Gobi Çöllerinde. Sven Hedin

sahnelerini kurmuşlar, hazırlanmışlar, sonra şarkılar okumuşlar, bağırıp çağırmışlar fakat bizimle beraber olan Çinliler bile onların ne dediklerini anlamamışlardı. Yalnız oyuncuların bir aşk hadisesi oynadıklarından şüphe yoktu.

      Oyunun dört perdesinde de iki âşık mütemadiyen kavga ettiler. Âşıklar ara sıra akrobatlar gibi sıçrıyor, bazen kedi gibi çömeliyor, homurdanıyor ve birbirlerinin üzerine abanıyorlardı. Fakat müzikleri fena değildi. Bunda Asya’nın yeknesak ahengi var. Onu dinlemekten katiyen yorulmuyorum. Bütün Asya’da bu musikiyi dinledim. Bu musiki kalbin huzursuzluğuna sükûnet veriyor ve fikirleri dinlendiriyor. İnsan bu musikiyi dinledikten sonra korkunç kobraların neden musiki ile teshir edildiğini anlıyor.

      Oyun bittikten ve oyuncular hediyelerini aldıktan sonra her şey bitti…

      28 Haziran günü, iki Moğol, dört deve getirdiler ve bize satmak istediler. Bunları doksanar dolara aldık. Bunların yanında bir de siyah bir köpek vardı.

      30 Haziran’da Larson’un bir sürü deveyle geldiğine dair malumat aldık ve sevindik. Fakat develer çadırlara yaklaştıkları zaman çadırlardan ürktüler ve kaçtılar. Binicilerin mahareti sayesinde vaziyet kurtarıldı. Gelen develerin sayısı 24 idi. Hepsi de semiz ve kuvvetli develerdi. Bunlarla Urumçi’ye kadar gidebilirdik ve bunlar, oranın yazına tahammül edebilirlerdi.

      Norin, planımızı hazırladı. Gashun Gölü’nü üç cepheden keşfedecektik. Heyder, bu üçgenin ölçülerini hazırlayacaktı. Onun için ilgililer mütemadiyen çalışıyorlardı. Üç kol paralel hareket edecekti. Norin’in kolu, asıl kervana nazaran yirmi kilometre kuzeyden, Çinliler on kilometre güneyden, ben de ortadan gidecektim. Kuzey kolu Norin’in, güney kolu Yuan’ın liderliği altında olacaktı.

      Yuan, Temmuz’un üçünde hareket edecek, ona Arkeolog Huang ile yardımcısı Chuang Pai, bir aşçı, iki işçi, iki Moğol refakat edecekti. Bunlar dört haftalık tahıl ile 15 deveye yetecek kadar erzak alacaklardı.

      Kuzey koluna Norin ve benim liderliğim dışında, Bergman ona refakat edecek, Çin ona yardımda bulunarak arkeoloji ile meşgul olacak, Ting, tapneöntormi tetkikleri yapacak. Bu kol, 1 Temmuz’da hareket edecekti.

      Bu iki kol, asıl kervan ile yani bizimle temaslarını muhafaza edecekti. Bunun için Moğollardan kuryeler temin ettik. Bunlar seri develerle hareket ediyorlardı.

      Konak yerleri, sulu ve meralı yerler olacaktı.

      HUCHERTU-GOL’DA SON GÜNLER

      Hayatımız yeknesak fakat hoş geçiyor. Moğolistan’ın yaz mevsimi, bu kadar yükseklerde elbet güzel geçer. Deniz seviyesinden 1595 metre yüksekteyiz.

      8 Temmuz günü uzaktan bazı Moğollar gördük. Bunlar bir sürü deveyle bize geliyorlardı. Bunların getirdikleri on dokuz deveyle mevcudumuz 220’ye ulaşmıştı.

      İki Çinli bize, beş dolar mukabilinde bir geyik yavrusu satmak istediler. Geyik henüz sekiz günlüktü. Fakat Larson bunu satın almamıza razı olmadı. Çünkü bunu aldığımız takdirde yolda geyik yavruları etrafımızı sarardı. Biz yavruya süt içirdik ve ona elimizden geldiği kadar baktık. Sonra onu bir battaniyeye sararak çadırımın içine aldım. Hakikatte ben de bu yavruyu ne yapacağımı bilmiyorum. Fakat stepler geniştir ve geyiklerle doludur. Moğolların geyiklere verdikleri yeni bir isim var: Larson’un koyunları. Zaten Larson, Moğolistan prensidir ve geyikler onundur.

      Bizim hayvanat bahçemizde, bu geyikten başka bir de cırboğa (çöl sıçanı) var. Doktor Hummel, onu büyük bir kutu içinde besleyerek aşağı yukarı ehlîleştirdi. Doktor ara sıra onu kafesinden çıkarıyor, cırboğa onun omuzları ve kolları üzerinde dolaşıyor. Bir gün Doktor Hummel, bir kurbağa bularak cırboğanın kucağına atmış, ertesi sabah cırboğanın kurbağayı yediğini görmüştük.