Мастер бүлмәсенә бер-бер артлы кереп тулган эшчеләр эскәмияләргә утырдылар, урын җитмәгәннәре әрҗәләргә сөялде, чүгәләп җайлашты. Иң арттан, соңгарырга яраткан җете сипкелле, сап-сары чәчле, шуның өчен дә «Каштан» кушаматы алган егет мыштым гына керде дә чатка посты.
Ринат көттермәде, өстәлдәге ачык журналга күз ташлап, сүзен башлады:
– Иптәшләр! Булды, тынычлык. Бүген, сезгә дә мәгълүм булганча, айның егерменче көне. Ә без бер урында таптанабыз…
Ринат ничә реверс тапшырылырга тиешлеген әйтергә өлгермәде, Каштан янәшәсендәге кысык күзле, кечкенә буйлы Зайцев: «Будет!» – дип, авызын ерды һәм, үз сүзеннән канәгатьлек табып, башын чайкады, ялт та йолт як-ягына каранды. Сүзен хуплаучы күренмәгәч тынды. Ринат әллә ишетмәде, әллә игътибар бирмәстән сүзен дәвам итте, ай ахырындагы «штурмовщина»ны булдырмас өчен, хәзердән үк өстәмә сәгатьләр кулланырга кирәклеген әйтте, аннан конкрет задание бирүгә күчте.
– Макетчыларга! Кырык бер, кырык икенче реверслар…
– Корпусчыларга! Ике корпус…
– Зайцев бригадасына дүрт створка…
Егетләр күтәренке задание бирелүдән үзара гөжләшеп алдылар. Ринат, сүзен бетереп, янәшәсендәге смена мастеры Потаповка эндәште:
– Иван Владимирович! Сезнең әйтәсегез юкмы?
– Бар, бар…
Сабан туе батырыдай нык бәдәнле, киңчә җилкәле Потапов торып баскач, аның янында Ринат кечерәеп калгандай булды. Потапов, шаулашкан егетләрне бер сулыш белән туктатырга теләгәндәй, саллы кулын өскә күтәрде.
– Бер минут, иптәшләр! Значит, болай, барыбызга да эшче карталарны вакытында ябарга… Үтәлеш тиешле нәтиҗәне бирергә тиеш. Өстәмә сәгатьләрне дә күрсәтегез, юкса сәгатьләр аз, ә үтәлеш проценты зур, аннан тагын нормаларны кисәргә кыҗрый башлыйлар. Кичә бу турыда сүз дә булды…
«Кисү» сүзе ычкынуга, егетләр җанланып алды. Ринат, иртәдән үк эшче кәефен төшерәсе килмәүдән: «Монысы кирәк түгел иде», – дип уйлап алды. Ләкин соң иде инде. Каратут йөзле Краснов түзмәде, муен тамырын бүрттереп:
– Ул нормаларны тагын ничә тапкыр кисәргә була? Алар болай да таланып беткән! – диде.
Потапов, мин уйлап чыгармадым дигәндәй, иңбашын җыерды.
Краснов моның белән генә чикләнмәде.
– Нормалар, – диде ул, – минем уйлавымча, шул чагында киселергә тиеш, кайчан да кайчан, эшне җиңеләйтү хисабына, нинди дә булса яңалык кертелә… Эш темпын арттырырга нәрсә уйлап табылды соң бездә?
– Кувалда! – Бу Якимов тавышы иде, арткы рәттәгеләр арасында аның пеләш башы ялтырап китәргә өлгермәде, һәммәсе көлеп җибәрде.
Ринат бәхәсне туктатырга исәп итте.
– Шаяруны бетердек, иптәшләр! Әле нормаларны кисәргә җыенган кеше юк. Хикмәт шунда: төп продукция аз бирелә, ә эш хакы кимеми, аерым наряд-заданиеләр хисабына артып та китә. Моны тикшерергә кирәк булачак…
«Тикшерергә» сүзе Потаповны сагайта калды. Ул, моның белән саграк булуың хәерле дигәндәй, Ринатка