyke konsep bedink.) In die tweede plek is daar nou reeds voldoende navorsing gedoen om te bewys hoe belangrik EI vir die sukses van ’n huwelik, verhouding, persoonlike bemeestering, fisieke welsyn, sosiale gewildheid en by die werkplek is. Daar word nou wêreldwyd aanvaar dat EI noodsaaklik vir die mens op alle vlakke van sy lewe is.
Daar bestaan tallose definisies van EI, maar baie van hulle het geen navorsing om dit te rugsteun nie en is die onbewese sienswyse van die outeur.
Daniel Goleman definieer emosionele intelligensie as: “The capacity for recognising our own feelings and those of others, for motivating ourselves, and for managing emotions in ourselves, and in our relationships.” 52 Self verkies ek die definisie van Reuven Bar-On. Nie alleen het hy sy navorsing in 1985 in Grahamstad begin nie, maar hy het ook die assesseringsinstrument (EQi) ontwikkel wat amptelik gedurende Augustus 1996 geloods is. Dit het geblyk die beste evalueringsinstrument vir EI in Suid-Afrika te wees, en baie betroubare navorsing is tot op hede hierop gebaseer. Sy definisie is: “EI is ’n versameling niekognitiewe vermoëns, bekwaamhede en vaardighede wat ’n uitwerking het op ’n mens se vermoë om sukses te behaal in die hantering van omgewingseise en druk.” 53 As jy so na hierdie definisies kyk, sal jy sien dat EI eintlik baie van die elemente insluit wat die Bybel “vrug van die Gees” noem (Gal 5:22-23).
EI verwys dus na die volgende dimensies van intelligensie:
•Persoonlik
•Sosiaal
•Emosioneel
•Innoverend
•Oorlewingsvaardighede
Terloops, die telling van ’n toets vir emosionele intelligensie staan bekend as die EK-telling (EQ), terwyl die telling vir kognitiewe vermoë as IK bekend is.
In die literatuur sal ’n mens dikwels vind dat wanneer die skrywer na emosionele-intelligensievaardighede verwys, die term EK gebruik word, eerder as EI, wat nie 100% korrek is nie. Deesdae is dit geredelik aanvaarbaar om die woord EK (EQ) te gebruik wanneer jy na EI verwys.
Hoe verskil EK en IK?
IK is die assessering