…Ә өстә җан әсәре дә юк иде. Иңкүлектә ялгыз ат утлап йөри, күк күкрәгән саен, ул муенын турайта да башын тагын ия, тышаулы булганга күрә, кушаяклап алга сикергәндә, яшен яктысы аның ялын ялкын телләре сыман кызартып күрсәтә, ат үзе тимерчелек учагыннан чыккан утлы күмергә охшап кала.
Аръяктагы киң болынга авыл көтүе таралган, юлдан җигүле ат бара, ә арбага утырган юлчы җыр суза.
Авыз эчемнән генә көлеп куйдым. Кемдер сагалап, өстемә таш тәгәрәтте дип уйлавым артык бугай, үземнән үзем оялып киттем. Ташны, мин текә ярдан күтәрелгән чакта, күземә карап, тагын тәгәрәтә алырлар иде ич. Моны ул качмый-нитми, йөземә бәреп, чарасызлыгымнан көлеп, үзенең өстенлеге белән масаеп эшләр иде. Туктале, берни кырмас борын кемгә хаҗәт тә, кемнең мәкерле ниятенә каршы чыктым соң әле мин? Каян килгән Алланың кашка тәкәсе!
Күккә карап һәм битемне яңгырга куеп, тагын көлмәкче идем дә кире уйладым, ә Рамазанов? Ул кемнең үт куыгына таш булып кергән дә ничек корбан булган соң? Урыныннан яңгыр кузгаткан очраклы таш белән Рамазановның кул астыннан табылган револьвер арасында уртаклык булмаса да, үз-үземне аямыйча тау башына менүем әрәмгә китмәде. Яр читенә килеп, түбән карадым. Шундый текә тауга менгәнмен. Өстә торуы рәхәт. Кем белә, бәлки, һәрчак шулай уяу тору кирәктер. Шуны сизеп, күңелемә искәртеп куйдым. Алны-артны карамыйча, канатланып, шушы ярга үрмәләп менүем файдасыз булмады. Табигать белән кеше арасында очраган теләсә нинди куркыныч очрак эзсез калмый.
…Табигатькә мөнәсәбәтем – аны тоюым, аңлавым – гомерем буена сабак булды…
Күлмәгем астына тыгып куйган сызымнарым һәм саннарым шәмәхә карандаш белән сырланган иде – кәгазьләр җебеп, язулары җәелеп беткән булып чыкты.
Моны начарга юрадым.
Хәер, яттан беләм, эшне алардан башка да башларга мөмкин, тик төп документның һәрвакыт кул астында торуы кирәк, кем килеп сорамас йә карамас, яңадан яңартып, төзәтеп сызасы булыр.
Бер бит кәгазем җиргә төште. Алырга иелдем. Кытыршы ташлар, кылганнар һәм шайтан таяклары арасындагы ялангач җирдә бер эз ярылып ята иде. Монда, таштан ташка сикерә-сикерә, кемдер әле генә каядыр үткән. Тау очындагы гаять зур ташка менеп, күпме генә карансам да, тирә-юньдә җан әсәре күземә чалынмады. Хәер, тауның тирән-тирән ерганаклар белән телгәләнгән, сыеныр, посар өчен уңайлы урыннары күп.
– Яра-а-р, – дип куйдым. Гаҗәп, бу хәлгә һич аптырамадым. Әйтерсең лә көтелмәгән нәрсә юк, шулай тиеш.
«Яңадан сызармын», – дип уйладым мин, кәгазь битен җирдән алып, барысын бергә түгәрәкләп төрә-төрә.
Яшеннәр болыт көтүен инеш буенча түбән куалап төшеп китте. Шунда