Một hôm Tú Uyên đi học về, vừa mệt vừa đói. Lạ thay, trên bàn đã có một mâm cơm rau tươm tất dọn sẵn. Rồi từ hôm đó trở đi, lúc nào về nhà, Tú Uyên cũng thấy có sẵn một mâm cơm lành, canh ngọt trên bàn. Chàng quyết phải tìm ra ai là người bí mật đó. Một buổi sáng, chàng vờ đi học như thường lệ rồi thình lình quay lại. Vừa lúc đó, chàng bắt gặp người thiếu nữ quen thuộc trong tranh đang bưng mâm cơm mới làm xong đặt lên bàn.
Tú Uyên nắm lấy tay thiếu nữ mà rằng: Ta đã đợi nàng từ bấy lâu nay. Từ đây nàng đừng trốn ta nữa nhé! Lúc bấy giờ nàng mới e ấp thưa:
–Thiếp là Giáng Kiều, là người cõi tiên, vốn có duyên nợ với chàng từ kiếp trước. Chúng ta hãy cùng nhau tiếp nối duyên nợ ở kiếp này cho trọn tình trọn nghĩa.
Thế rồi Tú Uyên và Giáng Kiều cùng sống bên nhau. Giáng Kiều lo lắng thật chu toàn cho chồng. Về phần Tú Uyên, chàng cũng yêu thương vợ hết mực. Nhưng một thời gian sau, Tú Uyên lại xao lãng sách đèn. Đã vậy, chàng lại uống rượu say sưa, có lúc còn nặng lời với Giáng Kiều. Một hôm, nhân lúc Tú Uyên say rượu ngủ thiếp đi, Giáng Kiều đau khổ bay về trời, chấm dứt mối nhân duyên đầy cay đắng.
Lúc tỉnh rượu, không thấy Giáng Kiều đâu, Tú Uyên hối hận, khóc lóc thảm thiết. Trong cơn đau khổ cùng cực, chàng định quyên sinh. Ngay lúc ấy, Giáng Kiều đã kịp hiện ra và ngăn lại. Tú Uyên mừng rỡ, hết lời xin Giáng Kiều tha lỗi, hứa từ bỏ rượu chè và quay lại với việc đèn sách. Gương vỡ lại lành, hai vợ chồng lại hạnh phúc như xưa. Chẳng bao lâu, Giáng Kiều cho ra đời một bé trai kháu khỉnh, đặt tên là Chân Nhi. Chân Nhi càng lớn càng xinh đẹp, phương phi. Về phần Tú Uyên, chàng bắt đầu học phép tu tiên. Lúc Chân Nhi đã thành niên, Tú Uyên và Giáng Kiều dặn dò con ở lại trần thế, sống một đời ý nghĩa. Hai vợ chồng sau đó cưỡi hạc, bay về trời.
Cultural Notes
1 The expression “văn hay chữ giỏi” (“good literary and language skills”) reflects educational values in the past, when scholars were acknowledged by their competence in fields such as literature, poetry, history and philosophy. Knowledge of science was not expected of these scholars.
2 Tu Uyen’s drinking habit is not necessarily a problem, much less a personal one. There was a saying that goes, “Nam vô tửu như kỳ vô phong” (“A man who does not drink is like a flag in a windless place”). Because of this popular belief, one of the ways to prove one’s manhood was to drink. Drinking, therefore, used to be considered a talent rather than a vice.
Vocabulary and Expressions
NOUNS
bài thơ poem
cây đa banyan tree
cõi tiên airy kingdom
duyên nợ predestined love tie
hạc crane
hôn lễ wedding ceremony
kiếp life
kinh đô capital city
làng village
lễ hội festival
người đẹp beauty
nhân duyên predestined marriage
nỗi niềm innermost feelings
phép tu tiên art of acquiring magic powers
sách đèn studies
thần đền temple genie
thiện cảm sympathy
tổ ấm family
trần thế mundane world
tranh painting
PRONOUNS
chàng you (used by a woman to address her lover or husband)
thiếp I (used by a woman when speaking to her lover or husband)
ADJECTIVES
âu yếm loving
bàng hoàng flabbergasted
đói ngấu starving
giàu tưởng tượng imaginative
hoang mang puzzled
hối hận regretful
kháu khỉnh cute
mồ côi orphaned
nặng lời verbally harsh
ngẩn ngơ stupefied
phương phi handsome
thân mật intimate
thiêng liêng sacred
tươm tất well-cared
tương đắc in concord
tuyệt vọng desperate
xao xuyến agitated
VERBS
ẩn nấp to hide
cầu mộng to ask for a dream
đánh dấu to mark
khấn vái to pray and make obeisance
khuyên răn to admonish
ló dạng to appear
nghe đồn to hear a rumor
ngỏ ý intend
nhặt lên to pick up
nhoà đi to fade away
quyên sinh to take one’s own life
tan biến to vanish
thành niên to come of age
thưa to speak respectfully
tơ tưởng đến to think about
vãn cảnh to go sightseeing
vương vất to linger
xao lãng to neglect