En ek wat Marlouw is, stap dié dag daar weg, hinkend en tevrede. Maar onder my frokkie slaan koue sweet uit, en die hele tyd kon ek nie wag om uit die bedompigheid van Rosario se kombuis pad te gee nie.
Ek kan alles verkoop, behalwe die leuen aan myself. Ek haat die leuen. Maar sê nou ek slaag daarin om op die reis ’n openhartiger mens te word, een wat sommer sy kous van sy mankvoet kan aftrek en voor die mense kan verbystap, lag-lag. En sê nou maar net ek kan boonop vir Koert terugbring na Heleen.
Ek kyk by die venster uit: die reënwater lê nou gelyk met die geutrand van my woonstel sodat dit met die geringste verlies aan ewewig kan begin rimpel en stort. Die opsigter is bewus van die dreigende vloedgevaar.
“Ons het hier in ’n moeras kom woon, Marlouw,” het hy reg aan die begin van die reënplaag vir my gesê. Daarna het ek hom nog nie weer gesien nie. In sy woonstel op grondvlak trek hy maar liewer sy gordyne pottoe. Onder sy deur sypel die benoude geur van ou, opgewarmde koffie na buite.
Heleen kom met ’n muskietnet by my kamer ingestap.
“Daar is tog nie muskiete op die plaas nie. Het jy dan vergeet, Heleen. Daar’s mos altyd ’n droogte. Gedurende ’n droogte is daar nie muskiete nie. Jy hét vergeet.”
“Hoe weet jy?”
“Ek vertel maar net wat ek kan onthou.” Sy moet my nou nie verder kom omkrap nie.
“Het jy al gedink oor slaapplek as jy daar aankom? Waar gaan jy slaap, Marlouw? Ag, ek hoop tog alles loop goed af. Ek hou my hart vas.”
Ek rol my onderbroeke een vir een in worsies op om in te pak en antwoord haar nie. Gisternag het ek wakker geskrik toe die reën so hard en aanhoudend geval het dat ek ’n wolkbreuk te wagte was. Iewers vóór my wakkerskrik – in die dieper domein waar ek soms flitse kry wat iets meer van myself belig – was daar ’n mensefiguur wat dom en astrant oor ’n ou, slapende man gebuig het. So dom was die uitdrukking in die figuur se oë dat hy nie tussen lewe en dood kon onderskei nie, hy sou enigiets aanvang. En op die gesig van die ou, slapende man was daar geen rus of duurte nie.
Die kwessie van slaapplek. As ek eers op Maitland aangekom het, sal daar tog vir my in die huis op Ouplaas plek gemaak word. Iemand anders slaap waarskynlik nou ’n gat op die klapperhaarmatras waarop ek myself destyds ryp gedroom het – ek kan my nie weer daar sien lê nie. In die hotel op die dorp dan, of by die mense wat destyds gastekamers aangebied het, as hulle nog daar is. Ek twyfel. Kos en slaapplek, dis die allerlaaste ding waaraan ek nou wil dink.
En dit maak tog nie saak hoeveel van ons mense daar nog op die dorp oorgebly het nie, in hemelsnaam. Koerante hier berig net oor die gruwelikste. Die groot ontploffing was knaend in die nuus. Altyd die ontsettende nood van die mense, die nood wat erger word totdat dit ’n ander vorm aanneem en in die gebied van vrees teregkom.
Maar daar móét tog mense oorgebly het wat nog eet en drink en slaap en omgee. Iewers sal ek wel slaapplek en iets te ete kry. Die ding is net dat ek niemand meer daar ken nie: uit, die onbekende in, en tuis. Ek kry al klaar lag.
Heleen se muskietnet is ’n teken van voorsorg. Dis ’n spesiale een van katoen. Die weefpatroon met sy piepklein gaatjies is te fyn vir ’n muskietlyf, maar so dat ’n luggie nog jou slapende liggaam kan bykom.
“Dis ’n goeie muskietnet, Heleen,” roep ek agter haar aan. Sy’t weer weggeloop, sy kan haar so ontstel en soveel dinge sê sonder om eers daaroor na te dink.
“Nou pak dit tog maar in, ek weet dit gaan jou beter laat voel. Wat van jou selfoon? Vat myne as jy wil.”
“Waar gaan ek die ding laai? Is daar elektrisiteit ná die ontploffing, is daar nog seine?”
“Magtig, Marlouw, Koert het tog vir my gemail.”
“Maar toe hou dit mos op,” val ek haar in die rede. “Daar moet ’n rede wees vir sy swye. Het jy al daaraan gedink? Mag ek op my eie klaarmaak, Heleen? Sal jy onder in die kar vir my wag? Ons het vyftien minute oor voordat ons moet vertrek.”
