Begin met hierdie stelling: “Ek sal gelukkig wees wanneer
Pas een van hierdie dalk by jou stelling: Jy dink jy gaan gelukkig wees as jy daai promosie kry, as jy kinders het, daardie besondere man of vrou ontmoet, net van hierdie siekte ontslae kon raak? Dit is waar dat van hierdie dinge ons wel gelukkig gaan maak, maar dit gaan nie ’n diepgaande geluk veroorsaak nie en verder gaan die geluk ook nie lank duur nie.
Ongelukkig is daar ’n paar mites wat mense daarvan weerhou om geluk te soek en te beleef.3 Kom ons kyk ’n bietjie na die mites wat die meeste voorkom:
Mite 1: Geluk moet gesoek word: Geluk is wel daar, maar slegs as die regte goed met ons gebeur: die regte betrekking, die mooi huis of die ideale gesin. Moenie die een wees wat wag dat dit moet gebeur nie. Daar is ’n spotprent van ’n seuntjie op sy fiets wat vir sy maatjie sê: “Ek kan nie wag om groot te wees sodat ek gelukkig kan wees nie!” Kyk na jou fiets waarop jy sit, jou gesonde bene waarmee jy trap en sien die mooi omgewing waarin jy is. Jy is reeds gelukkig. Begin dit net besef en geniet!
Geluk is nie daar om te gebeur nie. Geluk is nie daar buite nie, dit is binne-in jou! Dit klink vergesog, maar geluk is werklik ’n state of mind (’n ingesteldheid). Ons kan dit so uitdruk:
Dit is die wyse hoe jy die lewe sien en hoe jou gedagtewêreld is.
Mite 2: Geluk hang af van my omstandighede en of ek dit kan verander: Ons onthou dikwels hoe gelukkig ons in ons jeugjare was en ons is seker as ons weer daardie omstandighede kan beleef, gaan ons baie gelukkiger wees. Dis ver van die waarheid. Omstandighede speel maar ’n baie klein rol in ons daaglikse geluk.
Baie mense dink dat meer geld ’n groot verskil gaan maak, maar navorsers wat altesaam 12 000 studente in die VSA getoets het en hulle 20 jaar later hertoets het, het gevind dat diegene vir wie finansiële sukses belangrik was, minder gelukkig met hul lewe was as 20 jaar gelede. Die geluk van die lotery is ook maar van korte duur. Dit beteken natuurlik nie dat geld nie bydra tot geluk nie, sê Ed Diener. Die probleem is dat ’n mens dan dikwels net meer en meer wil hê en dit word dan toksies. Selfs ’n suksesvolle huwelik sit jou ná twee jaar nie meer in die sewende hemel nie.
’n Mooi gesiggie en genoeg Botox dan? Ed Diener4 het in verskeie navorsingprojekte gevind dat skoonheid nie noodwendig geluk bring nie. Inteendeel, modelle is dikwels ongelukkiger as gewone mense.
As jy ongelukkig is met jou werk, jou huwelik, jou salaris, jou vriende of jou voorkoms, is die eerste stap om hierdie dinge te ignoreer, al is dit hoe moeilik. Moenie daaroor dink of tob nie. Ons gaan later gesels oor hoe om dit te doen.
Mite 3: Ek sal gelukkig wees as ek met die regte persoon trou: As jy reeds lank getroud is met iemand, sal jy miskien nie aan jou beste vriende wil erken dat jy dikwels in so ’n verhouding verveling ervaar nie. Jammer om dit vir jou te sê, maar dit is die waarheid. Baie Christene kan voel dat hulle so ’n huwelik wil beëindig, maar voel skuldig net oor die feit dat hulle sulke gedagtes het. Jy voel dat jy so baie tyd, energie en toewyding in die verhouding ingeploeg het, maar dit maak jou glad nie gelukkig nie. Hokaai! Dit beteken nie dat jy hoef te skei nie!
Dit is doodnormaal dat die verhouding, soos die jare aanstap, vervelig kan raak en die oplossing is nie egskeiding nie. Dit gebeur omdat ’n mens so gewoond aan mekaar raak dat die sprankel wel verlore gaan.
Die oplossing om die geluk weer in die huwelik terug te sit lê daarin om te werk aan strategieë wat weer die verhouding gaan opbou – ons sal later daarby stilstaan.
Mite 4: Ek kan nie gelukkig wees as my verhouding verbrokkel nie: Egskeiding is dikwels in baie getroudes se gedagtes; meer as wat ’n mense besef. Die besef dat ’n verhouding besig is om in ’n krisis te beland, word dikwels voorafgegaan deur ’n gevoel van eensaamheid, ’n lewe op heeltemal verskillende golflengtes, ’n tekort aan omgee vir mekaar se geluk en welstand, of selfs ontrou. Die persepsie is dat dit juis ’n gelukkige huwelik is wat jou vlerke gee en die beste uit jou haal.
