Die een oplossing vir die lewe. Henry Cloud

sit!” Hy het dadelik gehardloop na die stoel waar hy altyd moes sit as hy in die moeilikheid beland. Hy het geweet hy moet homself beheer en het daardie eksterne struktuur nodig gehad om dit te doen.

      Die punt is dat hy besig was om die ouers se dissipline van buite te internaliseer. Hulle het nie op daardie oomblik gesê: “Gaan sit in die stoel nie.” Billy het dit gesê. Hy het dit vir homself gesê. Hy het die impuls wat hom in die moeilikheid sou laat beland, beheer. Hy het self sy nee-spier in werking gestel. Ons was glad nie verbaas toe hy jare later allerhande beurse verwerf het, by Princeton aanvaar is en ’n goeie pos in Wall Street gekry het nie. Hy het die vermoë om vir homself nee te sê – ’n sleutelelement van selfbeheersing – geïnternaliseer.

      Die vermoë om ja te sê en selfbeheersing te gebruik om uit jou eie die sneller vir optrede te trek, is net so belangrik. Ek dink aan ’n hoof- uitvoerende beampte met wie ek gewerk het. Hy was een van die skeppendste beklinkers van transaksies wat ek nog ooit gesien het. Hy kon na ’n heeltemal onmoontlike situasie kyk waarvoor baie ander nie kans gesien het nie en nuwe maniere vind om dit te herstruktureer sodat “buite die boks” te flou was om dit te beskryf. Hy sou dinge aanpak en afsetgebiede en transaksies aandurf waarvoor ander te bang was. Hy kon die sneller trek.

      Wat my veral beïndruk het, was dat sy vermoë om “Ja, ons doen dit” te sê gegrond was; dit was nie impulsief nie. Daar is talle sakeleiers wat ja sê vir baie dinge wat hulle moes laat staan het en later spyt kry daaroor. Hulle is impulsief, buite beheer, word verlei deur die opwinding van die transaksies en ontken die negatiewe werklikhede wat ander duidelik insien. Hy was nie so nie. Sy ja-besluite was realisties en nie impulsief nie.

      Ek het die bewys daarvan gesien toe ons eendag na sy bedrywighede van die afgelope jaar gekyk het. Sy aantal oënskynlik riskante transaksies vir die jaar? Net een. Hy het baie ander oorweeg en almal verwerp. Hy het vir net een ja gesê. Ek het later daaroor gedink en dit het baie verklaar oor hoe hy sy multimiljarddollarmaatskappy opgebou het. Hy het beskik oor die wese van selfbeheersing met die vermoë om ja te sê in dieselfde gereedskapkis as die vermoë om nee te sê. Die een sonder die ander is nie selfbeheersing nie. ’n Voertuig moet ’n versneller en ’n rem hê.

      As iemand gryp na alles wat lekker ruik, is hy buite beheer, en as iemand nooit iets wat werklik goed is kan aangryp nie, is hy ook buite beheer. Hy is nie vry om selfstandig te wees, homself te beheer en te doen wat reg, slim en in ooreenstemming met sy begeertes is nie. Hy verloor beheer weens sy vrese. Ware selfbeheersing beteken ’n balans tussen ja en nee. Dit spruit uit innerlike strukture wat daardie keuses kan maak. Een van daardie strukture het oorspronklik van buite gekom, van mense wat gesê het: “Moenie dit doen nie anders gaan sit jy in die rooi stoel,” en mense wat gesê het: “Doen dit. Probeer die fiets sonder die oefenwieletjies ry. Jy kan dit doen.” Later beland wat oorspronklik buite was, binne – die stem wat soms ja en soms nee sê.

      As jy drie jaar oud is, is dit stoelsittyd en fietse. As volwassene is die gevolge en waagstuk baie groter, maar die strukture is dieselfde. Jy is in beheer.

