У эшикни очиб, ичкаридагиларга «Ассалом», деб кираётганида, айвонда идиш-товоқ юваётган Шакар холанинг Робия пучуққа: «Муштдай боланинг шунча йўлдан қўрқмай келганини қара», дегани қулоғига чалиниб, ғурурланиб қўйди.
– Э… Малла чўпон, келсинлар, келсинлар, – дея уни кўрган заҳоти Хайрулла амакиси одатдаги ҳазилини бошлади.
Отаси ҳаммадан юқорида, уйнинг тўрида ёнбошлаб ётарди; у кирган пайтда бир мулойим нигоҳ ташладию гапида давом этди:
– Яна ривоят қилурларким, агар сизнинг ҳамсоянгизки бўлса, унинг томига ғўзапоя босилган бўлса, айтайлик, шамол турдию бир боғ ғўзапоя сизнинг ҳовлингизга тушди…
«Биламан, бу ёғи: «Сизнинг шу ғўзапояни ёқиб пиширган овқатингиз – макруҳ».
– Акрам ака, шу ўғирликка кирадими, кирмайди? – деб сўради Мамат меш; у ҳам ёнбошлаб ётган эди.
«Ўзи отамдан катта-ю, ака, дейди».
– Албатта киради. Яъни, масалан, бориб, майдондан йиғиб, ўзингиз орқалаб келмагансиз. Унга меҳнатингиз сингмаган. Меҳнатсиз топилган бир игна бўлсинки, у – ҳаром.
У амакисининг ёнига чўкди. Амакиси унга эгилиб шивирлади;
– Эй, менга қара, йўлда роса қўрқдингми?
– Нимадан қўрқаман?
– Ҳар кўзлари пиёладай-пиёладай келадиган ажина сочларини ёйиб, олдингдан чиқмадими?
– Э-э, нима қиласиз ёлғон гапириб.
Ёлғонми, бўлмаса, нега додладинг?
«Эшитибди йиғлаганимни!»
– Қачон?
– Боя.
– Йўғ-э, бошқа бировдир.
– Сенинг товушингни танимайманми! Отанг изза бўлмасин деб, индамай ўтирибман-да. Бешинчида ўқиб, ажинадан қўрқасанми?
– Ажина эмас, иккита мов мушук биғиллашиб қолди.
– Ана, қўрқибсан-ку!
«Алдаяпти. Эшитмаган, шунча жойдак йиғлаганимни эшитадими! Синаб кўряпти»
– Э-э, сиз ўзингизнинг Раҳмонингизни билинг, сал қоронғи тушгандан кейин далага чиқишга қўрқадию.
Амакиси бир зум гап тополмай қолди-да, кейин кўрсаткич ва ўртанча бармоқларини жуфтлаб унга чўзди:
– Бир-бирига ёпишиб қолиб жуда азоб беряпти-да. Қани, зўр бўлсанг, шуларни очиб қўй-чи!
У амакисининг бармоқларини ажратиб қўймоқчи бўлиб қўл узатди-ю роса чиранганидан кейин амакиси нима қилиши эсига тушиб, қўлини тортиб олди.
– Мени уялтирмоқчисиз-а!?
– Ҳа, шум-э, биласан-а!?
Маҳмуд аканинг эсига бола тушиб отасидан сўради:
– Эшон бобо, Мақсудга ош олиб келишсин?
– Э-э, қорним тўқ, уйдан шўрва ичиб келдим.
– Шўрванг йўлда тушиб қолган-да.
– Майли, зўрламанг, бу ўзи кам овқат ейди, – деди отаси.
Амакасига бу ҳам бир баҳона бўлди:
– Бу овқатнинг ўрнига ҳам китоб еса керак-да, кейин отасига ўгирилиб давом этди. – Тунов куни қарасам, бунингиз эшакнинг устида ҳам китоб ўқиб келяпти. – Унга қараб қув жилмайди.
«Жуда ёпишиб олди-да бугун.