Is weer sagie. Jan van Tonder

sy aangesig neergeval.”

      Die woorde wat sy pa lees en die gesuis van die lamp word een. Sagie se kop sak op sy arms neer en hy is hom maar half bewus dat sy pa sy leesbril afhaal, die Bybel toemaak, twee kerse opsteek, die lamppit afdraai en die vlam uitblaas. En dat sy pa sy klam hare deurmekaar vryf. Hy word heel wakker, hoor voetstappe gangaf gaan en vat verwonderd aan sy kop. Toe haak hy sy vinger deur die kersblaker se oor, loop daarmee kamer toe en gaan lê op sy bed. Daar is nie tyd vir bid en dan soos gewoonlik wegdommel met Ansie in sy gedagtes nie. Hy raak aan die slaap toe sy kop kussing vat.

      Voor Sagie se kamer kraak die vloerplanke. Hy hoor sy pa se stem: “Sagrys.” Dis vir hom of hy nog nie ’n oog toegemaak het nie, maar hy voel na die vuurhoutjies, trek een en sien net die leë blaker. Sy pa skel hom as hy moet weet dat hy met die brandende kers aan die slaap geraak het, want Barend van Greunen duld geen vermorsing nie. Dit is ook waarom hy nie, soos baie ander boere, lank voor dagbreek al op is nie. “Om wat te doen – te sit en koffie drink?” sê hy altyd. “Nee, jy werk volgens die seisoene, nie die horlosie nie. ’n Mens slaap in die nag en begin bedags werk wanneer jy kan sien wat jy doen. Iemand wat nie tot opstaantyd kan slaap nie, het ’n ding op sy gewete, iets wat hy vóór die volgende Nagmaal moet reg­maak.”

      Sagie trek sy werksklere aan. Hy gaan was sy gesig en bor­sel sy tande. In die spieël sien hy hoe sy hare regop staan. “Jy lyk soos ’n muisvoël, Sagrys,” sê hy. “Nee, soos ’n hoep-hoep wat geskrik het.” Hy kry sy kuif met ’n nat hand tot lê en gaan kombuis toe vir die eerste koppie koffie van die dag.

      Barend sit met ’n stomende koppie langs hom. Die Bybel is voor hom oop, al het hy nie meer sy leesbril op nie.

      “’Skies lat ek gist’raand aan die slaap geraak het, Pa.”

      Barend maak ’n gebaar. “Dalk beter so. Ek weet self nog nie wat om hiervan te maak nie.” Hy sit ’n boekmerk tussen die Bybel se blaaie. “Drink jou koffie en kom kraal toe, die son is nou-nou op.”

      Sagie bly alleen agter. Wat ook al in daardie hoofstuk staan, dink hy, is ’n groot saak vir sy pa.

      Teen die tyd dat hulle met ’n emmertjie warm melk by die kombuis instap, is Mieta reeds daar. Die katte skuur teen hul bene aan.

      “Môre, Mieta.”

      Sy vat die emmertjie aan. “Môre, meneer. Môre, Sagrys. Daar’s koffie en pap op die stoof. En julle, miaauers, uit met julle!” Sy maak die onderdeur én sifdeur agter haar en die katte toe en gooi vir elkeen ’n bietjie uierlou melk in ’n piering.

      Sagie skep sy bord so vol pap dat daar skaars plek vir melk is. Hy laat sak sy kop toe sy pa die seën vra.

      “… Amen.” En voor die amen koud is: “Kyk, Sagrys, al mense wat nog kalbasse gekoop het, was die Amerikaners, en hulle het ook nou opgehou pype maak, lyk dit my. Die prys is so laag dat ons begin agteruit boer. Ek dink nie ons moet weer plant nie.”

      Sagie knik en strooi nog suiker oor sy pap.

      Mieta kom weer in. “Wat moet ek vir middagete maak, me­neer?”

      “Net wat daar is, Mieta, maak nie saak nie.”

      Sagie slurp die pap uit sy lepel op.

      Barend kyk hom geïrriteerd aan. “Wat dink jy daarvan?”

      “Maak vir my ook nie saak nie, Pa, Mieta kook altyd lekker kos.”

      Mieta en Sagie skrik ewe groot toe Barend hard op die tafel slaan. “Ek praat van die kalbas, man!”

      “’Skies, Pa. Nee, is reg so, lat ons nie weer kalbas plant nie. Maar wat gaan ons met die ekstra lande doen?”

      “Dis wat ek by jou wil weet.”

      Sagie verstaan nie.

      “Die boerdery, Sagrys, hoekom dink jy sloof ek my so af? Dis vir jóú!” Barend se gesig is rooi. Dik are staan op sy nek en slape uit. “Maar jy is mos nie meer lándbouer nie, nee, jy’t bóúer geword.”

      “Ai, meneer,” skerm Mieta.

      Barend haal hard deur sy neus asem. Sagie kyk met groot oë na hom. Mieta ook.

      “Sê vir my, Sagrys, hoeveel bokke het jy?” Sy stem is nou hees en blaserig soos ’n pofadder s’n. Dit maak Sagie bang.

      “Ek weet nie, Pa, daar het nog bygekom. Tweelinge en drie­linge ook.”

      Barend kom half orent. “Dís wat ek bedoel, jy sit met die beste stoetram in die distrik, jy’t ’n klompie duur ooie aan­geskaf, maar jy stel in niks anders as daardie verdomde huis belang nie.” Hy praat al harder. “En dís hoekom ek …” Hy byt op sy tande.

      “Meneer?”

      Barend knyp sy oë toe. Sy bolyf knak.

      “Pa?”

      “Bel die dokter, Sagrys,” sê Mieta. Sy sit ’n glas water voor Barend neer. “Drink dié, meneer. Toe, Sagrys, loop bel nou.”

      Maar Sagie skud sy kop. Hy tel sy pa uit die stoel op. “Bel jy, Mieta, vra vir die sentrale om jou na Oudokter deur te sit. Sê vir hom ek is op pad hospitaal toe met Pa.”