      As dit die geval is, is jy waarlik vry, waarlik selfstandig. Jy besluit oor wat jy doen, nie ’n ander mag nie. En uiteindelik is vryheid die grond waarin die een lewe wat jy begeer, gekweek word. Op enige ander manier is jy óf ’n slaaf óf ’n kind onder die beheer van volwassenes. Die een lewe moet jou lewe wees, en daarvoor moet jy in beheer van jouself wees.

      Vraag: Kan jy ja en nee sê wanneer dit nodig is of laat magte van binne of buite jou beheer oor jouself verloor? Is dit vir jou moeiliker om ja te sê of om nee te sê?

      As alles goed verloop

      As alles dan goed verloop met iemand se ontwikkeling, is daar strukture in posisie wat sorg vir die vermoë om die volgende te doen:

      • Jouself te ervaar as afsonderlik en gedifferensieerd van ander.

      • Vernietiging te beperk en te keer dat dit versprei.

      • Jouself te definieer en te weet wie jy is.

      • Perke te stel waar nodig.

      • Waardes te hê en hulle uit te leef.

      • Selfbeheersing te hê en dus vry en selfstandig te wees.

      As jy na jouself kyk en jou ten opsigte van daardie aspekte beoordeel, sal jy waarskynlik vind dat twee dinge waar is. Die eerste is dat jy oor baie van daardie eienskappe beskik. Die tweede is dat party of al daardie vermoëns in sekere situasies, bepaalde kontekste of by sommige mense bedreig kan wees of jou in die steek kan laat. Jy laat soms toe dat iemand jou as ’n verlenging van hom- of haarself gebruik sodat jy nie meer waarlik afsonderlik voel nie. Hul mag of pyn kan jou te veel beïnvloed. Of jy laat toe dat pynlike of vernietigende dinge ’n te groot houvas op jou kry. Dit is verbasend hoe sekere verhoudings aan jou kan rem om dit te laat gebeur.

      Ander kere kom jy agter dat jy jou gevoel van wie jy regtig is en wat vir jou belangrik is, verloor omdat jy op een of ander manier gedefinieer word deur mense of verhoudings wat vir jou belangrik – soms te belangrik – is. Of jou perke begin wankel en jy trek nie die streep nie. Jy het dalk nie die tyd afgestaan of toestemming gehad om jou eie waardes te bepaal en jou deur hulle te laat lei nie. Inteendeel het magte veroorsaak dat jy jou kosbaarste besitting – jou vryheid – verloor het. As jy menslik is, sal minstens een van hierdie dinge en waarskynlik meer gebeur het gegewe die regte storm of die regte persoon of die regte tyd. Dalk het dit nie eers ’n storm geverg nie, maar net ’n motreëntjie. In elk geval staan dit vas dat jy menslik is en jou ontwikkeling, nes dié van alle mense, nie volmaak verloop het nie. Dit is nie net ’n feit nie, dit is ook in die haak.

      Gelukkig weet ons ook wat om daaromtrent te doen, omdat ons weet watter soort strukture nodig is vir hierdie vermoëns en waarom hulle afgebreek, weggekalwe en soms nooit opgerig word nie. Dit is waaroor die res van hierdie boek gaan en waarmee dit jou sal help. Van nou af gaan ons praat oor hoe hierdie strukture breek en hoe hulle reggemaak word. Ons gaan ook uitvind watter soort grense jou sal help om weer in beheer te kom en die soort vryheid te ervaar wat lei tot een lewe wat reg werk – in die sakewêreld en die lewe. Jy sal uitvind dat dit dieselfde jy is wat in albei resultate verkry.

      Deel 2

      DEEL 2:

      Herbou grense

      Ons het gesien waarom grense belangrik is, hoe dit ontwikkel word en vlugtig gekyk na hoe dit die sakelewe en lewensintegrasie beïnvloed. Gelukkig kan jy al die funksies van jou grense verbeter as jy weet hoe. In hierdie afdeling begin ons met die proses om beheer oor jouself, jou werk en jou lewe te herwin.