Hy gee ses treë, gaan die vier trappies af na die sitkamer. Aan sy linkerkant staan die sofa met die diep sitplekke, roomkleur, met twee kussinkies van wit sybokhaar. Aan die linkerkant van die sofa staan ’n bypassende bankie vir sy voete. Alles egte leer, vir vinnig se afvee en maklik se skoonmaak.
Aan elke kant van die sofa staan ’n klein maar soliede glastafeltjie. Hy sit die vaas met blomme op die regterkantste tafeltjie neer. Elke mens behoort blomme in sy huis te hê, dink hy. ’n Titseltjie kleur en geur moet deel wees van die daaglikse lewe.
Teen die muur reg oorkant die sofa staan die yslike flatscreen TV. Op die muur agter die sofa is ’n geraamde prent van ’n dik tannie en ’n oom wat dans, amper spotprentagtig. Die kleure is helder rooi en geel en staan uit teen die wit muur. Regs van die prent hang twee bobbejaanvarings. ’n Groterige wit Afgaanse mat lê tot teenaan die sofa.
Nie ’n stoffie op die tafeltjies nie, nie ’n stoffie op die breë TV-skerm nie.
Ses treë deur die sitkamer na sy slaapkamer, wat afgeskort word deur ’n cherrywood-skerm met wit gordyne. Aan die ander kant staan sy driekwartbed.
Die bed het hy van sy ouma geërf, ook die outydse spieëlkas langsaan. Hy het alles laat afskuur en toe donker vernis, ’n mooi kontras teen die spierwit duvet en kussings. Langs die bed is sy ingeboude kaste wat strek van muur tot muur. In wit en room.
Bo die bed hang ’n paar foto’s in breë rame. Een van hom, Ouboet, sy skoonsuster, Suzie, en hulle twee kinders wat op ’n spesiale geleentheid geneem is. Daar is nog foto’s van hom en die kinders, hulle arms om sy nek.
Ouboet se kinders, sy hartklop, die groot liefde in sy lewe, sy inspirasie vir baie dinge. Hulle aanvaar hom soos hy is: sy eienaardighede, sy hebbelikhede, sy tekortkominge.
Nog vier treë en hy is by die kas. Die kas met skuifdeure wat nie kan sluit nie. Die kas met binneligte wat ’n mens van bínne kan aanskakel – jy weet nooit wanneer jy jou in ’n donker kas bevind nie.
Daar’s iets aan die donkerte, iets aan ’n spasie so eng en beknop soos ’n kas, met deure wat van buite sluit, wat hom soms in die nag laat wakker lê. Dan sien hy die buitelyne van ’n dooie wat stadig in ’n kis afsak, dieper en dieper die donker gat in, en punte van skoene wat oor die gat se rand verskyn. Die dooie maak sy oë oop en al wat hy sien, is die onpeilbare donkerte. Die gevoel van ’n deur wat bo hom gesluit is.
Die spens het so ’n kas gehad, met groot deure en ’n lekker wegkruipplek. Hy skud sy kop om die gedagte weg te kry. Eendag gaan hy nog die drade bymekaarbring, sy vrees vir beknopte spasies uitpluis.
Hy haal vinnig ’n skoon hemp en broek van ’n hanger af, vat skoon onderklere van die rak, skakel die lig af. Hy maak ’n ander deur van die kas oop en bevind hom in sy luukse badkamer met die ruim storthokkie, groot wasbak, toilet, ’n gevlegte wasgoedmandjie en sy pragstoel. Aan die houthake teen die muur hang hy sy klere.
Bo die wasbak is ’n yslike spieël. Nog ’n spieël, vollengte, teen die symuur. Op die vloer is ingevoerde teëls van die beste gehalte en ’n los matjie met ’n dik pool.
Hy trek sy sokkies uit, gooi dit in die wasgoedmandjie, steek sy voete in die sagte geel-en-wit satyn van sy Koreaanse pantoffels. ’n Geskenk van Otto – ook die enigste geskenk wat sy sielkundige hom ooit gegee het. Nie dat ’n sielkundige verplig is om vir sy pasiënte geskenke te gee nie, maar met die geld wat Otto Sas al uit hom gemaak het, reken hy die man kon dit seker bekostig.
’n Week voor Otto na die Ooste vertrek het, het Max hom pertinent gevra om vir hom ’n “stukkie satyn” saam te bring. Hulle het albei gelag.
Tien dae later het Otto teruggekom, en die dag daarna het Max oorkant hom in sy spreekkamer gesit. Sommer met die inloopslag het Otto die klein pakkie in sy hande gedruk. Die kaartjie het gelees: Max, jou stukkie satyn. Dra hulle goed. Van Otto Sas.
Tien woorde, die volslae opsomming van hulle verhouding. Onpersoonlik.
