Sy spring aan die werk terwyl Gustaf voel-voel in die donker soek na ’n identiese boek. Nie lank nie, of hy haal een onder die toonbank uit. Daar word nie gepraat nie. Gustaf het die lys van name wat hy van die dokters gekry het uit sy sak gehaal en gaan elke bladsy noukeurig na. Toe hulle eindelik weer die besoekersboek presies op sy plek neerlê op die toonbank en die oue weer terug het op sy plek onder die toonbank, voel Gustaf Lenard tevrede. Dit was die moeite werd om ’n paar uur slaap daarvoor op te offer.
Versigtig sluip hulle weer die gang af tot waar Gustaf moet afdraai. Hy fluister teen haar oor.
“Slaap lekker en dankie vir die hulp. Ons praat môre verder. Dan sal ek jou vertel watter belangrike ontdekking ek gedoen het.”
“Goed,” fluister sy terug hier dig teen sy wang. “Ek het ook iets om jou te vertel.”
“Wat is dit?” wil hy dadelik weet, en sy glimlag. Dan sê hulle dis vroumense wat nuuskierig is!
“Daar is ’n geheime liefdesverhouding tussen Phil Andrews en Dianne Bougard. Hy het haar vroeër vannag in haar kamer besoek.”
Gustaf staan en herkou ’n rukkie hierdie nuus en dan voel Sandra skielik ’n ligte soentjie op haar wang.
“My slim speurdertjie! Hou so aan, en ek beloof jou dat jou koerant die enigste sal wees wat met hierdie storie sal kan spog. Lekker slaap.”
Toe Gustaf en Sandra se kamerdeure agter hulle toegaan, is hulle onbewus daarvan dat die voordeur versigtig oopgemaak word en ’n persoon binnekom en voor die besoekersboek by die toonbank huiwer. Dan trek daar ’n glimlag oor die gesig . . . smalend. Laat hulle maar soek. Bewyse sal hulle nooit vind nie, want daar is geen bewyse nie. Net ’n bloedlose lyk waaruit niemand iets sal wys word nie.
3
Die volgende oggend aan ontbyttafel hou Sandra die ander fyn dop. Dianne Bougard se bleekheid is opvallend en dis vir Sandra se speurende oë baie duidelik dat doktor Basson se sekretaresse ’n slapelose nag agter die rug het. Van Phil Andrews is daar niks te sien nie. Sy neem aan hy is buite op die plaas doenig. Die ander het reeds klaar geëet en verskoning gemaak toe Sandra haar koppie koffie nader trek, haar oë peinsend.
“Is daar nog iets wat ek vir jou kan bring, juffrou?” hoor sy ’n sagte, moeë stem langs haar vra en sy skrik byna.
“Dankie. Ek het heerlik geëet. En noem my gerus Sandra.” Nina Andrews glimlag net en Sandra vra simpatiek: “Hoe voel jy vanoggend? Het jy darem goed geslaap?”
“Ja, dankie. Redelik.”
Sandra voel weer die jammerte in haar. Arme vrou. Sy gaan uit haar pad om vriendelik te wees.
“Kom sit by my en drink saam met my ’n koppie koffie, toe.”
“Dankie, maar ek het klaar ontbyt geëet. As daar niks meer is waarmee ek kan help nie . . .”
Sy swyg toe Dianne by die deur verbyloop op pad na buite, en ’n lang oomblik bly haar oë op die deur gerig, die weemoed weer duidelik in die ligblou dieptes leesbaar. Dan is dit of Nina haar doelbewus regruk en haar stem klink half gejaag: “Verskoon my. Ek moet my spyskaart vir vanmiddag gaan regkry.”
Sandra volg haar met ’n bekommerde blik. Sy sien hoe die vrou ’n hand uitsteek toe sy by die kombuisdeur kom, asof sy skielik weer half duiselig geword het. Dan verdwyn sy en Sandra byt haar onderlip vas. Sy is nou heeltemal seker dat Nina Andrews bewus is van die verhouding tussen haar man en Dianne Bougard. Haar oë het dit verraai toe Dianne by die deur verbygekom het. Weer eens voel sy hoe haar hart na hierdie vroutjie uitgaan.
Dit moet hel wees vir ’n vrou om te sien dat die man wat sy liefhet ’n ander vrou bo haar verkies. Maar benewens hierdie feit, moet dit vir Nina Andrews nog erger wees, want waar ’n ander vrou miskien nog kan probeer om haar man terug te wen, kan sy beslis nie teen die heelwat jonger Dianne meeding nie. Hierbenewens is haar gesondheid ook nog swak. Sy het geen kans om haar man weer na haar terug te lok nie. En sy weet dit, besef Sandra met innige meegevoel. Sy weet sy kan maar net swyend toekyk hoe ’n ander jonger, gesonder vrou haar man van haar steel – en daar is niks wat sy kan doen om dit te verhoed nie.
