Barcha malak chirg‘amoqqa qasd etib,
Birdan tasbih aytib, sado ayladi.
Xudoning amrini shayton tutmadi,
Odamni tuproq deb, qabul etmadi,
Hamma bosh qo‘ysa-da, shayton egmadi,
Sajda qilmoqlikdan ibo ayladi.
Xazina o‘rniga to‘ldirib toat,
Umrining boricha qilmay faroqat,
Oxir tushdi anga ul tavqi la’nat,
Alloh mehnatlarin iryo23 ayladi.
Yoronlar, aytoyin yangi hikoyat,
Nusxalarda ko‘rdim shunday rivoyat,
O‘zi eshon erdi – piri hidoyat,
Zamonida bir ish bino ayladi.
Qirq ming muridi ham bor erdi, komil,
O‘zi bir eshondir – piri mukammal,
Oxirinda bir ish qildi ul johil,
Alloh uning yuzin qaro ayladi.
Bo‘lib erdi o‘zi vosili dargoh,
Nomi erdi oning Shayxi Barsiso,
Oxirinda bir ish qildi ul gumroh,
O‘zi o‘zin ro‘yi siyo(h) ayladi.
Shahri Madinaga shuhrati ketib,
Ovozasi butun olamni tutib,
Navbat Hasan otli yigitga yetib,
Muxosim qo‘ymayin, rizo ayladi.
Hasanda bor edi bir toza xohar,
Mohi tobon edi, husni munavvar,
Kimga topshirmoqni aylab mukaddar,
O‘z ko‘ngliga Shayxni barjo ayladi.
Singlisin qo‘lidan tutibon ketdi –
Shoshilib, ul Shayxning yoniga yetdi,
Singlisining holin Shayxga arz etdi,
Shayx unga o‘zini panoh ayladi.
Shayx ul nozaninning jamolin ko‘rib,
Anga ko‘p oshiqi nigoron bo‘lib,
Oshiqlik sharobi uni mast qilib,
Shayx Tangridan qo‘rqib ibo ayladi.
Bir kuni yo‘liqdi u shayxga shayton,
Shayton o‘zin etib azim bir eshon,
Shaytonga inondi ul shayxi-nodon,
Shaytonga ixlosin bajo ayladi.
Shayx aydi: «G‘am bilan oqar ko‘z yoshim,
Aning uchun doim yig‘lamoq ishim,
Bir gunoh qilibman, to‘zmaydir boshim»,
Shayton Shayxni oxir rizo ayladi.
Dedi: «Ishq dardining davosi uchun,
Xudo tutmas aning gunohi uchun,
Haqqa ibodat qil rizosi uchun»,
Shayton mal’un so‘zin ado ayladi.
Barsiso shaytonning so‘ziga kirib,
Sharobdan no‘sh aylab, zinoga yurib,
Mast bo‘lib, ul qizning yoniga borib,
Nolishiga boqmay, zino ayladi.
Ul qizning bo‘ynida homila qoldi,
Shayx qizni o‘ldirib, doshnovga soldi,
Singlisini istab og‘asi keldi,
Shayx dedi: «Qardoshing qazo ayladi».
Hasan yig‘lab ketdi aftonu xezon,
Banogoh oldida uchradi shayton,
«Singlingni o‘ldirdi ul shayxi nodon»,
Hasanning ko‘nglini taboh ayladi.
Hasan qaytib Shayxning uyiga bordi,
Singlisin o‘ligin doshnovda ko‘rdi,
Shayxni olib shohning yoniga bordi,
Hasan arzin shohga bayon ayladi.
Shoh dedi: «Bu Shayxni osmoq xo‘b chora!»
Shayx suvsab, tilini qildi ming pora,
Suv uchun iymonin ul ichi qora,
Shayton suvga ani tabbho ayladi.
Maxtumquli, besh kun sog‘ bo‘lsin joning,
O‘lguncha tilingdan qo‘yma ehsoning,
Nechasini ko‘rdim foniy dunyoning,
Bul qurumsoq kimga vafo ayladi.
UMR ELDEK KELIB, KECHAR, YORONLAR
Sahar vaqti yotmang, tilak chog‘idir,
Umr yeldek kelib-kechar, yoronlar,
Ajal-soqiy yurar qo‘lida jomi,
Ul maydan xaloyiq ichar, yoronlar.
Umr kelib-kechar besh kun davrondir,
Besh vaqt namoz Haqdan bizga farmondir,
Jon qushi bu tanda besh kun mehmondir,
Parvoz etib, har kun uchar, yoronlar.
Odamning aslini so‘rsangiz loydir,
Yuz ming yil yashasang, oxiri voydir,
Bu dunyo, bilsangiz, ko‘hna saroydir,
Xaloyiq karvondir, kechar, yoronlar.
Doim de, Haq yodi bo‘lsin so‘rog‘ing,
Safar qilmoq kerak, tutgil yarog‘ing,
Bu dunyoda qancha yonsa chirog‘ing,
Ajal eli tegib o‘char, yoronlar.
Bu dunyo, bilsangiz, hoyu havasdir,
O‘larsiz, oqibat barcha abasdir,
Bu dunyo mo‘‘minga zindon-qafasdir,
Qaro yer barchani quchar, yoronlar.
Sen o‘lgandan so‘ngra qolgan zuryodlar,
O‘g‘il-qizing, barcha qilar faryodlar,
Kafaning bo‘yingga bichar xayyotlar24,
Oxirat uyini ochar, yoronlar.
Maxtumquli, tahqiq bilgil alarni,
Chunki ko‘rgan yo‘qdir o‘lmay qolarni,
Tangrini(ng) haqiqat sevar qullari
Dunyoni ko‘rganda qochar, yoronlar.
«BISMILLOH!» DEB AVVAL HAQNI YOR CHEKAR
Tangri suygan Muhammadning ummati
«Bismilloh!» deb, avval Haqni yor chekar,
Beimonlar aslo ko‘rmas jannatni,
Do‘zax ichra ko‘p azoblar bor-chekar.
G‘am cheka oxirat ishin sezganlar,
Haqiqatni, shariatni tuzganlar,
Jafo tortib, Haq yo‘linda kezganlar,
Sahar turib, toatlarin zo‘r chekar.
Odam o‘g‘li, qiyomat kun bo‘lganda,
Mo‘‘minning gunohi qolmasmish tanda,
Pul-sirot ustida, hayhot kuninda
So‘filarni