Сайланма әсәрләр. Том 5. Сөембикә ханбикә һәм Иван Грозный. Айбиби / Избранные произведения. Том 5. Мусагит Хабибуллин. Читать онлайн. Newlib. NEWLIB.NET

Автор: Мусагит Хабибуллин
Издательство: Татарское книжное издательство
Серия:
Жанр произведения:
Год издания: 0
isbn: 978-5-298-02349-8, 978-5-298-02496-9
Скачать книгу
диде.

      – Хан сакчысы кая китте? – дип сорады кенәз Василий. Гадәттә, капкада ике сакчы торыр иде, урыстан да, татардан да.

      – Ул үз йомышы белән китте, кенәз. Хәзер килә ул, – диде сакчы, каушый калып. Ул үз кенәзен тәмам таныган иде инде.

      – Син дә үз йомышың белән киткәлисеңме?

      – Китми кая барасың, кенәз. Һәркем…

      Василий кенәз дәшмәде, ашыга-кабалана китеп барды. Ул әле ни чара кыласын белми иде, әмма күңелендә ниндидер уй-фикер туып килә иде инде. Өй капкасында торучы сакчыларына күтәрелеп тә карамыйча, Василий кенәз болдырга менде, өенә керде дә өс-башын чишенеп ташлады һәм, иске тиресен салган еландай, «уф!» дип, түмәргә утырды. Шуннан соң гына бавырчысын чакырды:

      – Көмешкә керт әле!

      Бавырчысы, аны көтеп кенә торган кебек, тирләп торган кувшин белән эчемлек, бер табак ит кертте. Василий кенәз эчемлекне кувшиннан гына күтәреп эчте дә, кирәгеннән артык кыскартылган сакалын сыпырып, уйлана калды. Иткә үрелде, бер калҗаны чәйни-чәйни, фикерен тупларга тырышты. Сүз дә юк, Казанда фетнә кузгалырга тора. Әмма буш кул белән генә ала алмаслар, бу хак. Аның кул астында менә дигән баһадир егетләр. Аннары кирмән эчендәге мылтыклар, туплар – барысы да аның сугышчылары кулында. Хак, тупчылар арасында татарлар да бар, ләкин Ходайкол углан аңа хыянәт итмәс, һәрхәлдә, кенәзгә ант-вәгъдәсе бар. Шул ук вакытта Җангали хан да, бөтенләй үк ахмак булмаса, кирмәндәге урысларны суярга әмер бирмәс, әйе, башы ике булмаса. Һәрхәлдә, хан әмереннән башка берәү дә урысларга ташланмас. Димәк, ике түрә аның яклы, кала ки Коләхмәт вәзир һәм Булат бәк Ширин. Болары да ышанычлы кешеләр, хыянәт итмәсләр. Тагын кем? Кем булсын – Йосыф бәк кызы Сөембикә һәм шәех Колшәриф. Менә кемнәр котыртачак каны кайнаган халыкны, менә кем коткысы фетнә кузгатачак. Әллә соң һичнигә карамый ханбикә белән шәехне кулга алып Мәскәүгә озатыргамы? Алай дисәң, сәүдәгәрләр генә түгел, кара халык та шундук баш калкытыр, диндарлар кубар, нугайлар телгә килер, Юныс бәк исә кылычка ук ябышыр.

      Воевода Василий хәрби киемнәрен киде, ишекле-түрле йөренергә кереште. Шунда ишек шакыдылар, ясавылы керде:

      – Кенәз, Мәскәүдән кенәз Мороз килеп төште, янында җансакчылары, сугышчылары.

      – Яхшы, – диде кенәз Василий, ни куанырга, ни көенергә белми, чөнки кенәз Морозның Казанга килү максатын белми иде. Шуңа карамастан атылып чыгып каршы алыйм дип кузгалган гына иде, аяклары гүя идәнгә ябышты – туктап калды. Әүвәл килү сәбәбен ачыклыйсы итте. Кем җибәргән кенәзне? Иван Овчина-Телепнёв булса, димәк, аны алыштырырга иткәннәр. Бик хуш. Иллә акыл өйрәтергә, татарлар белән ничек идарә итәргә дип үгетләргә генә килгән булса – юк, ул аңа кул да бирмәс.

      Ул арада бүлмәгә кенәз Мороз үзе килеп керде. Мәһабәт гәүдәле, ыспай, көр тавышлы.

      – Исәнме-саумы, кенәз! – диде Мороз һәм һични аңламый басып торган кенәз Василийны килеп кочты, чап-чоп өч тапкыр битләреннән үпте. – Сәлам сиңа бөек кенәгинәдән.

      – Рәхмәт. Исән әлегә, – диде, кәефе кырылуын сиздермәскә тырышып кенәз Василий. –