Hy trek vinnig uit, gooi als in die wasgoedmandjie, draai die stortwater oop, voel met sy hand totdat dit die regte temperatuur het. Hy maak sy pantoffels netjies langs mekaar staan en gaan die stort binne, maak die glasdeur toe.
Eers sy hande ontsmet met Dismed, dan naels borsel en hande en gesig goed was met rooibos-en-olyfseep. Inseep en afspoel, inseep en afspoel, hare sjampoe en nog ’n maal sjampoe. Hy droog hom af, bekyk die handdoek, hang ’n skoon een in sy plek.
Met die klam handdoek vee hy oor die krane en teëls totdat dit droog en blink is, gooi dit dan in die wasgoedmandjie. Hy trek aan, kam sy hare, borsel sy tande. Vier treë terug deur sy slaapkamer, ses treë terug deur die sitkamer, op met die vier trappies, ses treë tot by sy voordeur-agterdeur. Langs die deur, aan sy regterkant, die houttrappies wat na die mezzanine-vloer lei.
Hy vat die gekerfde houtreling vas en swaai hom om op die trappies, breed genoeg vir twee mense om ingehaak sy aan sy te loop. Hy tel, soos altyd: vyf trappies, maak ’n draai na regs, nog vyf trappies en hy is bo. Vyf en vyf is tien. ’n Gelyke getal.
Vir ’n oomblik staan hy stil op die boonste trappie. Regs staan sy lessenaar met sy rekenaar bo-op, omring deur boekrakke vol boeke. Omtrent almal kinderboeke – sy groot liefde. Vyf daarvan het hy self geskryf, vir agtjariges, en skoonsus Suzie het die illustrasies gedoen.
Van Dickens tot Jan Terlouw – hy het hulle almal. En so nuut soos die dag toe hy hulle gekoop het, want hy was sy hande voordat hy een deurblaai, en hy leen ook nie uit nie.
Wanneer die grootmenswêreld van woede en geweld, onvolmaaktheid en malligheid dreig om hom te verswelg, soek hy toevlug in ’n kinderstorie. Sy boeke, sy ontspanning en sy ontvlugting. Sy batterylaaier.
Hy skakel vier liggies aan teen die linkermuur, dan vier liggies teen die regtermuur. Die muur oorkant hom bestaan uit ’n groot venster met ’n bamboesblinding. Aan die kante hang wit gordyne.
En sy gunsteling: sy wit vleuelklavier, ook gekoop met sy erfgeld. Langs die klavier op ’n houtkassie lê sy viool en strykstok, netjies gebêre in die vioolkissie. Die harpuis in die kassie se een laaitjie, bladmusiek in die ander laaitjie.
Hy loop tot by die venster, sien tannie Hartjie se wasgoed hang nog op die lyn. Twee rokke, twee bloese, een romp, twee mansbroeke, onderbroeke, sokkies, tannie Hartjie se onderklere, kussingslope, handdoeke – alles verskillende kleure. Die wind ruk die wasgoed diékant toe, dan daaikant toe, alles in ’n warboel.
Hy voel hoe sy keel toetrek. Daar is geen orde in die manier waarop die vrou wasgoed ophang nie. Party goed het net een pennetjie, party twee. Onderbroeke hang tussen handdoeke, broeke aan broekspype. Party goed is styf gespan, party hang slap.
Sy eerste indruk destyds van tannie Hartjie toe sy die huis wou huur, was dié van ’n agtermekaar vrou. Prakties. Haar grys hare dra sy in ’n netjiese kapsel, ’n raamlose moderne bril op haar neus. Haar klere smaakvol en kleurvol, haar gunstelingkleure aalwynrooi, helder groen of neonpers. En sy kan ’n kar deur die hek reverse soos ’n man.
Maar sy kan nie wasgoed ophang nie.
Hy maak sy oë styf toe, draai om en voel sy pad na die klavier. Gaan sit en maak sy oë oop, laat sy vingers liggies oor die klawers gly. Nie ’n stoffie nie.
“Vandag is Maandag, 2 September. Jy is ses en twintig jaar oud, Max. Veels geluk.”
Hy begin speel: “Veels geluk, liewe maatjie, omdat jy verjaar . . .” Hy druk die klawers met mening.
“Ja, Max. Ses en twintig jaar en stoksielalleen.”
Nog elke jaar was Ouboet daar om sy geluk op dié dag te deel, maar nie vandag nie. Ouboet-hulle het ’n groot ruiker met biltong, beskuitjies en wyn gestuur. Suzie het gebel en ook ’n e-pos gestuur. Selfs die kinders het ’n e-pos gestuur.
Maar vir die eerste keer in sy lewe vier hy sy verjaarsdag alleen. Omdat hy daartoe ingestem het. Omdat hy glo hy moet homself van alles en almal afsny in hierdie tyd dat hy ’n sielkundige spreek. Dalk sal dit help om vir hom ’n pad deur die moeras van