Met die ander hand dra jy die leiriem en bring jy jou fluitjie na jou lippe en steek jy die vuurhoepel aan die brand. Dit is die geheim van lojaliteit. Laat die hond duidelik verstaan watter hand doen wat. Wie dra die regterhand aan sy arm en wie besluit wat wanneer sal gebeur.
By skougeleenthede is Eenslie die een wat met sy regop rug, sy mooi, besliste maniere en sy fier Alsatian die meeste applous ontlok. Die offisiere sien hoe hy sy hond sekuur deur die vuurhoepels laat gaan. Daar is nie ’n aks fout met sy oefenroetine met die dier nie. Die hond vertrou en verstaan hom. Dis altyd ’n goeie teken as ’n dier iemand aanvaar, en ná ’n landbouskou op Vredendal waar Eenslie besonder gewild was onder die skare, word hy een oggend by die vlootbasis ingeroep en ’n adelborskursus aangebied.
So word hy adelbors. En op hierdie oggend dat Snaartjie Windvogel onder die omgedopte Katvis op Voorstrand uitkruip en stomgeslaan vir die eerste keer in haar lewe die see sien, kom hy van sy ouers se huis op Kliprug fluit-fluit in sy adelbors-step-outs afgestap. Dis die eerste keer dat hy sy step-outs op verlof mag dra en hy lyk uitgeknip die jong offisier van SAS Saldanha. Die opleiding het goed met sy lyf gewerk. Die dae in die rubberduck uit op die oop see en met die R1 en volle toerusting teen die duine uit en die dissipline van vissermansknope en navigasie en noukeurige strykwerk en versorging van sy uniform was goed. Agter hom lê die opmaak van sy bed en die boun van sy stewels, asook die ingewikkelde boot- en wapentoerusting wat hy flink onder die knie moes kry. Nou stap hy fluit-fluit met ’n donkerbril en sy oog val op haar en dis liefde met die eerste oogopslag.
Die strand is verlate en voetjie vir voetjie stap sy na die water. Daar bo by sy huisie met die blou deur sit Ludo en hou die twee jongmense dop wat deur die natuur na mekaar aangetrek word en hy dink: Dis in die sterre geskryf.
Sy is ’n pragtige meisiekind met lang bene en goeie dye, kuite soos twee visse en regop borste en hy is ’n jongman in uniform met ’n reguit rug en die soort skouer wat jy weet die goue offisierstrepe sal kan dra, daar is net iets aan hom wat hom uitknip vir die Vloot.
Dis ’n jaar voordat die roblyf in Bekbaai se water rol en Ludo is eensaam en babelaas. Hy weet nie wat voorlê nie en dis goed so want geen man moet weet wat op hom wag nie want dan is hy geen man meer wat dapper gesig in die wind invaar nie, dis ’n wysheid wat hy ken.
Maar later sou hy tob oor die ontmoeting tussen Snaartjie Windvogel en Eenslie Maree en hy sou dink: Wat het hierdie twee jongmense wat van mekaar niks geweet het nie na mekaar aangetrek soos twee magnete, hoe werk dit dat iets in jou ’n ding in iemand anders herken en eers later, dikwels oor jare heen, ontrafel julle die rede vir jul aangetrokkenheid?
As jy Snaartjie Windvogel se geskiedenis ken, haar ontvoering uit Matjiesfontein deur die lang manne en wat sy oor die loop van vier jaar in die nagstrate van Kaapstad moes deurmaak, begin jy verstaan. En as jy weet van Eenslie Maree se kinderdae en hoe hy anderkant moes uitstoei, dan weet jy die oggend was vir hulle albei ’n aankoms op Voorstrand en dalk ’n nuwe begin.
*
Vir Ludo was adelbors Maree ook ’n trieker. Hy het in Eenslie se houding die aard van die entertainer herken. Eenslie was ’n keer met sy Alsatian op die sokkerveld by Hopland en Ludo het gesien hoe laat werk hy sy hond en hoe speel hy vir die skare en hoe geesdriftig hulle oor hom was.
Ludo het gesien hoe Eenslie energie trek uit die mense wat hom dophou en hoedat applous sy lyf laat gloei en Ludo het geweet toe hy hom daar sien afstap het Voorstrand toe dat Eenslie die adelborskeps met die goue wapen daarop dra met dieselfde houding.
Ludo hou die twee dop terwyl die klimtol aan sy vinger wieg: hoflik trek Eenslie sy uniformbaadjie uit en hang dit om die skouers van Snaartjie Windvogel, dis ’n erotiese gebaar en hy palm haar in. Die twee praat en dan kyk Eenslie op en neem Snaartjie aan die elmboog. Hulle kom by die ronde rotse vol graffiti verby en begin die kurktrekkerpaadjie na sy huis klim.
Hy groet die jongman vriendelik want hy weet in die geselskap van ’n meisie moet jy ’n jongman eer want hy het respek nodig: “Adelbors Maree, Eenslie.”
