Sy weet dat die vermoë waaroor sy beskik om feite te analiseer en te interpreteer op die gebied van die entomologie ongelukkig nie geld ten opsigte van mense en menslike verhoudings nie.
Vrydagnag droom sy van ’n man wat haar lank gelede die hof gemaak het, haar bemin het, vleeslik met haar omgang gehad het. Eers verguis hy haar, dan bieg hy hopeloos wellustig op die hande en knieë. En weer, en weer. In ’n toneel van obsene, onbehoorlike, onbetaamlike geilheid maak hy in die openbaar ’n bekentenis. Op sy knieë en betraan, in ’n soort ordeloosheid van baie vlees. Onbehoorlik, triomfantlik geseën. Sy word verwilder wakker. Kan dit hy wees, waar hy hom nou bevind, kan dit hy wees wat haar nog steeds liefhet? Baie onwaarskynlik. Hy was toe al so weinig tot die liefde in staat. Onwaarskynlik dat sy vermoëns oor die jare in haar afwesigheid toegeneem het.
Nag vir nag begin hulle nou paradeer, die mans wat sy geken het, op een of ander manier begeer het, haar hart aan opgehang het, haar liggaam onverskillig aan uitgelewer het, vir wie se ongebreidelde genot dan ook al. Soos skouperde. Een vir een. Almal, uit die tydperk voor haar selfopgelegde onthouding.
Sy droom van die man aan wie sy haar hart die volledigste gegee het. Hy is ’n skadu van sy vroeë self. Of nee. Hy lê eenkant, dood, met sy keel sleg afgesny. En ’n vrou staan daar, haar klere geskeur, haar duur handsak van krokodilvel klou sy vas soos ’n laaste herinnering aan ’n eerbare, selfs plousibele lewe.
Saterdagoggend word sy vroeg wakker. Eers gaan sy gou dorp toe. Op die straathoeke dans en drom die mense dig saam. ’n Lewendige disko-gedruis uit die ghetto-blasters. Karolina hou haar in. Kies koers bodorp toe, gaan drink ’n koppie tee in die Rendezvous-kafee, en masseer haar kuite terwyl sy op haar bestelling wag. Sy vind die mistroostige interieur vandag nie so bedrukkend nie. Die mure is dik. Die ryk roomkleurige vensterbanke is breed. Buite op die sypaadjie staan groepies vroue en gesels. ’n Stowwerige, gesellige warmte dring die koel, donker vertrek binne – dit wek ’n ou herinnering van stof en loomheid by Karolina. Sy verstaan nie die taal wat die vroue praat nie, maar sy hou van die klanke.
Sy het haar tee pas begin drink toe die man op wie Willie sy geld sit, die vertrek binnekom. Dié keer kom hy direk na haar tafel. Hy stel homself as Jess Jankowitz voor, en vra of sy omgee as hy by haar sit. Hy vra of sy elke dag hier tee drink, en hoe lank sy van plan is om in die dorp te vertoef.
Sy sê sy gee nie om as hy by haar sit nie, sy drink nie elke dag hier tee nie, en sy is vir ’n onbepaalde tyd op besoek.
Die man Jess is skaam. Agter die brillense is sy oë selfbewus, skugter. Hy het swaar ooglede, wat hom ’n effens trae, lui voorkoms gee. Sy vel gee steeds die rooi gloed af; dit is ’n diep rooibruin gebrand, met ’n sproeterigheid op sy gesig, op sy voorarms en hande. Sy hare is yl oor die voorkop, donker roesbruin in sy nek.
Sy hand rus op dieselfde boek van nou die dag, met die rooi buiteblad soos vlamme wat brand. Dit is ’n lang, smal hand, sproeterig, bedek met ligte rooiblonde haartjies.
“Wat lees jy?” vra sy.
“O,” sê hy, “dis ’n soort handleiding.”
“Waarvoor?” vra sy.
Hy lag bietjie, slaan sy oë neer. “Dit help mens om jou van vals persepsies te bevry … en, nouja, na helderheid te lei.”
Hy praat aarselend, sy oë is nie goed sigbaar agter die weerkaatsende brillense nie.
“Dit is meditasie-tegnieke. Dit help om dinge wat ’n mens se insig vertroebel uit die weg te ruim.”
Die eienares bring Jess se tee. Buite die breë, koel vensterbank is die vroue se helder stemme hoorbaar. Dit is warm buite, en droog. In die lug hang daar ’n permanente stowwerigheid.
Hulle sit ’n paar oomblikke in stilte.
“En waaroor mediteer ’n mens?” vra sy.
“Oor baie dinge,” sê hy. “Oor sterflikheid, oor die dood. Ander se dood. Jou eie dood.” Hy haal die skouers effens op. “Daar is baie meditasies.”
