Drieklawerblaar. Christine Barkhuizen-le Roux

is van korte duur, dit het sy ondervind, elk­een moet aangaan met dit wat in sy eie lewe belangrik is. Vir haar was die ergste dat sy oorgebly het met die herinneringe aan hoe sy as jong vrou haar die lewe met Jannes voorgestel het voor hulle gaan trou het – en hoe anders dit uitgewerk het. ’n Verlies wat groter was as die dood.

      Sy hoor Laser en Robbie opgewonde blaf by die hek. Voorheen, toe die grond nog alles in een stuk was, was daar nooit ’n hek wat dele van die plaas afgesluit het nie, maar toe sy die stukkie grond kon uit­hou soos Petrus voorgestel het, het hy ook gesorg dat daar hoë draad­omheinings kom met skerp staalvingers bo-op en ’n hek wat sy saans met ’n afstandbeheerder kon sluit.

      Sy het kapsie gemaak, sy wou nie in ’n hokkie gehou word nie. Maar hy was beslis. “Ma, in hierdie nuwe Suid-Afrika moet ’n mens jouself beveilig. Ek laat dit opsit of Ma nou daarvan hou of nie. En langsaan, tussen Ma se stukkie grond en die ander stuk van Doringboom wat Abel nou Doringboomlaagte noem, gaan ek ’n laning noem-­noems ook plant. Dis ’n goeie afskrikmiddel vir enigiemand wat wederregtelik en dalk onder die invloed hier wil oorklim. Iemand wat in daai dorings beland, sal baie gou weer wegfoeter.”

      Die honde blaf nou harder; sy hoor die hek oopgaan, kyk deur die venster. Die weer voorspel niks goeds nie. Sy kyk met geskreefde oë – dis Bettie wat by die agterhekkie inkom. Vyfuur in die oggend! Die vrou kom kruppel-kruppel na die agterdeur toe aangeloop; Robbie en Laser draai ál om haar. Tinneke trek haar kamerjas wat agter die deur hang aan, loop in die gang af na die kombuisdeur en draai die sleutel. Bettie se kop het ’n lap om: donker, droë bloed sit dik daarteen gekoek. Teen haar wang sypel ’n straaltjie deursigtige vog.

      “Johnny, mevrou Tienke, dis Johnny …” Bettie se gesig is geswel, die woorde kom moeilik uit haar mond. “Hy’t by die Rastas met daai bosse hare van die game-plaas van master Abel langsaan die goed ge­kry – Mevrou weet, daai daggagoed, en vannag was hy so die nenta in dat hy syse pa wou slaan. Toe ek keer, toe vat hy my; ek het laas nag nie ’n oog toegemaak nie, my kop klop en klop, ek pyn in my hele lyf van die houe. En ek is bang Johnny kom vir OuBen weer by.”

      Uit haar oë val die trane op haar dun blou blokkies-overall. “Jirretjie Jesus, mevrou Tienke, ’n mens maak jou kinders dan groot so goed as jy kan, en dan loop hulle so padaf van die regte weë in die verderflikheid in. Wat sal die mense van die kerk sê?” Die vrou se skraal lyf ruk.

      Tinneke trek haar nader, sit haar arm om haar skouer. “Kom, Bettie, sit jy nou maar hier by die tafel, ek maak vir jou tee met baie suiker, en dan kry ek vir jou pille vir die pyn. En louwarm water en Dettol om die plek ordentlik mee te ontsmet.”

      Donnerwetter dónnerwetter, krys die papegaai toe Tinneke in die ver­byloop die reisdeken van sy hok aflig, donnerwetter dónnerwetter! Blíksém!

      Toe sy die skoon verband om Bettie se kop gedraai het en die soet tee op is, loop sy saam met haar na die spaarkamer waar die vroue smiddae hul kos eet en ’n uurtjie langbeen kan sit voor hulle weer inval. Vandag moet sy eenvoudig sonder haar grootste hulp klaarkom. Sy sal laat vra of Levine deur die dag in Bettie se plek kan werk, dan sal sy self vanaand vir Maatjie in die kombuis en by die aandete help.

      Die grimmigheid vreet ’n warm, suur kol in haar maag. Vir wat kan Abel Marais sy werkers nie beheer nie? Dis presies soos wanneer daar ’n jakkalsplaag in ’n wildkamp is en die wildboere van buite wat net met afnaweke self na hulle plase kom, doen daar niks aan nie – kort voor lank is die buurplase vervuil van die roofdiere. Net vanmiddag vat sy die bakkie en gaan sê vir Abel hy moet kyk na sy mense; dis sý werkers, dis die Rastas wat sorg dat daar moeilikheid op haar plek ook is. Hy gee nie ’n snars om of die mense wat hy uit die Kaap uit aangebring het die hele omgewing beduiwel met dagga en dwelms nie. Johnny kom uit ’n goeie geslag, en as hy nou ook al met dié goed deurmekaar is, is dit groot moeilikheid vir die plaasmense hier rond.

