“Ons kan lag as ons wil,” sê Lina en voeg katterig by: “Dis mos ’n vry land.”
Die jongman brom weer hulle moet oppas – hulle sal ’n ding sien wat hulle nie graag wil sien nie. Dit laat die drie nog harder lag. Die kondukteur kan niks aan hulle doen nie. Hulle het betaal om in die bus te ry en ’n mens kan mos lag as jy wil.
Al die Lynnekom-kinders kom laat by die skool aan. Die hoof keer hulle voor en wil weet wat aangaan. Saartjie praat namens almal. Sy sê daar was glo ’n slang in die bus en toe het almal na hom gesoek “om die ding dood te maak, Meneer weet”, want ’n slang is mos gevaarlik en giftig.
“En wat het gebeur?” vra die hoof. “Is die slang toe doodgemaak?”
“Nee, Meneer. Niemand kon hom kry nie.”
Die hoof vind die storie van ’n slang op die bus wat toe sommer weer verdwyn het vreemd, maar hy glo dit uiteindelik – veral toe Saartjie met ’n sedige gesig vir hom sê: “Meneer kan die busmense maar bel en vra. Hulle sal vir Meneer vertel van die gevaarlike slang op die bus.”
Toe die kinders klaskamers toe stap – die hoof het hulle natuurlik nie gestraf omdat hulle laat is nie – sê Saartjie vir Anna en Lina hulle moet iemand anders môre dieselfde poets in die bus bak.
Lina dink dadelik dit is ’n goeie plan, maar Anna sê hulle moenie laf wees nie. Dieselfde kondukteur gaan aan diens wees en hy sal dadelik snuf in die neus kry as daar weer ’n slang op sy bus is en die ding verdwyn weer op so ’n geheimsinnige manier voor hulle hom kan doodmaak.
Lina en Saartjie moet uiteindelik hiermee saamstem. Maar hulle dink nogtans dit sou vet pret gewees het om die jong kondukteur se gesig te sien as iemand op sy bus weer sê daar is ’n slang.
Anna sê ook sy is ’n bietjie bekommerd oor die slangetjie. Saartjie moet die ding liewer nou vir haar gee sodat sy dit in haar tas kan sit en vanmiddag ná skool in die houtkissie kan bêre tot Apie verjaar.
“Moenie simpel wees nie,” sê Saartjie laggend. “Ons gaan vanoggend nog baie pret hier by die skool met hom hê.”
Anna sug swaar. Sy hoop maar net die baie pret gaan hulle nie in baie moeilikheid laat beland nie.
3
Galpil se sin
Die kinders wat laat gekom het as gevolg van die slang in die bus was toe so gelukkig om die hele eerste periode mis te loop.
Die tweede periode het hulle Engels by juffrou Necker. Sy weet die hoof het met hulle gepraat omdat hulle laat was en sê nie weer iets daaroor nie.
“Sit down and take out the homework you had to do,” sê sy net kil.
Juffrou Necker het ’n streng reël dat daar slegs Engels in haar klas gepraat mag word. As die leerders vir haar iets wil vra, moet hulle dit in Engels doen. Sy dring selfs daarop aan dat hulle ook Engels met mekaar moet praat – indien dit gedurende ’n les nodig is.
Die “homework” is die sinne wat hulle moes gemaak het om te wys die woorde het twee verskillende betekenisse. Saartjie glimlag wanneer sy dink aan die laaste sin wat Galpil neergeskryf het.
Ou Nukke besluit om nie die boeke in te neem nie. Sy gaan kinders vra om hulle sinne hardop vir die res van die klas voor te lees.
Almal se boeke is nou oop en hulle sit gereed om te begin.
Saartjie en Anna sit langs mekaar en Lina sit net voor hulle. In die ry langsaan hulle s’n sit Galpil en Gert heel agter teen die muur.
Die onderwyseres sê nou sy gaan sommer rond en bont vra. As sy ’n woord en iemand se naam noem, moet daardie leerder die twee sinne lees wat hy of sy met die woord gemaak het.