“Dit klink waardevol,” sê Karolina.
“Dit is,” sê Jess.
Hy vra haar waarmee sy haar besig hou.
Sy vertel hom kortliks van die navorsing oor die motte waarmee sy hier besig is. Sy vra hom of hy in die dorp woon, of hy hier werk.
Hy sê nee, hy woon in die Kaap. Hy is met studieverlof hier. Hy ken die dorp goed, sy oupa-hulle het hier gewoon.
Sy vra wat sy vakgebied is.
Sy vakgebied is ekonomie, sê hy. Hy werk aan teorieë oor makro-ekonomiese ewewig.
Hulle drink hulle tee klaar. Daarna staan sy op om te gaan. Hy sê hy stap saam, hy het ook nog iets om in die dorp te doen.
Toe hy opstaan, sien sy vir die eerste keer hoe lank hy werklik is. En nie skraal nie – sy liggaam suggereer ’n groot soliditeit – ten spyte van die skraal hande en die delikaat gepunte vingers.
Met die vreemde gloed of hy brand van binne, of mens jou by hom kan verwarm. En die sproeterigheid, van alle dinge. En die lyf moet seker ook met die brons hare oordek wees, dink sy onwillekeurig. En die ontwykende blik en die swaar ooglede. Nie die soort man oor wie sy in haar jeug en in die tye van dwaasheid daarná sou gefantaseer het nie.
Toe hulle uitmekaar gaan, vra hy of sy planne vir die aand het, sy sê ja sy het, maar sy vertel hom nie van haar voornemens om te gaan dans nie.
Saterdagmiddag rus sy. Sy verbeel haar sy hoor die wind iewers in bloekoms ruis. As sy wakker word, verf sy haar toonnaels. Sy doen dit versigtig: sit stukkies watte tussen die tone. Dan begin sy opwarm. Omdat sy die plankvloer (met verslete mat) nie vertrou nie, warm sy bo-op die bed op. (Waarvan die vere gelukkig besonder hard en veerkragtig is.) Sy beweeg in ’n geweldige tempo op die een plek op en af. Haar hare is styf vasgemaak. Die sweet tap haar af. Daarna vryf sy haar bene met warm olie in, voor sy stort en haar blou rok aantrek. In die spieël sien sy ’n vrou wat lyk of sy met bodemlose vertroue na die wêreld uitreik. Haar ongevormdheid ten spyt.
Toe sy die musiek hoor, gaan sy af onder toe. Sy loer vinnig by die dameskroeg in, die magistraat is op sy plek. Uit die snoekerkamer is reeds ’n groot rumoerigheid hoorbaar. Sy stap om die gebou na die oostelike stoep waarop die eetkamer oopmaak; deur die venster sien sy vlugtig dat die tafels en stoele teen die agterste muur opgestapel is. Sy gaan by ’n tafeltjie sit en bestel ’n glas lemoensap. Dit is aangenaam koel op die stoep. Daar sit heelwat mense hier buite; die ander dans reeds binne. Hierdie Saterdagaanddans word skynbaar goed ondersteun deur die plaaslike inwoners.
Sy herken ’n paar van die mans wat sy die Donderdagaand in die snoekerkamer ontmoet het. Daar is sersant Duif Visagie en gade, sersant Blaf Buytendach en gade, die twee FAK-kêrels en hulle verloofdes (die meisies lyk nie soos gades nie); by ’n ander tafeltjie sit die twee vaal onderwysers en hulle gades, die vaalste van die twee (meneer Kriek?) se jong vroutjie het ’n klein donker koppie, asof haar skedel in die beklemmende teenwoordigheid van haar onderdrukte eggenoot met die jare geleidelik aan die krimp is.
Luitenant Kieliemann, Gert Els, Pol, sersant Frikkie is nie teenwoordig nie. Hulle is waarskynlik sonder gades in die snoekerkamer. Sy sal nog sien: daar is diegene wat snoeker speel, dié wat dans, dié wat in die dameskroeg sit, en dié wat snoeker speel én dans. Waarskynlik is daar nog ander, maar dit is die belangrikste kategorieë.
Karolina sit rustig, kyk voor haar uit, drink haar lemoensap; sy ken en gehoorsaam die reëls van die spel.
By ’n tafel ’n entjie van haar sit ’n groepie mans op hulle eie. Hulle lag en drink bier. Uit daardie oord verwag sy die eerste handeling. Van binne is die ritme van die musiek reeds ondraaglik uitnodigend.
Sy is reg. Een van die mans staan op, kom na haar toe, stel homself voor as Kolyn (niks meer en