      Sy hoor ’n deur aan die gastekant van die huis klap. Dis Kate wat gister aangekom het, wat op die stoep staan en uitkyk, Badsberge se kant toe. Haar grysrooi hare waai in die benoude oggendluggie; die kakiegroen truitjie span styf om haar skouers. Sy’s baie skraal, soos iemand wat ’n lewe lank honger gehad het. Die figuur draai skuins, tuur ’n rukkie na die strepe wat die son in die vroegoggend se skaars-blou lug maak.

      God se vingers wat speel met die verf, dink Tinneke. Maar waar­voor die rosige simbole staan, is duister. Soms, wanneer die vliegtuie se rook wit hale in die uitspansel trek, dink sy terug – aan die dae dat sy gehoop het sy en Jannes na ander wêrelddele sou gaan. Plekke waar­van sy in haar dae as bibliotekaresse veral gelees en gedroom het. Portugal, Spanje. Die helder son in ’n ander land. ’n Land van passie en kuns en letterkunde. Don Quichot.

      Die ridder wat sý eindelik gekry het, het van die hand in die tand geleef. Sonder verbeelding, en sonder begeerte om meer te doen as die stuk grond wat hy geërf het, te boer. En uiteindelik te verloor. Die plaas, en vir haar nog vroeër.

      Soos altyd probeer sy die skuldgevoel van haar af wegdruk. As Jannes nie teen sy beterwete die veld ingevaar het om te help om die brand te probeer blus nie, was hy dalk nog hier. En hoekom hét hy? Wat Ester die dag van die begrafnis teenoor haar gesê het, het haar so ontwrig dat sy dae lank elke oggend haar eie gesig in die spieël staan en bekyk het. Was sý nie dalk juis die verkeerde een nie? Het Jannes hierdie een keer tog haar belange voorop gestel? En daardeur sy eie dood gaan haal?

      Dis elfuur die oggend voor sy weer tyd het om by Bettie te gaan inloer in die agterstoepkamer. Sy kyk na die vrou met die geelbont kopdoek. Baie van die vroue op die plase het al weggedoen met kopdoek-dra, maar Bettie verseg. “Dis soos my mama my grootgemaak het, mevrou Tienke, en dis hoe ek reg voel in my klere en my kop.”

      Bettie lê op haar sy, haar gesig na die venster se kant toe. Haar oogbank is nog dikker geswel as wat dit vroeg die oggend was. In die fil­ter­lig wat deur die gordyn val, is haar wang swartblou, haar bors dein op en neer soos wat sy asemhaal. Vir hierdie een dag het sy vrede, dink Tinneke, vir een dag is Bettie in ’n kamer wat net haar eie is. Geen man of kind of wie ook al om haar lastig te val nie. Maar môre is ’n nuwe dag. En ’n ou dag, ’n dag soos elkeen vantevore.

      Sy draai om, maak die deur agter haar toe, sy moet Levine gaan help om middagete op die tafel te kry. Maar vanmiddag nog gaan Abel Marais hoor wat sy te sê het.

      In die kombuis begin sy die stukkies steak met die sykant van ’n piering platter kap, rol die stukkies dan styf op rondom ’n stuk fetakaas en draai die spek daaroor, sprinkel ’n paar druppels suurlemoensap bo-oor. Die reuk van beesvleis syg deur die kombuis toe die blindevinke in die pan begin sis. Sy haal ’n houertjie vars room uit die yskas, gooi ’n paar peperkorrels daarby in ’n bakkie voor sy dit oor die vleis in die pan giet.

      Meteens geniet sy dit om self weer iets te berei, die geure wat meng, die prut-prut van die sous op die plaat. Sy sit die deksel op, kyk deur die venster; teen die berg by die fontein se kant is dit grou. Dis nie so droog hier as verder die Karoo in nie, maar die buitjie vroeër was ook maar ’n druppel in ’n emmer. Hierdie lyk vir haar na meer as net ’n buurmansreën, ’n reën waarop die vrugteboere lank gewag het. Maar die wolke na die Badsberge en die Swartberge se kant is bollings wit op wit. Dis ’n weer wat vrees eerder as ’n blydskap in die hart bring.