Tak więc pierwsze poważne nieporozumienie w Rosji między władzą kościoła a świeckością kończy się zwycięstwem ziemskiego księcia. Wasilij Drugi, poprzez radę biskupów rosyjskich kontrolowanych przez niego w 1448 roku, potwierdza na duchowym tronie niekwestionowanego patriarchę Jonasza, którego od dawna począł. Rosja traci duchowy związek z Europą, całkowicie odmawia sporów i zatrzymuje się w rozwoju. Prowadzi to do kolejnych, dwieście lat później, pospiesznych i gwałtownych reform Nikona, schizmy Kościoła prawosławnego, która do tej pory nie została wyleczona.
Ważnym problemem Rosji jest brak wasalstwa jako takiego. W Europie Zachodniej, do pewnego stopnia samodzielnie, ogniwa hierarchii społecznej zawierają umowy o świadczenie usług. Rycerz, baron, hrabia, książę, król przysięgają sobie nawzajem. Przysięga zobowiązuje do narażania życia dla wiary, ochrony duchowieństwa i kościołów, wdów i sierot, unikania niegodnej komunikacji i brudnych zarobków, iść na pojedynek o zbawienie niewinnych, służyć cesarzowi, żyć nienagannie przed Panem i ludźmi. W Rosji nie ma ludzi galopujących po królestwie w nadziei na dokonanie wyczynu. Procedura hołdu została zastąpiona naturalną koncepcją przynależności poddanych, od niewolnika po bojara, do księcia. Nie zawiera się umów z niewolnikami. Ten stan rzeczy został wydedukowany jako odzwierciedlenie porządku Hordy w Rosji. Wśród wiecznej armii jest posłuszeństwo, żelazna dyscyplina, ale nie ma honoru jako takiego.
Iwan III Wielki panował w Księstwie Moskiewskim od połowy XV do początku XVI wieku. Stawia Kreml moskiewski, mocny, złożony, imponujący do dziś. Ostateczne wyzwolenie zostaje osiągnięte od Złotej Ordy, która pochłonęła samą siebie, zmiażdżona przez Tamerlan (drugie miejsce nad rzeką Ugra, 1480). Inwazja chana krymskiego Mehmeta Gireja Pierwszego rozpada się krwawymi iskrami na obrzeżach stolicy, a moskiewska Rosja z potężnym chanatem nawiązuje przyjazne stosunki dyplomatyczne i handlowe. Wybuchają wojny z Wielkim Księstwem Litewskim, będą toczyć kampanie przeciwko Smoleńskiemu (księstwu litewskiemu), Nowogrodzie, Kazaniu i Pskowowi.
Bazylego III Wielkiego, pierwszego cara Rosji mającego podstawy prawne
Syn Iwana III, Bazyli III (także Wielki), w traktacie z cesarzem Świętego Cesarstwa Rzymskiego, pod patronatem jego matki, Zofii z bizantyjskiej dynastii Paleologa, został po raz pierwszy nazwany królem. W małżeństwie z Eleną Glińską, córką księcia, prowadzącą rodzinę z temnika Mamai, rodzą się Jurij i Iwan, przyszły Grozny.
Tydzień po śmierci Bazylego Wielkiego bojary zabijają Jurija, głównego pretendenta do tronu. Pięć lat później, być może z powodu trucizny Shuiskys, matka, która przejęła stery, umiera. Kolejne jedenaście lat zarządu powierniczego, a Iwan IV (1530—1584) został koronowany na króla w katedrze Wniebowzięcia NMP. Epoka książąt, zrównanych tylko z książętami i książętami w europejskim rankingu rangi, dobiega końca. Tytuł jest uznawany przez Anglię i cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego, ale odrzucony przez Watykan, który w XIII wieku nadał tytuł «Rex Russiae» księciu ziem południowej Rosji Danielowi Galitskiemu.
Iwan Wasiliewicz czwarty (1530—1584). Malarstwo artystyczne
Dalsze wydarzenia przedstawiają się następująco:
…Zdobycie Kazania, zniszczenie stolicy Złotej Ordy, osiemdziesiąt kilometrów od współczesnego Astrachania, Saray-Berke. Początek psychicznej degradacji króla. Oprichnina i terror, z których ponad czterdzieści lat rozstaje się ze swoim życiem osiem tysięcy ludzi (stosunkowo niewiele jak na tamtą epokę według standardów europejskich).