Sandra sug saggies en hoor dan Gustaf se stem agter haar in die gang.
“As jy nie omgee nie, doktor Basson, sal ek graag saamstap. Dan wys jy my sommer die kortpad na die ruïnes.”
Sy is soos blits op.
“Ek gaan saam. Wag vir my.”
Basson glimlag geamuseer toe Sandra drafstap in die rigting van haar kamer om haar kamera te kry.
“Hierdie klein verslaggeefster gaan aan jou klou soos ’n neet, my vriend!”
Gustaf glimlag ook.
“Ek gee nie om as so ’n oulike dingetjie soos ’n neet aan my klou nie, doktor. En sy gaan vir my baie handig te pas kom, ’n ekstra paar oë en ore so te sê. Maar sy gaan werk vir haar scoop, glo my!”
“Ek is gereed.” Sandra voeg haar effens uitasem by hulle.
Dis uiters vyf minute se stap met die kronkelpad voordat hulle die ruïnes bereik. Groepies toeriste kan reeds gesien word. Daar is natuurlik diegene wat dié oggend na die ruïnes kyk, wie se belangstelling maar baie oppervlakkig is. ’n Oomblik sal die misterie van Zimbabwe hulle gevange hou. Dan sal hulle omdraai en terugkeer hotel toe sodat hulle tuis aan hul familie en vriende kan vertel dat hulle ook ’n draai by die Zimbabwe-ruïnes gemaak het. Baie interessant, ensovoorts, ensovoorts.
Maar tog is daar hulle wat met opregte belangstelling deur die torings en gange en sale dwaal, mense soos die argeoloog, doktor Jan Basson, wat antwoorde op al die skynbaar antwoordlose vrae soek: Wie het hierdie klippe so kunstig gebreek en met ’n meesterhand opgestapel sonder om van ’n voegmiddel gebruik te maak, en dit so na aan volmaak gedoen dat dit eeue daarna nog ongeskonde en byna in perfekte orde behou is? Soos ’n tergende vraagteken beskou dit steeds die hedendaagse hoogs ontwikkelde menseras uitdagend in volkome swye en misterie.
Watter menseras het hier geleef, gelag, gely . . . en uiteindelik so uitgesterf dat daar nie eens mondelinge oorlewering van hulle oorgebly het nie, afgesien van hierdie groteske en grootse handewerk wat as enigste bewys aan vandag se wêreld staan dat hulle hoogs beskaaf was vir die tyd waarin hulle geleef het, dat hulle hoogs intelligent was met ’n vakmanskap wat vandag nog te beny is? Ja, dat hulle reeds kennis daarvan gedra het dat die aarde in sy boesem meer as net grond huisves en dat hulle reeds na daardie skatte begin soek het. ’n Menseras wat reeds begin het om handel te dryf; om dit wat hulle het, te verruil vir die noodsaaklike dinge wat hulle nie het nie. Maar ook ’n menseras wat ’n hoë peil van aanbidding aan hul gode gehandhaaf het, vandaar die tempelruïnes, die torings, die geheime wandelgang van, soos vermoed word, die priesters na die allerheiligste waar priesters en hoëpriesters hul gode aanbid het.
Daar is party geleerdes wat die teorie handhaaf dat hierdie beskawing behoort het aan ’n swart ras wat hierdie grootse bouwerk in die vyftiende eeu gebou het, kom dit in die vertelling van doktor Basson uit terwyl hulle nader stap. Maar Jan Basson is geneig om eerder met een van die ander teorieë saam te stem . . . dat dit die Feniciërs was wat, vlugtend teen die oormag van die Romeinse Ryk, eindelik hier ’n rusplek gevind het van hul vyande. Hulle het hul kennis en beskawing saamgebring om hier in die donker binneland van ’n toe nog onbekende kontinent van voor af hul hoë peil van beskawing te herbevestig.
Is dit hiervandaan dat Salomo die goud vir sy tempel gekry het? In die Bybel word gemeld dat hy goud uit Ofir gekry het, en oral om die ruïnes is duidelike tekens van goudontginning. Was dit die land van Ofir van ouds dié? En was dit miskien uit hierdie omgewing dat die koningin van Skeba gekom het, die swart koningin uit ’n ver land wat net een keer haar verskyning in die Bybelse vertellings maak en dan weer verdwyn?
Jan Basson se blik rus peinsend op die ruïnes