2
Reino Vos gaan nie dadelik bed toe toe hy sy woonstel aan die kant van die administratiewe gebou van die Sonop-kompleks bereik nie. Hy gaan sit op die stoep, sy blik dwalend oor dieselfde toneel waarna hy en Rita netnou gekyk het, maar hy sien dit nie werklik raak nie. Want sy blik is na binne gekeer – op die lang pad wat tot hier gelei het.
Hoekom staan die verlede vanaand skielik so helder voor hom? Miskien is dit Rita se woorde wat die hek na gister weer oopgemaak het, ’n hek wat hy byna veertien jaar al dig toehou. Maar vanaand … vanaand sien hy dat dit wyd oopstaan asof dit hom nooi om weer – al is dit net een keer – op die spore van gister terug te stap. Dis futiel, dit sal geen doel dien om in gister te wil ronddwaal nie. Tog, daar was mooi tye, mooi dinge, mooi gesigte – as jy verby al die hartseer en seerkry kan kyk.
Moenie, waarsku sy gesonde verstand hom. As jy dan nie aan die slaap kan raak nie, gaan bestudeer weer die rapporte oor die nuwelinge wat onder Sonop se beskermende dak opgeneem is en die een wat môre nog moet kom. Gaan lees weer Madelyn le Roux se besonderhede wat die maatskaplike werker verskaf het, die brief wat van die predikant saamgekom het. Maar hy ken dit uit sy kop.
Sy is dertien jaar oud. Sy is intelligent, besit ’n bogemiddelde IK, maar stel glad nie in haar skoolwerk belang nie. Trouens, sy stel in niks op aarde belang nie. Sy het ’n ongeërgde, traak-my-nie-agtige houding teenoor alles en almal. Sy het ’n muur om haar gebou en niemand word agter daardie muur toegelaat nie. Haar huislike omstandighede het so verswak dat die ma self gevra het dat Madelyn liewer onder die sorg van die welsyn geplaas word. Daar was ’n pa in die prentjie, maar dié het net verdwyn. Die ma weet glad nie waar hy is nie. Sy is ’n alkoholis, werk agter die sigarettoonbank van ’n groot kettingwinkel in die stad, bly in ’n motorhuis wat dien as slaap- en eetplek met ’n washoek agter gordyne in die een hoek. Die maatskaplike werker vertel dat sy al hoeveel kere in die verlede ernstig met hierdie vrou gepraat het en haar probeer oorreed het om vir behandeling te gaan, maar verniet. Juffrou De Klerk het ook hierdie keer haar bes probeer om die moeder te oorreed om, terwyl die dogter nou in die kinderhuis opgeneem gaan word, na ’n inrigting vir drankverslaafdes te gaan, maar sy verseg. Toe die werker haar daarop wys dat, indien sy kan rehabiliteer, dit moontlik is dat sy en haar kind weer eendag herenig kan word, was haar antwoord: “Ek wíl nie rehabiliteer nie. Daar is niks om voor te rehabiliteer nie. Vat my kind en los my uit.”
Ja, hy ken die besonderhede al uit sy kop, en dit maak seer. Met ’n sug laat sak hy sy agterkop teen die stoelkussing, sluit sy oë en stap deur die hek die verlede in …
Hy was ’n jong, begeesterde proponent wat in sy eerste gemeente bevestig is. Aan sy sy was sy jong bruid en dit was sy wat die toga om die breë skouers van dominee Reino Vos gehang het. Asof dit maar vanoggend gebeur het, staan haar beeld so helder voor hom dat hy die fynste detail kan onthou. Haar donkerblou pakkie het ’n breë wit kraag gehad en die donker breërandhoed het ’n wit randjie gehad. En haar oë was donkerblou van trots en geluk toe sy na hom opgeglimlag het. Hy het God gedank vir die groot oomblik wat hy met sy pragtige vrou kon deel. Vir hom en sy maat het vrugbare jare in sy diens gewag.
So het vier goeie jare verbygegaan en toe was dit tyd vir die vierjaarlikse sitting van die Kaapse Sinode. Dit was die eerste keer dat hy dit as leraar kon bywoon en hy het baie uitgesien daarna. Hy was verbaas toe hy van sy vrou verneem dat sy nie van plan is om hom Kaapstad toe te vergesel nie.
“Maar, Chrisma, hoekom nie? Ek het gedink jy sal dit baie geniet. Daar is ’n interessante program vir die dames opgestel, en jy sal nog baie tyd hê om ’n bietjie in die Kaap rond te loop en inkopies te doen. En jy sal tyd hê om goed uit te rus. Ons het juis die afgelope vier jaar nie eintlik vakansie gehad om van te praat nie.”
Sy vrou het van hom weggedraai, afwysend gesê: “Ag, ek ken niemand in die Kaap nie.”
