Salomé is hulle vriendin uit Suid-Afrika wie se man oorlede is.
“Ja, dank die Here daarvoor! Alles in Libanon is egter heelwat duurder as in Egipte en die geld wat ons uitkry, is aansienlik minder.” Die bekommernis slaan deur Saleh se stem. “Ek weet ons het dit al duisend keer vir mekaar gesê, maar ons sal nog ondersteuning moet werf, anders weet ek nie hoe ons die mas gaan opkom nie.”
“Die Here weet dit ook, my vrou. Ons moet net aan Hom vashou vir ons daaglikse brood en vir geduld en genade. Hy het ons die afgelope paar jaar versorg en Hy sal dit steeds doen.”
“Ek probeer; glo my, ek probeer! Soms raak ek paniekerig, dan wonder ek wat ons aangevang het om ons kind na hierdie land toe te sleep. Gaan ons dalk net soos hierdie vlugtelinge nie skoling vir ons kind kan bekostig nie en op die broodlyn leef? Ek wonder of Emmanuel altyd soos ’n uitlander sal voel. Die taal stem miskien ooreen, maar die kultuur is beslis anders.”
“Ons moenie weer in die ou patrone van bekommernis verval nie, Saleh. Ons loop ’n pad van geloof en dit is wat God behaag. Ons vertrou Hom vir elke dag se brood.” Nou is Ashraf se stem strenger. “Jy bekommer jou verniet oor Emmanuel. Hy is klein en sal goed aanpas. Hy het die voorreg om in ’n Christenomgewing te mag grootword. Dit is baie beter as om in ons eie kultuur groot te word.”
“Ek weet jy’s reg, my man. Dit is net soms vir my regtig oorweldigend.”
“Dan bid ons,” stel Ashraf voor. “Ons bid totdat ons beter voel.” Hy voeg sommer daar en dan die daad by die woord.
Pascale sit regop en buig haar kop. Help vir Saleh ook, Here. Dit is moeiliker vir haar as vir my, wat nie ’n kind het om voor te sorg nie.
Dit voel of die wolk oor haar brein weggetrek het toe sy die volgende oggend doelbewus vroeg opstaan om Saleh te help ontbyt maak. Saleh kyk verras op en glimlag. “Jy’s vroeg wakker!” Dit lyk of daar vrede in haar hart is. Sy leer baie by hierdie vrou.
“Wat dink jy van pastoor Youssef se Kersfeesplanne?” maak Pascale geselsies.
“Ek weet nie of daar nog iemand leef wat so ’n groot geloof het nie! Ek weet wraggies nie hoe ons gemeente dít gaan regkry nie!” Saleh gee die kaas vir Pascale aan om te rasper.
“Ek hoor jou, maar ek verstaan hoekom hy dit wil doen. Kersfees is ’n spesiale tyd.”
“Kersfees word nie regtig op groot skaal gevier in Egipte nie, in elk geval nie in die kringe waarin ons beweeg het nie,” sê Saleh terwyl sy die koffiekoppies regsit.
“Nie? O, nee, hier in Libanon is dit ’n groot storie, veral onder die Christengemeenskap. Hier in Beiroet hou selfs die nie-Christene daarvan om die glansryke Kerspartytjies in hotelle by te woon. Die uitstallings van poinsettiablomme, Kersfeesliggies en reuse-Kersbome word al hoe gewilder, en die kinders wag natuurlik opgewonde op die besoek van Baba Noël.”
“Het julle gesin ook sulke partytjies bygewoon?”
“Soms, maar net as dit ’n werksfunksie van my ouers was. Ek het grootgeword met die meer religieuse tradisie van klein geboortetonele van Jesus in die krip in die huis gedurende Kerstyd. Die krip is gewilder onder die Maronitiese Christene as ’n Kersboom.”
“Ek het al van die tonele in die vensters gesien. Dit was gebaseer op ’n grot, eerder as ’n stal.” Saleh vryf die glase blink.
“Ja, presies, en dan word dit dikwels versier met gekapte sade soos lensies, hawer en koring, wat ons kinders die weke voor Kersfees op klam watte gekweek het. Dit word beskou as ’n seën vir die huis en ’n plek van gebed vir die meer godsdienstiges.” Pascale gooi die gerasperde kaas versigtig in ’n mooier bakkie.
“Ek sien. Ek weet jou ouers is Maronitiese Christene, maar hoe verskil dit van die Evangeliese Kerk?” Saleh vee haar hande aan die vadoek af voordat sy die tamaties begin opsny.
