Sy kyk hom onseker aan. As jou ouboet maar net weet van al die ander kluitjies ook, ook dié wat sy reeds gebak het, maar veral van dié wat sy glad nie kan bak nie. En dis oor ’n paar uur aandete: haar oomblik van finale ontmaskering. Sal hy haar darem terugbring stasie toe, of sal hy haar summier van die plaas af wegjaag, wonder sy benoud.
5
Marista se oë rus bekommerd op die jong gesig voor haar. Eintlik is hulle ewe oud, maar Johan kom nog baie jonk voor, soms byna seunsagtig, kinderlik.
Sy laat haar oë voor syne sak. Tot dusver was sy nog net benoud oor haarself, oor wat met haar sal gebeur as Michael besef waarvoor hulle hulle ingelaat het, as haar onkundigheid aan die lig kom en die valse kleed van haar gestroop word. Maar nou …
Sy voel meteens bitter gemeen. Sy besef dat sy ’n leuenares en bedriegster is. Die eerste keer in haar lewe weet sy hoe om só te voel. Hoe om skaam te voel. Dit voel nie vir haar so erg om Michael te bedrieg nie, maar Johan sit in ’n rolstoel. Hy is ’n ander saak. Al sou sy Duiwelskloof op hierdie oomblik verlaat, sal sy hom altyd onthou en die gevoel in haar omdra dat sy hom in die een of ander opsig in die steek gelaat het, dat sy op die een of ander wyse gemeen en laakbaar teenoor hom opgetree het.
Sy kan dit nie help nie, maar sy is diep aangegryp deur die toneel voor haar – ’n jong man in die fleur van sy lewe en vir die res van sy lewe vasgekluister aan ’n stoel … Sy voel haar hart met innige jammerte saamtrek. Dit moet vreeslik wees om, terwyl jou liggaam vol bruisende jong lewe is, uur ná uur, dag ná dag in ’n stoel te moet sit.
Sy onthou meteens wat ouma gesê het. Sy het gevra of sy al werklik gelag het, sommer net omdat die lewe goed is, omdat sy jonk en gesond is, en die Vader so goed vir haar is. Sy het nooit in die verlede sulke dinge opgemerk nie. Haar bene en al die ander voorregte van ’n gesonde, sterk jong liggaam, nog mooi gebou ook, het sy as vanselfsprekend aanvaar. Maar nou, met haar oë op die raamwerk van die rolstoel, besef sy dat sy baie dinge – die meeste daarvan – as vanselfsprekend aanvaar het. Nóú besef sy dat dit alles genade is.
En nou is sy in die posisie om sy lewe ’n ruk te veraangenaam, te vergemaklik, al is dit maar net om hom te help om die lang dae om te kry. Maar as Michael haar gaan wegjaag … Wat hý van haar dink, kan haar nie skeel nie. Maar Johan … Hy is so verskriklik ingenome met die nuwe huishoudster! Hy is so duidelik verheug dat hy die volgende weke geselskap sal hê – en nie middeljarige geselskap soos hy aanvanklik verwag het nie. Sy voel laag en gemeen.
Sy bekommerde oë hou haar wisselende gesigsuitdrukkings dop en hy laat vinnig hoor: “My ouboet is in sy hart ’n wonderlike mens, Miemie. As ek dink wat hy vir my beteken het sedert … sedert ek verlam geword het. As dit nie vir hom was nie … Niks was te groot of te veel om vir my op te offer nie. Hy het geen koste ontsien nie, met die gevolg dat hy homself en die boerdery dikwels tekort gedoen het. Michael kon vandag finansieel baie sterker gewees het, maar my siekte en al die pogings daarna om my weer op my bene te probeer kry, het baie geld gekos. Ek weet dat hy vandag soms moet sukkel met implemente wat al vervang kon gewees het en met minder dinge moet klaarkom in sy boerdery, omdat daar so baie aan my bestee is … tevergeefs! Ek sal ook nog die res van my lewe op sy nek lê, soos ’n meulsteen aan hom hang.”
“Johan!” Sy kyk hom ontsteld aan. “Hoe kan jy so iets sê? Michael beskou dit nie só nie, dit verseker ek jou. Ek … wel, ek ken hom skaars, maar net uit die paar uitlatings wat hy teenoor my gemaak het, kon ek agterkom dat hy … dat sy lewe om jou draai, en dat hy sy bloed vir jou sal tap as dit sal help. Jy moenie só daaraan dink nie!”
Hy glimlag verleë, skuldig.
“Ek weet. Ek weet Michael sien dit nie so nie, maar ek … ek, Miemie, ek voel soms …” Hy beduie hulpeloos met sy hande. “As ek net iets kan beteken, iets kan bereik … Maar hier sit ek, en as Michael saans ná donker uitgeput van buite af inkom en ek sien hoe moeg hy is, hoe deur die son verbrand, dan … dan wil daar soms iets in my losbreek.”
