Сайланма әсәрләр. Том 5. Сөембикә ханбикә һәм Иван Грозный. Айбиби / Избранные произведения. Том 5. Мусагит Хабибуллин. Читать онлайн. Newlib. NEWLIB.NET

Автор: Мусагит Хабибуллин
Издательство: Татарское книжное издательство
Серия:
Жанр произведения:
Год издания: 0
isbn: 978-5-298-02349-8, 978-5-298-02496-9
Скачать книгу
мин, монда килгәндә, зур өметләр белән килгән идем, хәзер качак хәлендә китәм.

      – Хәлеңә керәм, Җангали хан, дәүләт калдыру җиңел түгелдер. Аның каравы сине анда Кирмән-калаң, кызың көтә. Әйдә, киттек, хан. Юлыбыз озын, гомер кыска.

      – Кайтасы юлыбыз, ясавыл, кайтасы юлыбыз.

      – Менә анысын дөрес әйттең, Җангали хан. Кенәгинә рөхсәт итсә, мин сине Мәскәүдән Кирмән-калаңа кадәр озатырмын.

      – Бирсен Ходай, – диде Җангали хан, үкчәсе белән ат корсагына типте.

      Арча юлы өстендә аларны Ходайкол угланның егетләре туктаттылар. Ясавыл Гавриилны берәүсе таныды бугай, аты тирәли әйләнеп чыкты да ат башына килеп ябышты.

      – Унбаш Сәпәй, минем бу сәүдәгәрне каядыр күргәнем бар.

      – Кая булсын, Казан базарында күргәнсеңдер, – диде ясавыл, тегенең күзенә туры карап. – Сәүдәгәр мин, кордаш. Алла хакы өчен рәнҗетмә, аласын ал да җибәр. Менә сиңа бер акча. Ашыгам.

      – Ә теге кемең? – дип ым какты унбаш.

      – Кибетчем ул. Казанда фетнә булды бит, көчкә котыла алдык. Кичә китәргә иек тә, өлгерә алмый калдык, капкаларны яптылар.

      – Җибәр үзен, – диде икенче берсе. – Һәр сәүдәгәрне туктата китсәк, башыбыздагы чәчебез җитмәс. Казаннан кайчан сәүдәгәр өзелгәне бар?!

      Ясавыл Гавриил кесәсеннән янчыгын чыгарды, тагын бер акчаны чирәмдә кырын төшкән азамат егеткә чөйде.

      – Акыллы сүз әйттең, рәхмәт, кордаш. Моннан кичү еракмы?

      – Ерак түгел, тик анда янә сакчылар тора. Сак бул.

      – Атың ничек, кем белә, тау белән тау очрашмаса да, адәм белән адәм очрашыр, ди.

      – Фәтхулла мин, кордаш. Умартачы Хисаметдин угланы Фәтхулла.

      – Минем атым Гәрәйҗан, чак кына Сафа Гәрәй хан түгел.

      – Сафа Гәрәй ханга тарма, тарсаң – арма, кордаш, егет ул.

      Юлчылар җилле генә кузгалып киттеләр.

      – Кичүдә тагын юлга аркылы төшәрләр инде, – диде Җангали хан.

      Җангали хан Кирмән-кала капкасыннан чыгып китүгә куанып бетә алмаган иде, соңгы очрашуларында тәмам кәефе кырылды. Аңа һаман аны танырлар кебек иде. Танысалар, яман булачак иде аңа. Ходай язмасын. Кире борып сарайга алып кайтырлар, Сөембикә каршына бастырырлар, ни йөзе, ни күзе белән багар ул аңа?! Кенәз Василий ихтыярына бирелеп, хатынын, дәүләтен, ил-халкын карусыз ташлап китә. Хан тәхетендә үләргә тиеш. Шулай диләр борынгылар. Урман авызын Ходайкол угланның азамат егетләре саклый, кичүдә кемнәр тора?.. Дөрес, аның өстендә бөтенләй башка кеше киеме, йөзен сакал-мыек басты, бусы кайгыдан бугай инде. Иң мөһиме, исән-имин котылсалар, кенәгинә ничек кабул итәр? Бәгыре катып, ачуы чыгып җәзага тартса? Бит ул аңа сораган гаскәрне җибәрмәде, ул гынамы, фетнә башында торды, һәрхәлдә, башлап җибәрде. Тик соңыннан гына әллә нинди коткыга бирелде.

      Алда Идел күренде, кичү тирәсендә, яр буйларында йөзләгән олау, халык урала, шаулашалар, кычкырышалар. Ясавыл Гавриил атын туктатты.

      – Әллә атларны йөздереп кенә чыгабызмы, Җангали хан? Нигәдер кичүгә таба аяк тартмый, ул-бу булыр кебек.

      – Югары менәбезме,