Twoje.
415
suszyć (daw.) — pościć.
416
trefniś (daw.) — błazen.
417
krotochwilny (daw.) — śmieszny, dowcipny.
418
tedy (daw.) — więc, zatem.
419
nowotny (daw.) — nowy.
420
któren — dziś popr.: który.
421
warować się (daw.) — strzec się.
423
wolej (daw.) — lepiej.
424
chybaj sobie — idź sobie.
425
doletni (daw.) — taki, który „doszedł do lat”, we właściwym wieku, dorosły.
426
pierwej (daw.) — wcześniej.
427
Wojciech Jastrzębiec — (1362–1436), biskup krakowski (1412–1423) i poznański (1399–1412), kanclerz koronny, przed osiągnięciem godności biskupiej czynny na dworze Władysława Jagiełły.
428
infułat — wyższy dostojnik kościelny, od infuły, czyli nakrycia głowy takich osób.
429
Jan Kropidło — (ok. 1364–1421), syn księcia strzelnickiego Bolka III, sprawował kolejno urzędy biskupie w wielu diecezjach.
430
paliusz — szata liturgiczna przysługująca biskupowi metropolicie (zwierzchnikowi kościelnej metropolii, czyli archidiecezji z zależnymi od niej diecezjami).
431
płowy — (o włosach) jasny.
432
wymiarkować (daw.) — zorientować się.
433
Paszko (Paweł) z Biskupic, zwany Złodziej — rycerz, uczestnik bitwy pod Grunwaldem.
434
Sulimczyk — człowiek herbu Sulima, tu o Zawiszy Czarnym i jego bratu Farureju.
435
gwoździki — popr.: goździki.
436
trefniś (daw.) — błazen.
437
zydel — mebel do siedzenia, podobny do taboretu.
438
ronić (daw.) — strącać.
439
kaleta — woreczek na pieniądze, zawieszany u pasa.
440
skojec — średniowieczna moneta, 1/24 grzywny.
441
ziemia dobrzyńska — obszar na wschód od Torunia, zagarnięty przez Krzyżaków wskutek bezprawnej umowy z księciem Władysławem Opolczykiem.
443
leziwo — przyrząd pomagający w chodzeniu po drzewach.
444
Zyndram z Maszkowic — (zm. ok. 1414) polski rycerz niemieckiego pochodzenia.
445
Paszko (Paweł) z Biskupic, zwany Złodziej — rycerz, uczestnik bitwy pod Grunwaldem.
446
bitwa pod Płowcami — rozegrana 27 września 1331 r. między wojskami Władysława Łokietka a oddziałami krzyżackimi, przerwała krzyżacką kampanię przeciw Polsce.
447
Pax vobiscum! (łac.) — pokój z wami.
448
ops (daw.) — rozpusta.
449
Zawisza z Kurozwęk — (zm. 1382), regent Królestwa Polskiego, biskup krakowski, kanclerz koronny, podkanclerzy koronny. Niechętny mu kronikarz Janko z Czarnkowa pisze, że po jego śmieci w Kościele Mariackim w Krakowie było słychać diabelskie krzyki „Pojedziemy na ops!”, tj. na rozpustę.
451
Marcin (Marcisz) z Wrocimowic — (zm. 1442), polski rycerz niemieckiego pochodzenia, starosta łowicki.
452
Florian z Korytnicy — średniowieczny rycerz polski, kasztelan wiślicki, uczestnik bitwy pod Grunwaldem.
453
Domarat z Kobylan — (1380–1440), uczestnik bitwy pod Grunwaldem, od r. 1428 marszałek nadworny koronny.
454
Paszko (Paweł) z Biskupic, zwany Złodziej — rycerz, uczestnik bitwy pod Grunwaldem.
455
Zyndram z Maszkowic — (zm. ok. 1414) polski rycerz niemieckiego pochodzenia.
456
gorze (ze starop. gorzeć: palić się) — biada, nieszczęście, niebezpieczeństwo.
457
Saraceni — Arabowie, muzułmanie, przen. poganie; w czasie opisywanym w powieści w Hiszpanii trwała rekonkwista, to jest odbijanie ziem zajętych przez Saracenów.
458
gorze (ze starop. gorzeć: palić się) — biada, nieszczęście, niebezpieczeństwo.
459
wartko (daw.) — szybko.
460
przygodzić się (daw.) — przydarzyć się.
461
łacnie (daw.) — łatwo.
462
abych (daw., reg.) — abym.
463
wyrostek (daw.) — młody chłopak.
464
źrzały (daw.) — dojrzały, dorosły.
465
pacholę (daw.) — dziecko.
466
korol (z ros.) — król.
467
rozsierdzić się (daw.) — rozgniewać się.
468
bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski.
469
nie stanie (daw.) — nie