Druga połowa XVI wieku. Ponownie – inwazja wojsk Chana Krymskiego, obecnie Devlet Girej. Wcześniej, w sojuszu z sułtanem tureckim, Tatarzy podbili górzyste księstwo Teodoro na zachodnim wybrzeżu półwyspu zamieszkane przez 200 tysięcy chrześcijan i są w pełni przygotowani do podbojów na dużą skalę.
Przedmieścia stolicy są spalone, z wyjątkiem Kremla i Kita-gorodu. Rok później odbędzie się druga kampania i bitwa pod Molodi, sto pięćdziesiąt kilometrów na południe od Moskwy. Krymscy Tatarzy i Turcy przeprowadzają katastrofalny frontalny atak na rosyjski «Gulajgorod», składający się z wagonów obronnych. Zagłada 120-tysięcznej armii turecko-tatarskiej prowadzi do tego, że Chanat Krymski traci większość męskiej populacji. Aby jednak uniknąć małych nalotów, państwo rosyjskie musi jeszcze do samego epoki Piotra Wielkiego płacić «upamiętnienie», czyli daninę, czyli w końcu daninę.
Szyb Zavolzhsky znajduje się nieco na wschód od Kazania i jest ziemnym nasypem o wysokości 8—9 metrów, z fosą szeroką i głęboką na 3 metry, o długości 2400 km. Twierdze znajdują się co 12 km. Nie wiadomo dokładnie, kto zbudował tę gigantyczną konstrukcję. Nowi osadnicy budują swoje fortyfikacje na pierwszej. Pierwsze pisemne wzmianki o takiej konstrukcji pojawiają się w 1521 roku.
Zniszczenie opriczniny, która nie usprawiedliwiała się w walce z wrogami zewnętrznymi (1565—1572). Zdobycie Iskera, stolicy Chanatu Syberyjskiego, w sojuszu z wolnym Kozakiem Ermakiem. Włączenie pozostałości Jochi ulus do Rosji. Zdobycie Połocka w 1653 r. Stanowi zagrożenie dla Wielkiego Księstwa Litewskiego (mimo że życie na terenach zajętych przez cara nie poprawia się) i przesądza o wielu niezbyt przyjemnych konsekwencjach dla Rosji. To praktyczne, a nie tylko napisane, stworzenie państwa związkowego – unickiej i katolickiej polsko-litewskiej «Rzeczpospolitej». Król Polski, książę litewski, formalnie wasal Imperium Osmańskiego, Stefan Batory podbija Połock, przenosi się w głąb Rusi Moskiewskiej. Tutaj ugrzęznął w oblężeniu Pskowa (1581—1582). Około 16 000 obrońców twierdzy przeciwstawia się 50 000 oblegających. Ogromne wycieczki objazdowe, artyleria dużego kalibru, miny i chodniki są w użyciu. Ostatecznie wojska polsko-litewsko-szwedzkie tracą 20—24 tys. Ludzi i znoszą oblężenie (podpisanie traktatu pokojowego Jam-Zapolski).
Jagiellońska Europa u schyłku XV wieku. Polska i Wielkie Księstwo Litewskie wkrótce staną się jedną Rzeczpospolitą. Ukraina – «Terra Nulius» do rozliczenia
…Przez ostatnie sześć lat swojego życia car z powodu haniebnej choroby nie mógł samodzielnie chodzić i poruszał się na noszach. Iwana Czwartego leczy się na kiłę za pomocą typowych dla średniowiecza i początków naszych dni maści rtęciowych.
Rtęć miesza się z tłuszczem zwierzęcym, siarką i wciera się w nogi. Alternatywnie, ogólną mercuryzację przeprowadza się umieszczając pacjenta w zamkniętym pomieszczeniu z miską z podgrzewaną rtęcią. Jeśli dana osoba nie umiera, objawia się pozytywny wynik. Rtęć jest środkiem antyseptycznym, a czynnik wywołujący