“In Libanon beoefen omtrent ’n derde van die bevolking hierdie vorm van godsdiens. Dit is ’n ou Siriese vorm van Christendom wat nog met die Katolieke Kerk in verhouding staan. Hulle het byvoorbeeld nog die tradisie om ’n middernag-nagmaaldiens te vier.” Pascale is bly dat sy vroeg opgestaan het. Wanneer laas het sy en Saleh kans gehad om so te gesels? “Jy het nog nie gelééf as jy nie die Kersfees-eetgoed geproe het nie!”
Saleh lag.
“Wanneer mense mekaar oor die Kerstyd besoek, eet jy versuikerde amandels saam met sterk koffie. As kinders het ons altyd ons kieste vol amandels gestop, tot my ouers se groot verleentheid.” Pascale moet lag as sy daaraan terugdink. “Oukersaand of Kersdag, wanneer die hele familie saamkom om fees te vier, word die heerlikste geregte voorberei. My ma en tannies en ouma het ure voor die stoof deurgebring.”
“Jy is gelukkig om sulke wonderlike kleintydherinneringe te hê,” sê Saleh half weemoedig.
“Ja, ek is.” Dit is goed om dit weer te besef. “Op Kersdag wens ons mekaar ’n gelukkige Kersfees toe: Joyeux Noël! Dit is nou weens ons Fenisiese agtergrond. Jy sal dikwels hoor dat enkele Franse frases behoue gebly het hier. Jy kan ook op Arabies sê: ‘Eid Milad Majid’, of ‘Kul’am waa Bi-Khair’.
“ ‘Glorieryke geboortefees en goeie wense toegewens vir elke jaar’ – dit is mooi!” sê Saleh.
“Was julle al in Byblos?” Pascale haal die platbrode uit.
“Nee, nog glad nie.”
“Ons moet vir Ashraf vra, dan gaan wys ek julle!” Pascale se gemoed lig sommer by die gedagte daaraan. “Daar is nie net reuse-Kersbome – tot dertig meter hoog – nie, maar hulle versier ook die strate en die markte. Dit is soos ’n sprokie. Die hele maand lank heers daar ’n feestelike stemming en word die dabkeh oral om dié bome gedans.” Sy en Adeline het altyd soveel pret saam gehad daar.
“Dit klink baie plesierig! Dit is ’n fantastiese idee dat ons almal bietjie hier uitkom.” Saleh breek eiers in ’n pan.
“Ja, maar met die koue, nat weer is die prentjie in die vlugtelingkampe glad nie so vrolik nie.” Pascale vind die gedagte skielik besonder somber.
“As ’n mens boonop van die Moslemgeloof is, wat nie in Jesus as die Verlosser van die wêreld glo nie, is die Kersseisoen allesbehalwe iets om na uit te sien.” Saleh woel met die spaan in die pan.
“Ja, daarom het Youssef en Eva besluit om ’n bietjie van die Kersvreugde met die vlugtelinge in die kampe te probeer deel.”
“Jip, maar om vir al die mense van een van die kampe ’n Kersmaal te voorsien, lyk vir my na ’n onbegonne taak. Om net die geloof te hê dat ons al nege in die woonstel elke dag genoeg kos gaan hê, is al ’n uitdaging vir my geloof,” sê Saleh onderlangs, voordat sy met ’n knipoog uitstap met die eierpan.
Dit is ’n logistieke nagmerrie om vir honderde mense te kook en te sorg dat almal gelyktydig warm kos kry. Die gemeente het ’n saal met ’n kombuis met industriële oonde gehuur. Die kostes daaraan verbonde, om nie eens te praat van die kos wat voorsien moet word nie, is hemelhoog. Vir Pascale, wat die afgelope paar maande geleer het om elke sent om te draai, is dit weer eens ’n saak van geloof in aksie. Hulle kan net die Here vertrou, want hulle as gemeente het alreeds alles wat hulle besit het, vir die behoeftiges gegee. Waar gaan hulle die geld vind vir hierdie projek?
Pastoor Youssef is ’n toonbeeld van inspirasie en ’n man met groot geloof. Hy deel sy getuienis oor die tyd toe hy uit Egipte gekom het en hy en Eva pas die gemeente begin het. Dit was moeilike tye. Hy en sy vrou het soms geen ander keuse gehad nie as om na die woud buite die stad te gaan om daar kos te gaan pluk, net om ’n slaai te kan maak. Hy vertel hoe oorverdowend die stem van die vyand soms was om hulle te probeer oortuig om terug te gaan na Egipte, amper soos die Israeliete in die woestyn. Hoe dankbaar is hy nie vandag dat hy nié teruggegaan het nie, en dat hulle nou die vrug daarvan sien om ’n gemeente te lei wat aan ander mense kos uitdeel.
Dit inspireer Pascale om na hom te luister. Hulle situasie klink soortgelyk aan die omstandighede waarin sy haar nou bevind.
Die