Аннан ящикны саклык белән генә каерып ачтылар. Ондатра дигән елкылдавык тиреле ике җәнлек кыю рәвештә өстәлгә чыкты һәм ятьмәле тәпиләре белән бит-мыекларын сыпыргалап алдылар да, таш тәлинкәне үткен тырнак очлары белән тырный-тырный тавыш чыгарып, вак туралган ит кисәкләрен әдәп белән генә, әфсен-төфсен китергән сыман ашый башладылар.
– Болар яшәр, – диде Минһаҗ. – Биргән булса, болар ияләнер. Тик менә китаптан карарга иде.
«Урта полосада ондатра үрчетү» дигән китап өстенә теге елкылдавыкларның берсе менеп үк утырган иде инде, күрәсең, өстәлгә җәелгән клеёнканың җансыз салкынын яратмаган.
– Тик менә документы юк, – диде Минһаҗ. – Аңа бит документ кирәк.
– Нинди документ? – Кәшфи гаҗәпләнеп аңа карады.
– Нинди булсын? Товарный чек. Сиңа ничек итеп 150 тәңкәне түләргә хәзер?
Кәшфи буыла-буыла көлә башлады.
– Ышту син, Минһаҗ! Аның өчен чөнки… Миңа акча нәрсәгә? Минем збиркнижкедә күпме акча бар, беләсеңме? Бу авылда миннән дә бай кем бар? Нишләп дәүләт кесәсенә керим мин? И һәм дә акча алыйм?
Бераздан алар бу елкылдавыкларны бакча башындагы вак таллы күлгә җибәрделәр. Тегеләр, саубуллашкандай итеп, кара мәрҗән күзләрен елтыратып, Кәшфигә карап алдылар һәм тал ботаклары арасындагы бозлы суны чачтыр-почтыр китереп кереп югалдылар. Кәшфи дә, Минһаҗ да бик бәхетле иде бу минутта. Кайткач, Минһаҗ өйгә кереп тормады, ишегалдыннан гына саубуллашты.
– Рәхмәт инде, туган, сиңа, – диде. – Ярый әле авылда син бар.
– Аның өчен, иптәш, ярамый ул чөнки…
– Тик менә тагын бер мәсьәлә бар.
– Тагын нәрсә? И һәм дә?
– Шушы көннәрдә – бүген-иртәгә торналар киләчәк бит.
Кәшфинең чырае сытылып китте.
– Шулай шул. – Ул күккә карап авыр сулады.
– Миндә бер план бар.
Кәшфи җанланды:
– Нинди план ул, туган?
– Менә болай инде, турысын гына әйткәндә. Үзең беләсең, ничә ел буе инде – елына ике мәртәбә бөтен авыл халкының йөрәге елый. Узганында минем әни карчык, бөтен балаларым елады. Хәер, әйтәм бит, шул вакытта бөтен кеше яшенә тыгылып елый. Моңа чик куярга кирәк.
– Ә ничек итеп?
– Мин үзебезнең Общество белән сөйләштем инде. Рөхсәт алдым.
– Нәрсәгә, нинди рөхсәт?
– Теге ялгыз торнаны атам мин. Ул ата торна. Ул үзенә пар таба алмаячак икән. Теге көтүгә ияреп кенә йөри икән инде ул. Торналар, сыңарын югалткач, бүтәнчә таба алмыйлар икән. Менә мин генә ул, хатын үлеп ике атна дигәндә, икенче хатынны эһ тә итмичә алып кайттым. Эзләп тә йөрмәдем. Ә аларда булмый икән ул. Тилмереп яшәмәсен. Кешегә дә газап китермәсен, үзенә дә…
Өйгә кергәч, Кәшфи аш янына утырды һәм тәмләп санаторий хәлләрен сөйли башлады. Тик сизделәр, Кәшфинең сөйләшүе хәзер көннән-көн авырая бара иде. Санаторийда да аның ике урт теше төшкән икән.
Күңеле йомшап китеп, ул урыныннан торды да өстәлнең теге ягына утырган Рәсимә янына чыкты һәм аркасыннан сөйде.
– Тегендә