Роду Белазораў ня быць. Хай гіне.
Талая зямля да начы падмерзла, хрумсьцела пад падэшвамі, прасядала глыбей і пацмоквала. Ён ішоў, цяжка дыхаючы, праз старадаўняе гарадзішча. У скронях грукала, і ён штокрок правальваўся, пагружаўся ў малатарню калёнай зброі палачанаў ды яраславічаў, у бойню Манамаха, што не пакінуў тут ані чалядзіна, ані скаціны, толькі ювелірную краму, у мясьніцкі рад сярэднявечнага Ніжняга рынку, у паводку бруду й нечыстотаў штовесну, у натугу п'янога, ашалелага да млосьці натоўпу – у раку Нямігу, якой няма.
Прападай, душа!..
Катлавіна Нямігі, абнятая двума рукавамі ракі. Яма, зь якой стагоддзямі чэрпаў сілу стары Менск. Замчышча, цяпер расьсечанае напалам і аточанае гранёнымі хмарачосамі… Згніла, вымыта Нямігай і Сьвіслаччу ў Чорнае мора дванаццаціметровая крапасная брама; разбурана, загрузла камянямі ў твані царква дванаццатага стагоддзя – крыжы ды косьці колькіх пакаленьняў тлеюць у гэтым прадоньні!
Гэта ў ягоным нутры, будуючы метро, машэраўскія экскаватары выкопвалі прорву з самага болю горада, руйнавалі дзядзінец і падмуркі драўлянай царквы, гэта ў яго ўсярэдзіне гулка раўла і змаўкала, сьцякала па сьценах сьлязьмі й крывавымі пацёкамі самая страшная ў сьвеце станцыя метро з чорным караблём-гільятынаю, падвешаным пад скляпеньнямі платформы па-над галовамі – і гэта ў ягонай душы душыліся зараз, ламалі адно аднаму ключыцы й грудныя клеткі, вывальвалі языкі ад удушша сорак дзьве дзяўчыны і дванаццаць хлопцаў у тысяча дзевяцьсот дзевяноста дзявятым…
А вось прызнайся, Андр, – ты паверыў, дурань, што ты выбраны, адзіны ў сьвеце, калі менавіта тут аднойчы ішоў з доктарам Альбертам Ліхтштайнерам ад Цімура ў Палац пешшу – Нямігу ўброд!.. На пераломе, адкуль ногі самі нясуць уніз, адкуль натоўп рынуў у пераход, ён мімаходзь пасьпеў палюбавацца сваім адлюстраваньнем вось у гэтым белым бігбордзе з чорным квадратам.
Доктар ішоў нетаропка, пыхаў дымам. Пробліск акуляраў, дасьціпныя, прымружаныя старэчыя вочы, зь іскаркамі сівізны ад выдыху заўсёднай люлькі з бурштынавым муштуком – і вось ён, самы мудры чалавек на зямлі, доктар філасофіі і псіхалогіі, грамадзянін сусьвету, стомлены д’ябал, шэры кардынал “Непагаснага”, Альберт Ёган Ліхтштайнер, які ўжо нічым не дапаможа. Ён быў такі эпічны, такі хрыплы, гэты прымружаны мудрэц, чараўнік – Гэндальф зь люлькай, і Андрэй не зьдзівіўся б, калі б аказалася, што ўвесь той сонечны дзень, уся ў плыні машынаў, зь лёгкай смугою храмаў Няміга, ды й увесь гэты сьвет насамрэч створаны дзеля адной ягонай іранічнай усьмешкі.
– Чалавек глыбока няшчасны… паверце маёй старасьці, мой юны сябра. Старой добрай, прычым добра забясьпечанай, прашу заўважыць, старасьці.
Глыбока, глыбока