“Maar jy sal hope ontmoet, my skat. En die omringende gemeentes se predikantsvroue sal ook daar wees.”
“Reino …” Haar stem was beslis. “Ek voel nie so lekker die afgelope tyd nie. Ek wil liewer bly.”
Hy was dadelik bekommerd. “Wat bedoel jy … jy voel nie so lekker nie? Is jy siek? Hoekom …?”
“Nie siek nie, net … pap en effens gedaan. Ek bly aan die gang van die oggend tot die aand. Ek … wil liewer dié tyd gebruik om lekker te rus.”
“Maar hoekom hier? Hoekom gaan jy nie na my ouers …?”
“Ag, Reino, asseblief! Ek wil net ’n slag eet en slaap en kom en gaan soos ék wil. Is dit so moeilik om te verstaan?”
Hy het haar effens verbaas aangekyk toe sy onder sy aanraking wegdraai. Daar was ’n ongeduld in haar stem wat hy nog nie tevore gehoor het nie. Iets meer as dit. Irritasie.
“Nee, ek kan dit verstaan, maar … Chrisma, is jy seker jy is nie siek nie? Steek jy nie iets vir my weg nie? My vrou …”
Hierdie keer was die ongeduld onmiskenbaar in haar stem: “Reino, moet asseblief nie nóú broeis word nie! Dis ’n bietjie ontydig!”
Sy mond het oopgegaan, toe het hy dit weer vinnig toegemaak. Hy het haar onleesbare gesig bestudeer en ietwat verslae toegegee: “Nou goed dan, my skat. As jy dit werklik so wil hê … Maar dan moet jy saans by iemand gaan slaap. By Rita en Flip …”
“Nee! Nee, Reino! Dan kan ek net sowel na jou ouers toe gaan, of saam met jou. Ek is moeg daarvan om ander mense altyd in ag te neem. As ek twaalfuur in die nag wil eet, is dit my saak, en as ek agtuur in die aand wil gaan slaap, is dit ook my saak. O, asseblief …”
“Goed dan. Goed dan,” het hy vinnig gesus. “Maar ek hou nie van die gedagte dat jy alleen hier in die pastorie …”
Sy het hom in die rede geval: “Hoeveel nagte was jy nie al op ’n noodgeval uit nie en dan slaap ek die hele nag hier alleen? Hoeveel ure was jy al weg van die pastorie, dag en nag, en ek het nog nooit iets oorgekom nie? Hoekom op aarde sal daar nóú skielik iets met my gebeur?”
Hierteen het hy geen verweer gehad nie, maar hy was nie baie gelukkig toe hy haar groet om te vertrek nie.
“Pas jouself mooi op, my skat. Ek gaan baie na jou verlang. En jy weet waar om my te kontak as jy of iemand anders my nodig kry.”
Sy het geknik, hom begin aanjaag. “Jy moet nou ry, Reino. Oom Frikkie wag seker al op jou.”
By die motordeur het hy gewuif, geskree: “Ek bel jou vanaand.” Sy het net geknik, haar hand gelig en teruggewuif.
Die gedagte aan die vrou aan die bopunt van die pastorietrap wat hom agterna staan en kyk het tot hy om die hoek verdwyn het, laat hom nou die stoelleuning vasgryp sodat sy kneukels wit uitslaan.
Daar was ’n groot onrus in hom. As hy toe maar daarna geluister het, die motor omgedraai en na haar teruggaan het soos hy vir ’n oomblik wou. Maar hy het nie. Hy was reeds laat. Oom Frikkie het al staan en wag en hy het die gedagte om vinnig by Rita aan te gaan en haar te sê Chrisma bly en dat sy darem daar moet inloer, laat vaar. Dit sal nie nodig wees nie. Dis ’n klein dorpie en die mense sal gou genoeg uitvind Chrisma is nie saam nie. Trouens, tant Stinie, oom Frikkie se vrou, gaan ook nie saam nie. Van haar kinders kom kuier. Sy sal natuurlik ’n ogie oor Chrisma hou. Oom Frikkie en tant Stinie is soos tweede ouers vir hom en Chrisma en ware steunpilare in die gemeente.
Met ’n geruste gemoed vertrek hy ’n paar minute later. Tant Stinie se gerusstelling dat sy natuurlik gereeld by die pastorie sal inloer en ’n ogie oor die jong predikantsvrou sal hou, het die spoke verdryf. Tant Stinie sal haar mooi oppas.
En so is hy en die hoofouderling alleen Kaap toe. Die aand het hy huis toe gebel. Dit was pas nege-uur. Toe hy die telefoon na ’n rukkie neersit, het hy heeltemal gerus gevoel. Alles is wel … Chrisma klink tevrede … en sy gedagtes het sommer dadelik die loop geneem na die volgende dag se verrigtinge.
Toe oom Frikkie die volgende