Сайланма әсәрләр. Том 4. Аллаһы бүләге. Батый хан һәм Ләйлә / Избранные произведения. Том 4. Мусагит Хабибуллин. Читать онлайн. Newlib. NEWLIB.NET

Автор: Мусагит Хабибуллин
Издательство: Татарское книжное издательство
Серия:
Жанр произведения:
Год издания: 0
isbn: 978-5-298-02349-8, 978-5-298-02495-2
Скачать книгу
коралланган ат өстендәге урысларга каршы тора алачак иде. Куаклар оялаган тирән булмаган чокыр буйлап кала эченәрәк үтте. Куаклар арасына посып күзәтә башлады. Шунда ул үзенә таба йөгерүче Энҗебикәне күрде. Кызны ат менгән берәү куып килә иде. Энҗебикә нәкъ ул яшеренгән куакларга таба йөгерә. Асылгәрәй аңа хәнҗәрен ташлады, кыз хәнҗәрне күрде дә йөгергән җайдан күтәреп алды һәм батыраеп китте бугай, туктады, куучы урыска таба борылды. Энҗебикә, кальгадан чыкканда, арыкка төшкән булса кирәк, күлмәге тәненә сыланып тора, зифа сыны, сылу гәүдәсе су буенда үскән камышны хәтерләтеп чайкала. Асылгәрәй аның йөзен күрмәде, ә менә кызга таба атын атлатып килгән урыс сугышчысын мәңге онытмастай итеп күрде. Җирән сакаллы, чак кына бөкрерәк борынлы, күзләре яшел сыман, кулында камчы. Кылычы кынысында, бил путасында сөяк саплы хәнҗәре. Калканы юк, ук-җәясе дә күренми. Асылгәрәй шунда беренче тапкыр ук-җәя алмавына үлепләр үкенү тойды. Ат менгән, күкрәге аңа карап тора. Урыс, көлә-елмая, Энҗебикәгә якынлашты. Асылгәрәй хәтта аның кайбер сүзләрен дә ишетте. Качма, качма, җүләр, диде бугай.

      Шунда һич көтмәгәндә, инде урыска ике-өч адым калгач, Асылгәрәй куак артыннан сикереп чыгыйм дигәндә генә (ни кыласын ул әле белми иде), Энҗебикә башта алга таба иелде, аннары чалкан төште. Кызның күкрәгенә Асылгәрәй ташлаган хәнҗәр кадалган иде. Урыс моны күреп атыннан төште, кыз янына килде һәм салкын канлылык белән Энҗебикәнең хәситәсен тартып өзде, аннары кызның күкрәгеннән хәнҗәрне суырып алды да тәңкәләр тезгән ике толымын кисте һәм барысын да, хәтта канлы хәнҗәрне дә ат ияренә таккан капчыгына салды. Асылгәрәй яшелле-зәңгәрле тавыш белән кычкырып җибәрде, урыс сискәнеп китте, бер мәлгә һични аңламый тирә-ягына карады, ахыр атына атланды да чаптырып китеп барды. Шунда гына белде Асылгәрәй: аның тамагы чатнаган икән, тавышы бөтенләй чыкмаган. Асылгәрәй һични белештерми куаклар арасыннан чыкты, йөгереп, Энҗебикә янына килде. Кызны күтәреп алды да ярга таба китте. Энҗебикәнең тәне җылы иде әле. Яр буена җиткәч, ул аны салга салды һәм, ашыга-ашыга, икенче якка таба ишә башлады.

      Кемдер аны күрде, артыннан уклар сибелде, әмма Ходай саклады, ул исән-сау ярга җитте. Энҗебикәне күтәреп алды да яр өстенә менде, атларын табып, тышауларын чишеп, ни кылырга белми туктап калды. Ул бите белән Энҗебикәнең йөзенә якынайды, әмма җан тәслим кылган иде инде гүзәл кыз. Ул аның күзләрен йомдырды һәм күз яше белән елап җибәрде. Елый-елый, Энҗебикәнең мәетен чүпрәккә төрде, өстән чыпта урады һәм җайдак атына салды. Аннары атына атланды да әкрен генә кузгалды. Тик ерак та китмәде, аңа Җик Мәргән азамат егетләре каршы булды. Аларга эшнең асылын аңлатып бирә алмады Асылгәрәй, аның бөтенләй тавышы чыкмады, аны аңламадылар. Әмма мәетне сүтеп карадылар да аһ иттеләр— хан кызы Назлыгөлнең гүзәл кызы Энҗебикә иде. Ошбу гүзәл кызга нинди генә асыл егетләр башкода җибәрмәделәр, кыз кияүгә чыкмады, насыйбын тапмаган иде әле. Кыз Ашлы каласының баһадирына гашыйк дигән гайбәт чыкты, әмма моңа берәү дә ышанмады. Энҗебикә хансарай мәдрәсәсендә укый иде, җәй көне ял итүе иде.

      Ул