Sy oë staar somber voor hom op die tafelblad vas. “Ek staan selfs in die pad van sy huweliksgeluk. Hy sal nooit trou solank ek hier is nie. Ek weet dis weens mý dat hy nie tot trou kan kom nie. Hy en Erika het al jare lank ’n verhouding – wel, ’n soort verhouding. Ek weet dis nie haar skuld dat dinge blykbaar nie tussen hulle kan vorder nie. Ek dink, wéét altans, dat dit Michael is wat die rem tussen hulle aandraai … ter wille van my. Kan jy verstaan hoe ek voel, Miemie?” Hy kyk haar pleitend aan, en sy knik woordeloos, begrip en simpatie duidelik in haar oë. Ja, sy begryp.
Hy gryp meteens haar hand vas en lyk ongemaklik. “Ek is jammer. Ek praat te veel. Ek weet ook nie wat my makeer om al hierdie intieme dinge sommer binne die eerste paar uur van jou aankoms uit te blaker nie. Die Vader weet wat jy van my moet dink. Ek sit en sanik nou hier soos ’n klein seuntjie. Ek is regtig jammer.”
Marista se oë verteder. “Ek is bly jy het my vertel, Johan. Dit maak dit makliker om … om sekere dinge te begryp. En jy het nie gesanik nie. Ek voel geëerd omdat jy my in jou vertroue geneem het.”
Johan kyk op en die bewondering lê helder in sy oë. “Ek kan nie dink dat ons so ’n groot geluk raakgeloop het nie, Miemie. Dis amper te goed om te glo. Dit voel vir my ek is besig om te droom. Ek is so bly dat dit juis jý was wat ’n paar dae gelede gebel het en nie regtig ’n middeljarige oujongnooi nie! Dit voel amper vir my asof dit so bestem was dat jý spesiaal hierheen gestuur is. Ek het jou nodig, Miemie. Belowe my jy sal hier bly totdat tant Anna terugkom, asseblief!”
Sy aarsel, maar die smeking in sy oë laat haar toegee, hoewel versigtig. “Ek belowe ek sal bly solank julle my hier nodig het, Johan. Maar dan …” Sy huiwer ’n oomblik, sê dan met ’n skewe glimlaggie: “Terwyl jy so reguit met my was, wil ek ook graag reguit met jou wees. Hoe oud dink jy is ek werklik?”
Hy beskou haar ’n rukkie krities en laat dan glimlaggend hoor: “Ek het nie eintlik ’n benul nie. Maar een ding weet ek vir seker: agt-en-dertig is jy nie!”
Sy lag ook bewerig saam. ’n Goeie beloning vir Ouma se pogings!
“Ek is net so oud soos jy.” Hy kyk haar met groot oë aan en sy vervolg vinnig voordat haar moed haar begewe: “En ek is glad nie ’n huishoudster nie! Glad nie! Ek weet niks van huiswerk af nie – om nie van my kastige kookvernuf te praat nie!”
Johan se oë peul byna uit hul kasse. Hy lyk eerlik ontsteld. “Nie?” vra hy in ’n stemtoon wat die hoop uitspreek dat sy seker maar net ’n flou grappie probeer maak, maar Marista se gesig bly ernstig.
“Nee! As ek net aan vanaand se aandete dink, kan ek gerus die papelellekoors kry, soos my ouma sou sê.”
“Nou … wie is jy dan en … wat het jy hier kom doen?”
“Ek … ek wou net ’n rukkie wegkom uit die stad. Ek …”
Hy frons en laat dan vinnig hoor: “Jy hoef my nie te vertel as jy nie so voel nie. Dis jou persoonlike sake daardie. Maar … dit verander dinge ietwat …” Hy lag effens. “Ek en Michael kan al ons tonge kou van lus vir ’n bord lekker kos!”
Sy lag nie saam nie. Inteendeel! Sy voel na huil.
“Moet ek nie maar liewer by voorbaat padgee nie, Johan? Michael sal …”
“Ag, na die maan met Michael!” laat Johan ongeërg hoor, hoewel hy nie te oortuigend klink nie. “Wat is daar ook nou sodanig aan kook? Ek sal jou help. Buitendien is die koskokery maar net ’n deel van jou werk. Die belangrikste is dat jy my moet geselskap hou, en met dáárdie deel is ek heeltemal tevrede. Heeltemal!”
Sy glimlag dankbaar.
“Dankie, Johan. Dis darem ’n troos om te weet ek skiet in een opsig nie tekort nie. Maar Michael se belangstelling is in die eerste deel, en wat gaan ons daaromtrent doen? Hy