Кыш буе эшкә йөрде Кәшфи, кыш буе ремонтчылар янында кайнашты. Трактор астыннан, үрмәләп, кем чыга дисәң – ул, кара майга баткан кем дисәң – ул. Тик көлгәндә, элеккеге кебек, аның тешләре генә агарып ялтырамый инде, чөнки алар – юк. Протез куйдырыр өчен үлчәүләр алдырырга дип, шулай да районга барып кайтты бер мәртәбә. Әмма йөрәге урыныннан кузгалып кайтты. Атасыз-анасыз балаларны тәрбияли торган йорт барын ул күптән ишетеп йөри иде, бу юлы тәки шунда кергән. Кергән, сорашкан. Олы яшьтәге тешсез бу абыйны балалар чорнап алган. Шунда Кәшфи алты яшьлек бер малайның йомшак муенына үзенең автол-солидолга бүртеп каткан кулын куйган. Тегесе дә әйбер әйтмәгән.
– Исемең ничек? – дип сораган Кәшфи.
– Фәлгать, – дигән сакау малай, түбән карап. Тәрбияче апа озата чыккач сөйләгән: Фәргатьнең әти-әнисе, үз машиналарына утырып, Кара диңгезгә киткәннәр икән. Авариягә очрап һәлак булганнар. Бу хәсрәттән дәү әнисе дә китеп барган. Малай дөм ятим калган.
Кәшфи ул көнне кич үзенә урын тапмады. Берөзлексез сөйләнде.
– Исемең ничек? – дип сорыйм. – Аның өчен чөнки, танышканда шулай кирәк. «Фәлгать» ди бит бу йомшак колак. «Фәлгать», ди. Белдеңме шуны? Ул әйтми бит, ышту «белмим» дип, ул әйтми бит, ышту «Тәлгать» или «Рәфкать» дип. Ул бит дөп-дөресен әйтә, «Фәлгать» ди ул, җаныкаем…
Асия җиңги инде барысын да аңлаган иде. Кәшфи, теш куйдырам инде, болай булмый дигән сыман ыңгыр-шыңгыр килеп йөрде дә яңадан район үзәгенә барып кайтты. Анысында бераз басылыбрак кайтты. Кичке аш вакытында сөйләп утырды.
– Барып кердем. Аңарчы продмагка кереп бер кила печенье алдым. Аның өчен чөнки, бала янына кергәндә и һәм дә олылар янына күчтәнәчсез ярамый. Фәргать бик сөенде. Йөгереп килеп, тез башымны кабып уйный. Чү, ди, тәрбиячесе, чү, ди, авызыңа инфекция керә, ди. Тегесе һаман каба. Мин әйтәм, трактористта инфекция була алмый, дим, аның өчен, дим, чөнки керосин барысын да үтерә, дим. И рәхәтләнде Фәргать, и рәхәтләнде. Тәрбиячеләре әйтә, дүкәминтләреңне тутыр, ди, үзең бик заслуженный кеше икәнсең, Минздравка җибәрәбез, ди, бөтен дүкәминтне. Ул тегеләй, килдең дә алдың гына түгел икән. Адәм баласы бит ул. Безнең илдә адәм баласыннан да кадерле ни бар. Шаярма син… Июнь айларына кадәр хәл итәрбез, ди. Анда синең дә подпись кирәк икән. Менә мин санаторийда вакытта нишләр инде ул бала? Сиңа анда баргалап йөрергә туры килер…
Март ахырында Кәшфине Львов өлкәсендәге санаторийга җибәрделәр.
– Мин баруын барам, – диде ул Ахиярга. – Әмма ләкин бер шарт белән: сабанга чыкканда, мине тракторга утыртасың. Кышын яңадан кайтырмын мастерскойга.
Ахияр риза булган сыман итте, көлде.
Асия җиңги аның кесәсенә егерме унлык санап салды. Колхоз идарәсе биргән ун унлыкны Кәшфи Асиягә кайтарып бирде.
– Аның өчен чөнки… Миңа акча нәрсәгә? Хатын-кыз белән чуалмаган кешегә акча нәрсәгә аңа? Миңа бит, син булгач, бу дөньяда бүтән беркем дә кирәкми. Һәм ул иелеп чемодан тутырып маташкан хатынының артына шаяртып сугып алды.
Бер «отделение» бала үстергән Асия