Op ’n manier wat hom laat besef dat sy met mans gewerk het steek sy haar hand na hom uit en sê “Snaartjie Windvogel”. Hy ruik die langpad aan haar en stel sy badkamer beskikbaar. Terwyl hulle luister hoe die krane loop en sy haarself was, sit Ludo en Eenslie voor die huisie en Eenslie sê: “Sy kom van die Kaap af en verder is sy stom.”
“Los haar, sy sal praat as sy moet.”
Eenslie kyk na Ludo en gaan na binne en sit die ketel aan. Ludo hoor hom met die blikbekers werk. Wanneer sy met nat hare uit die badkamer verskyn, drink hulle koffie en sit sonder om te praat en kyk hoe verjaag ’n hond die meeue wat krappe op die sandplaat vreet. Die voëls skrik op en fladder halfhartig eenkant en kom sit weer totdat die labrador weer braaf naderstorm en aan die stukkende krap snuif, ’n hap vat en gril.
“Jare gelede,” sê Ludo naderhand nadat hy ’n CD met sagte vioolmusiek gaan opsit het en hy opmerk dat sy sy yo-yo dophou, “het ek ook so op Paternoster opgedaag. Vir my was dit ’n dorpie aan die einde van ’n baie lang pad en toe ek hierdie baai sien en hierdie huisie leeg sien staan nadat ’n groot tragedie die inwoners getref het, het ek hier ingetrek en die eerste nag daar in die sitkamer se hoek op die vloer geslaap tussen hondedrolle en vlermuismis, want die huis het lank leeg gestaan en ek moes hom weer méns maak.”
Hy kyk na Eenslie. “Eenslie was nog ’n seuntjie hier agter in die skool wat in daardie dae die Kleurlingskool genoem is wat sy knie nerfaf geval het op die skoppelmaai en smiddaens het hy en sy maters daar onder geswem of kom kyk hoe ek my yo-yo se sake vir hom werk.”
Toe hy sien dat sy begin ontspan, neem Ludo haar leë beker by haar en sê: “Jy kan by my oorbly tot jy vaste blyplek kry. Hier agter is nog ’n kamer.”
Hulle skrik toe sy Eenslie Maree se uniformbaadjie van haar skouers afgooi. Dit beland op die grond en sy stamp haar stoel om en sy hardloop. Sy hol Blikkie se kant toe en Eenslie wil haar volg, maar Ludo pluk hom aan die arm terug en sê: “Sy is wild en sy het tyd nodig.”
*
Sy gooi die baadjie eenkant en die ou man spring ook op, vaal geskrik. Sy hol weg van die huisie en die see waar die water uitplaat oor die strand.
Sy gaan kruip weg agter bietoubosse op die rand van die dorp, die hele dag. Sy slaap en word wakker en slaap weer. Met skemerdonker gaan drink sy by ’n leë huis se tuinkraan. Sy steel klere wat aan ’n draad vergeet is af en vat wat sy dink haar lyf sal pas. Sy is lus om mansklere te steel en dit aan te trek. Want dan sal niemand haar herken nie. Maar sy was nog nooit in mansklere nie en sy vat vrouegoed. Die nag vlug sy deur leë erwe en struikel oor ’n eiendomsagent se bord. Daar is geen mens op straat nie. ’n Hond blaf na haar. Dan hoor sy ’n motor. Dit kom om ’n draai en die ligte val op haar. Daar is nog ’n lig. ’n Straal wat deur die mis boor. Die soeklig spring om haar en ’n keer vang dit haar. Sy voel soos ’n springhaas in die Karoo wanneer die boere agter hulle aan rondjaag met soekligte op die bakkies se dakke.
Sy hol skuins en koes agter ’n halfgeboude huis in. Die kar kom vinnig aan, ry om die blok om haar te probeer afkeer. Sy buk weg agter ’n sinkplaatmuur. Die hele plek, lyk dit haar, is in aanbou. Op Matjiesfontein het jy nooit nat sement geruik nie, maar hier – dit lyk of dié stuk dorp net bakstene en sandhope en gruis is.
Daar is die kar met die lig! Sy hol en koes agter ’n huis weg. Sy lê laag en wag. Op en af patrolleer die kar. Ultimate survivor is op hom geskryf. Later ry dit weg.
Daardie nag gebeur dit so dat iemand klippe gooi deur die vensters van ’n hele paar huise waarin geen mense is nie. Niks word gesteel nie. Dis ’n kwajong wat stelselmatig deur al die dorp se buurte gewerk het. Tuinkrane is oopgedraai en op Kliprug loop honde los rond wat gewoonlik nooit van hul kettings losgemaak word nie. In Bekbaai is ’n hele spul karre se wiele afgeblaas en iemand het gepis op The Dunes se voorstoepie, by die voordeur met die vyf sterre teen die muur.
Snaartjie