“Oukei dan. As jy jou nou so eenkant wil hou.” Sy raap haar handskoene en handsak en sambreel en jas by die deur op. “Ek laat ’n foto van my wat ek graag wil hê jy moet vir Koert gee. Nie vergeet nie, asseblief.”
Die laaste oomblikke in my woonstel. Die enigste lewende ding, my vis in die bolglasbak, is reeds onder in die kar. Jocelyn gaan vir hom kos gee. Ek loop doekvoet deur die vertrekke, vat en kyk: die harde steenkoolglans van die gelakte plankvloer, die seldsame tierlantyntjies, my biblioteek. Ek hou my asem op toe ek voor die rye en verdiepings van boekrakke verbykom. Ek het niks, nie ’n enkele boek, ingepak nie. Van nou af wil ek op my geheue staatmaak. ’n Laaste paar druppels spuit ek in die badkamer aan, maar laat ook die bottel agter. Nutteloos in die wêreld waarheen ek gaan – dit kan ek tog sien. My las is lig en ek voel opgewonde. Ek buk en raak aan ’n kelim wat ek onlangs gekoop het. Onder die rusbank, nes hy ingerol en gaan lê het, knipper die eenoog van die albaster.
Ek kom orent, vat my koffer, selfs nog ligter as wat ek verwag het, haak my handtas oor die skouer van die enigste warm baadjie wat ek saamneem. Agter my gly die deur geluidloos toe.
Daar gaan die telefoon nou aan die lui. Sal ek? Ek verwag geen oproepe van my restaurant-klante nie, alles is voorlopig afgesluit, almal is tevrede met hul voorraad. Met hulle bon voyage-wense het ontroerende geskenke gekom: pistachio-nougat van meneer Di Stasio, Rosario se baas, ’n fles rare, ekstra suiwer olyfolie van die eienaars van Cicciolina, nog ander dinge. Niks word saamgepiekel nie.
Nuuskierig, maar meer omdat die afskeid van my besittings my tog beproef, sluit ek gou weer oop en stap na die foon. Dis Jocelyn.
“Ja, Jocelyn?”
“Jy kan nog van plan verander, Marlouw.”
“Jy’s laf, Jocelyn. My goed is gepak, my vliegtuig vertrek binne enkele ure.”
“Waar is sy? Waar’s Heleen?”
“Sy wag onder in die kar, Jocelyn. Ek moet gaan, jong. Ek het my goed voorberei.” Wat het die vrou nou so ’n ertjie? Sy’t niks meer vir my aan te bied nie, ek het roekeloos geword. By die aanhoor van Jocelyn se verdoemende stemtoon, asof sy soveel meer as ek weet, word die allerlaaste tree uit my woonstel skielik die mees vanselfsprekende ding op aarde.
“As jy nou kop uittrek, gaan dit nie so swaar wees vir jou suster nie. Ek het ’n paar calls gemaak, daar’s ander maniere om hom terug te kry. Beter maniere. JP sal betaal. Ek het gisteraand met hom gepraat in Koeala Loempoer. He’s prepared to pay everything, Marlouw. Hy dink ook dis crazy dat jy daarheen toe wil gaan. Jy gaan in jou moer in, Marlouw. Luister nou na my. Heleen . . .”
“Ek doen dit nie vir Heleen nie.” Die blindings en gordyne is toegetrek sodat die woonstel in ’n heerlike lanfer agterbly.
“Ek weet jy gee om vir jou nefie en jy wil hom gaan red,” gebruik sy weer Afrikaans om my hart te steel.
“Ek gaan nie net ter wille van Koert nie. Ek het my eie redes. Ek gaan omdat ek wíl, ek doen dit vir myself, Jocelyn. En weet jy, ek is verlig dat ek dit darem vir iemand kan sê.”
Daarop het sy geen antwoord nie.
“Ek loop nou, Jocelyn. Dankie vir jou ontferming. Ek waardeer dit, jong. Sorg tog mooi vir my suster. En beste dan vir jou ook. Totsiens, Jocelyn.”
“Oukei, Marlouw. Hoop jy kan al jou varkies op ’n trop hou.” Ek voel aan hoe sy haar terugtrek en die afstand wat ons verhouding vroeër gekenmerk het, bevestig.
Toe ek op die sypaadjie trap, versigtig voet neersit, liewer – ek glimlag – is ek verras oor hoe sag die reën bo-op die stortende geute val, bo-op die riviertjies langs die strate en bo-op die watertuine voor woonstelblokke en huise, nes oumenstrane.
*
Ek moet tot op Fidji kom om ’n vlug na Johannesburg te haal. SAL-vliegtuie voldoen nie meer aan die standaarde van die