Waar’s die spanningslyn? Waar’s die drama en die intrige? Waar’s die storie, Hanna?
Goed, juffrou Liebenberg, ek sal vir jou ’n storie gee.
Op haar vyftiende verjaardag word Fabienne deur ’n tragedie getref. Haar pa word doodgeskok deur sy eie tandartsstoel! Terwyl hy ’n agtjarige seuntjie se tande stop (ek sal hom soos ’n kruis tussen Tibo en Amos laat lyk en hom Timos noem), skok die boor in sy hand hom morsdood. Hy stort neer op Timos, wat natuurlik ook geskok word en boonop versmoor onder die tandarts se swaar lyf. Omdat sy assistent daardie dag siek is, het sy vrou hom in die spreekkamer kom help. Sy dink dis alles háár skuld, want sy het die tandartsstoel oor die etensuur skoon geskrop (sy is een van daardie skroppende soort vroue, anders as my ma) en sy moes op een of ander manier ’n kortsluiting veroorsaak het. Om haarself te straf, laat trek sy al haar tande en begrawe dit saam met haar man. Haar dogters vermoed sy het haar varkies saam met haar tande verloor, maar hulle is sulke ordentlike dogters dat hulle nie weet hoe om dit vir haar te sê nie. En die weduwee word by die dag meer waansinnig. Sy kry dit in haar kop dat haar dogters haar tart met hulle fantastiese tande. Sy besluit dat hulle dieselfde offer as sy moet bring. Laat een nag bedwelm sy vir Camille met ’n massiewe dosis laggas en trek al haar tande (sommer so in die kombuis met ’n tang uit die gereedskapskis onder die wasbak) terwyl die arme kind hulpeloos giggel. Op die oomblik toe die laaste tand uit Camille se bloedige mond gelig word, stap Fabienne by die kombuis in …
Hoe’s dáái vir ’n storie, juffrou Liebenberg? Kom ons noem dit Bloeiende tandvleis!
Nee. Ek wíl oor stralende geluk skryf. Miskien omdat my eie lewe so ’n tekort aan stralende geluk het.
Vat nou maar my ma se nuutste verspotte plan. Mana Minnaar het nog nooit ’n tekort aan simpel idees gehad nie, maar hierdie een is sowaar simpel verby. Sy het besluit sy wil ’n wittebrood hou – vir die eerste keer in haar lewe – maar dit sal nie ’n gewone, normale wittebrood wees nie. Ek sê mos sy glo nie aan normaal nie. Sy wil al haar kinders en haar stiefkinders en natuurlik haar ongebore kind saamsleep. Na ’n verlate huis op ’n verlate berg. Sodat ons “mekaar beter kan leer ken”.
Dis amper so verspot soos ’n proefbuis op ’n wit perd.
2. Pampoen en Patat hinder ’n heks
En toe wieg daardie proefbuisperd my sommer aan die slaap gisteraand. In die middel van die nag word ek wakker met ’n vel papier wat aan my wang vassit en ’n pen wat my een neusgat versper. Ek was seker moeër as wat ek besef het.
Die skool het gister gesluit vir die wintervakansie. En elke keer as ek aan my ma se plan vir die volgende drie weke dink, besef ek weer dat ek nie haar dogter kan wees nie. Nie rêrig nie. Iemand het ’n fout gemaak in die kraaminrigting, ek is omgeruil met ’n ander baba, ek het aan die verkeerde bors begin suig. Mana sê alle kinders wonder soms of so iets nie dalk met hulle gebeur het nie. Ek wonder lankal nie meer nie. Ek is seker ek is die verlore dogter van ’n tandarts.
Die reën raas teen die ruit langs my bed. Ek het nog altyd van ons nat Kaapse winters gehou, gedog dis ’n heerlike verskoning om heeldag te lê en lees, maar van ek saam met my nuwe gesin in hierdie nuwe huis woon, laat die reën my vasgekeer voel. Te veel mense, te veel diere, te veel rumoerigheid om my. ’n Skrywer het stilte nodig!
En nuwe huis is nie heeltemal die regte beskrywing vir hierdie dubbelverdiepinghool aan die gatkant van Tafelberg nie. Toe Mana en Beyers teen die einde van laas jaar trou, moes ons ’n groter huis vir die hele spul van ons soek. En soos ek reeds laat glip het, rol ons nie juis rond in die rande nie. Probeer jy nou ’n huis met minstens vyf slaapkamers soek, en boonop ’n garage of ’n buitekamer of ’n plek wat Mana as ateljee kan gebruik, teen ’n prys wat twee mense sonder ’n vaste inkomste kan bekostig. ’n Akteur en ’n skilder. I ask you. Dis wat op elke eiendomsagent se gesig geskryf gestaan het. ’n Akteur en ’n skilder met vier kinders tussen hulle. En ’n vyfde baba op pad. Tj, tj, tj.