’n Huwelik wat deur probleme gaan, beteken nie dat jou lewe verby is en jou geluk nou daarmee heen is nie. Inteendeel, daar is verskillende maniere om dit te hanteer waarvan egskeiding slegs een is. ’n Beter oplossing is om eenvoudig net weer aan jou verhouding te begin werk. Jou geluk lê per slot van sake in jou eie hande. Later in die boek sal ek meer daaroor uitwei.
Mite 5: Ek gaan gelukkig wees as ek kinders het: Is dit nie die versugting van so baie kinderlose egpare nie? Ek gesels nou die dag met ’n vriendin wat jare gesukkel het om swanger te word en uit die bloute uit sê sy: “Ek hou glad niks daarvan om ’n ma te wees nie!” Sy beskou die bekommernisse oor die toekoms van haar kinders, die rondjaag van een skoolaktiwiteit na ’n ander en die teleurstellings as ’n sware las.
Is dit nie waar dat die meeste van ons, ten spyte van al die boeke wat ons oor kinders grootmaak lees, so dikwels voel dat ons nie heeltemal daarin slaag om goeie ouers te wees nie? Kinders kan dikwels die grootste bron van ons vreugde wees, maar ook die oorsaak van die ongelooflikste hartseer. Hoeveel mense ken ek nie wat al deur die laasgenoemde is nie. Inteendeel, daar is navorsing wat wys dat ouers, ná die geboorte van ’n kind, ’n groot verswakking in hul verhouding en geluk ervaar.5 Weereens net ’n bewys dat geluk nie buite ons is nie, maar eintlik binne-in ons.
Moet daarom nie mismoedig word wanneer jy soms voel of jy jou kinders “ ’n bietjie kan wurg nie”. Jy is nie ’n slegte persoon nie! Om sleg te dink van jouself is giftig, want dit benadeel jou ouerskap sowel as jou eie geluk!
Mite 6: Ek kan nie gelukkig wees as ek nie ’n lewensmaat het nie: Ek het onlangs met ’n dame gesels wat voel dat sy baie positief is, maar die feit dat sy nie ’n lewensmaat het nie maak haar intens ongelukkig. Wanneer sy ander paartjies sien wat gelukkig is, vreugde in mekaar vind en vir mekaar koer, verander haar hele gesindheid en is sy dadelik hartseer en mismoedig.
Dit is wel so dat getroudes meer tevrede met hul lewe is as ongetroudes. Navorsing wys egter dat die grootste verskil in tevredenheid nie tussen getroudes en ongetroudes is nie, maar wel tussen getroudes en geskeides, getroudes en mense wat hul lewensmaat verloor het of wat van hulle vervreemd is.6 Daarteenoor is enkellopers heelwat beter daaraan toe. In ’n studie wat Sonja Lyubomirsky met 1 761 enkellopers gedoen het wat later wel getroud is, het sy gevind dat die opwinding, so ver dit geluk aangaan, slegs twee jaar geduur het. Daarna was hulle maar weer op dieselfde geluksvlak as voordat hulle getroud was. Enkellopendes kry dus nie daardie oplewing (boost) van die getroudes nie, maar hulle beleef ook nie die terugval nie.7
Getroudes leef langer en is gesonder as mense wat geskei is, maar ongetroudes is net so gesond soos getroudes en leef net so lank.8
Mite 7: Ek gaan gelukkig wees as ek die regte werk of pos het: Daar is so baie mense in Suid-Afrika wat deesdae in ’n werk sit wat hulle glad nie meer bevredig nie, maar hulle kan ook nie bedank nie want daar is nie baie geleenthede nie.
Ek ken mense wat hul gesin ontwortel en Kaap toe getrek het. Dit was vir die eerste paar jaar ’n wonderlike ervaring, maar toe is die bestuurder ook nie meer so wonderlik nie, die wind waai gans te veel in die Kaap, die verkeer is te veel, die Kapenaars ry heeltemal te stadig en in die regterbaan! Stadig het hulle begin droom van ’n beter betrekking wat vir hulle wag.
In ’n studie wat gedoen is onder bestuurders, wat meestal wit was en min of meer 45 jaar oud, is daar bevind dat hulle, ná die aanvaarding van ’n nuwe betrekking in ’n stad met baie opwindende geleenthede, hulle ’n tyd lank op ’n heerlike “wittebrood” was. Dit was egter van korte duur en ná ’n jaar was hulle weer terug op die geluksvlak waar hulle was voor die verhuising na die ander stad.9 Die ideale betrekking waarborg dus ook nie geluk nie.
Mite 8: Ek kan nie gelukkig wees as ek ’n finansiële krisis het nie: Niemand kan ontken dat dit traumaties is om jou werk te verloor, bankrot te speel, jou huis te verloor of al jou spaargeld te verloor nie. Hoeveel mense moes nie al worstel nadat ’n skelm makelaar of ander finansiële adviseur weg is met hul geld nie? Enigiemand wat daardeur is, weet van die slapelose nagte, die gevoel van algehele hulpeloosheid en die woede in jou hart … Daar is natuurlik mense wat ná so ’n krisis uit die finansiële gat kan klim en ver beter daaraan toe is as voorheen. Vir die meeste mense