Saartjie vertel fluisterend vir Anna van die poets wat sy vir Galpil gebak het deur hom ’n sin wat totaal onsinnig is, te laat neerskryf. Sy hoop nou maar die juffrou gaan op Galpil se nommer druk, soos sy dit stel, en dat hy daardie lawwe sin dan sal lees.
Daar word eerste op Saartjie se “nommer gedruk”. Sy moet haar sinne lees om te wys die woord “bark” het twee verskillende betekenisse.
Dit is maklik en Saartjie lees vinnig en vlot.
“That is correct,” sê juffrou Necker tevrede en verduidelik dan ter wille van diegene vir wie dit dalk nog steeds nie duidelik is nie: “The word ‘bark’ may be a noun that refers to the outside covering of a tree or a small sailing ship, and it may also be a verb referring to the noise made by a dog.”
Saartjie het die woord gebruik as die bas van ’n boom en ’n hond se geblaf. Die kinders moet nou hul eie sinne nasien.
So hou dit aan. ’n Kind lees sy of haar sin of sinne en dan bespreek en verduidelik die onderwyseres dit en die klas sien hul sinne na.
Uiteindelik is daar nog net een word oor: “page”. Galpil het nog nie ’n beurt gehad nie. Hy sit met ’n breë glimlag en kyk reguit na juffrou Necker. Hy wens sy wil nou op sy nommer druk.
Baie min kinders het dit gewaag om dieselfde woord twee keer in een sin te gebruik en op so ’n manier te wys dit het twee betekenisse – maar hy het dit gedoen én reggekry! Saartjie het hom wel ’n bietjie gehelp, maar dit bly nogtans sy eie werk.
Saartjie hoop ook Ou Nukke gaan nou op Galpil se nommer druk, maar om ’n ander rede. Sy wil lekker lag.
Galpil kyk die juffrou so smekend aan dat sy dadelik weet hy wil graag hê sy moet hom vra.
“Yes, Lodewyk,” sê sy en loer na hom oor die bril wat op die punt van haar neus rus, “you may read the sentences you made with the word ‘page’.”
Galpil staan op. Dan maak hy keel skoon en sê glimlaggend: “I only made one sentence, Miss.”
“One?”
“Yes, Miss, to show the meaning of the word two times.”
“You mean twice.”
“I beg your pardon, Miss?”
“Never mind,” sê die onderwyseres. “That’s very good. Let’s hear your sentence.”
Galpil maak weer keel skoon en glimlag breed. Die klas dink mos altyd sy Engels is so hopeloos. Nou sal hy hulle wys.
Saartjie kyk na Ou Nukke se gesig. Sy wil sien hoe die juffrou frons terwyl sy probeer uitmaak wat op aarde Galpil se sin beteken.
Galpil lees sy sin met ’n trots houding en ’n diep stem: “When I sit on my page on my tame horse, my page is on my nose.”
Dan kyk hy tevrede in die klas rond asof hy wil sê: “Hoe’s daai vir julle!”
Die leerders begin lag. Hulle kan nie kop of stert van die sin uitmaak nie en dit klink vir hulle vreeslik snaaks.
Ou Nukke gluur nou kwaai na Galpil oor die brilletjie op die punt van haar neus. Sy is nie seker of sy reg gehoor het nie.
“Read the sentence again,” sê sy.
“When I sit on my page on my tame horse, my page is on my nose,” lees Galpil weer en lyk hoog in sy skik met homself.
Hy het gedink hy moes die sin weer lees omdat dit vir die juffrou so wonderlik is. Hy wonder net hoekom die kinders in die klas almal so lag.
“Are you trying to be funny?” vra die onderwyseres kwaai.
Galpil besef nou daar moet iets verkeerd wees. Miskien is sy sin nie so wonderlik soos hy gedink het nie.
“No, Miss,” antwoord hy en skud sy kop heftig heen en weer. Sy lyk baie vies