Ons het probeer om kamers uit te skakel. Tibo en Amos kan mos ’n kamer deel, het Beyers voorgestel. Sy weet darem nie, het Mana gesê. Soos dié twee baklei, sal hulle mekaar binne die eerste paar weke vermoor. Nie ’n slegte idee nie, het Yann gemeen. Dit maak tog meer sin om familielede uit te skakel as om kamers uit te skakel.
“Pasop,” het Beyers gewaarsku, “of ons sit vir jóú ook saam met hulle in ’n kamer.”
“Great,” het Yann gesê. “Hulle sal my binne ’n maand tot waansin dryf, dan kan julle my in ’n gestig gaan toesluit. Dan het julle sommer van drie kinders ontslae geraak. Wie bly oor?”
Hy het na my gekyk. Betekenisvol, soos hulle sê.
“Nee!” het ek gekeer. “Julle kan nie verwag dat ék saam met twee klein seuntjies moet slaap nie. Ek’s die enigste meisiekind in die huis. Ek verdien my eie kamer!”
Hulle kon ook nie eintlik verwag dat ek ’n kamer met ’n sestienjarige seun moet deel nie, nie eens ’n kamer met ’n afskorting in die middel nie, dit sou ’n bietjie onverantwoordelik van hulle wees. Sê nou net ons raak heeltemal meegevoer deur ons hormone, breek die afskorting af, spring saam in die bed? Yann wou hom ’n papie lag oor die idee dat hy saam met my in ’n bed sou wou spring. Ek het nie gedink dis só snaaks nie.
“Die baba kan die eerste paar maande saam met my en Beyers slaap,” het Mana gesê, “maar daarna sal dit ook ’n kamer nodig hê …”
Mana dring daarop aan om die ongebore baba dit te noem. Hy is te seksisties, reken sy, en sy is omgekeerde seksisme. En hy of sy klink so pynlik korrek dat jy wil kreun. Teen dié tyd praat ons almal van Ditjie se geboorte, Ditjie se kamer en Ditjie se lewe.
As Ditjie maar weet wat wag, dink ek soms, bly Ditjie net daar waar Ditjie nou is.
Ná ons na honderde huise gekyk het, het ons oplaas een gekry waarvan nie een van ons hoegenaamd gehou het nie. Dis nie nuut en gemaklik nie, dis nie oud en karaktervol nie, dis net … wel, gróót. Dit lyk soos ’n spoorweghuis wat te groot vir sy skoene geword het. Growwe baksteenmure en staalraamvensters. Of liewer, dis hoe die onderste verdieping lyk. Die boonste verdieping is later bygelas, vuilwit mure met vensters van verskillende groottes, soos ’n lawwe strooihoed by ’n vervelige winterjas. ’n Spektakel van ’n huis, met ’n lekkende dak en drie gekraakte vensters, waarin geen normale gesin ooit sou woon nie. Dis waarom die eiendomsagent besluit het dis presies die huis vir ons.
Maar dis groot genoeg dat ons elkeen ons eie slaapkamer kon kry. Amper elkeen. Tibo en Amos deel die morsigste vertrek in die huis – en in hierdie huis is dit nogal ’n prestasie – wat ons Die Martelkamer noem. Waar hulle gereeld probeer om mekaar te verwurg, mekaar se ore af te byt, mekaar se ledemate te verpletter. Tot dusver darem nog sonder sukses.
Daar is selfs ’n soort tuinhuis in die agterplaas waar Mana kan skilder. Dis ’n grap, want daar’s g’n spoor van ’n tuin nie, net onkruid wat kuithoogte groei, maar dis wat die eiendomsagent dit genoem het. Die Tuinhuis.
Beyers het ywerig begin tuinmaak aan die voorkant van die huis, dat dit darem bietjie beter kan lyk van die straat af, maar sy ywer het saam met die laaste somerhitte verdwyn. Mana het belowe sodra Ditjie gebore is, trek sy die onkruid in die agterplaas uit. Ek vermoed ons gaan nooit juis ’n tuin hê om van te praat nie.
Fabienne het natuurlik ’n lushof van ’n tuin. Fabienne se ma het groen vingers, groen hande, groen arms. Noudat ek daaraan dink, Fabienne se ma was nie ’n tandarts se assistent nie. Sy is ’n … wat is die woord wat ek soek? Horti-iets. Hortikultus? ’n Glamorous weergawe van ’n tuinier, dís wat Fabienne se ma is, en dís hoe sy Fabienne se pa ontmoet het. Sy het hom gehelp om die tuin uit te lê toe hy vir hom ’n nuwe huis laat bou het. Dis tog meer romanties om die liefde van jou lewe in ’n tuin te leer ken! As julle bewende hande vir die eerste keer oor ’n geurige roosboompie aan mekaar kan raak – eerder as oor die oopgesperde mond van ’n pasiënt wat die vorige aand te veel knoffel geëet het.
Die tandarts