Clint Eastwood Van Wyk
en die Moordenaarsklok
Pieter Verwey
Tafelberg
Vir my ma en pa, wat my die geskenk van vryheid, verbeelding en ’n sorgelose jeug gegee het.
1
Van spoke, VVV’s en praat in tale
Dis nag.
Binne oomblikke gaan ’n blonde seun onder ’n vreemde duvet hom amper nat skrik. Hy gaan geluide maak wat geen seun behoort te maak nie. Onaardse geluide, soos ’n stofsuier wat vassuig teen ’n wolhaarmat. Hy gaan sukkel om asem te haal en sy knieë gaan onwillekeurig teen sy bors vasskop. Sy oë gaan rek in die donker om beter te kan sien. Sy hart gaan in sy ore hamer terwyl sy keel toetrek.
En dan, wanneer hy net-net genoeg asem in sy longe getrek het vir een desperate uitroep, gaan hy gil – hard en aanhoudend. Maar meer belangrik: in goeie Afrikaans.
Dit sal in sy guns tel as hy nie “Mammie!” gil nie.
Ons sal maar moet wag en sien.
Sy skrik dreig al van vroegoggend af. Hy wóú mos, nou sal hy bars. Maar wag ’n bietjie: voordat hy gil, moet ons eers gaan kyk wat vanoggend gebeur het.
Vanoggend is die eerste Vrydag van die Julie-skoolvakansie.
Op die Kaapstadse lughawe staan Bruce Lee, Clint Eastwood en Heidi saam met hulle ma en wag vir ’n vliegtuig uit Amerika. Dié drie telge van professor Theuns en doktor Femke van Wyk is onderskeidelik agtien, vyftien en elf jaar oud.
En hulle is nie beïndruk nie. Nie met die skares mense nie, en ook nie met die feit dat hulle moet staan en wag vir hulle nefie Budde uit Amerika nie.
Budde van Wyk en sy sussie LOL (regte naam Monique, maar LOL gedoop omdat sy giggel vir niks) het drie jaar gelede saam met hulle ouers Kalifornië toe getrek. In die dorpie Palmdale het hulle net meer irriterend geword as wat hulle in Suid-Afrika was.
Clint Eastwood onthou goed watse nat waslap sy nefie was, en hy kan net dink wat drie jaar se oppiep in Amerika aan Budde gedoen het. Eintlik dink hy dit nie, hy wéét dit, want danksy die wonder van internet kan mense ongelukkig nou in kontak bly vanaf enige plek op die planeet. Dus word hy kort-kort gedwing om met sy nefie op Skype te gesels.
Dit gaan maar moeilik, want as daar een ding is wat Clint Eastwood haat, is dit om oor koeitjies en kalfies te gesels. Veral met iemand wat jou groet met ’n gooi van sy kuif en ’n ongeërgde “S’up …”
Nie eers “What’s up?” nie. Sommer net “S’up.”
So asof sy nefie nie die moeite kan doen om sy woorde in die regte volgorde by sy tong verby te kry nie. Binne drie maande vandat Budde in Amerika aangeland het, het hy ’n houding ontwikkel, en ’n kuif.
Clint Eastwood het nie tyd vir kuiwe nie. Hy het nog minder tyd vir ’n houding. Dié foeter hy vinnig uit jou uit – sy naam is nie verniet Clint Eastwood nie. En vir ’n kuif het hy ’n skêr. Let daarop dat dit nie ’n bynaam is nie, maar dat sy pa en ma hom regtig vernoem het na ’n rolprentster – naam én van. Clint Eastwood moes baie vinnig leer om homself te laat geld.
Behoede jou as jy vir een oomblik sou dink Clint Eastwood is snaaks. As hy wou snaaks wees, sou sy ma-hulle hom Charlie Chaplin gedoop het. Maar hulle het nie, het hulle? Hulle het hom vernoem na een van die rofste, onbeskofste ouens op die planeet – seker omdat hulle geweet het hoe hy gaan uitdraai.
En as jy dink hy sal soos sy ouboet maklik die tweede deel van sy naam weglaat, maak jy ’n fout. Sy naam is nie Clint nie, dis Clint Eastwood van Wyk. Daar’s geskiedenis agter daai naam. Enige ou kan ’n Clint wees, maar min kan ’n Eastwood óók wees. In sekere opsigte is Clint Eastwood meer ’n Eastwood as Clint Eastwood self.
Maar dit daar gelaat.
Hy vermoed sterk sy oom en tannie het sy nefie teruggestuur Suid-Afrika toe sodat hy hopelik gedurende die volgende drie weke ’n ruggraat kan groei. Hy wat Clint Eastwood is, het dit op homself geneem om seker te maak daarvan. As hy dan nou sy vakansie moet opoffer om ’n man uit sy neef te maak, gaan hy dit ten minste geniet. Hy het reeds ’n paar planne beraam, wat onder meer ’n skeermes insluit.
Gelukkig kom LOL nie saam nie. Haar gegiggel elke keer as Clint Eastwood niks anders doen as om net in haar rigting te snuif nie, sou hom van sy kop af gemaak het. Sy gaan blykbaar op ’n koorkamp of ’n ding, en Clint Eastwood is maar te dankbaar.
Dus staan hulle nou hier en wag, al drie in ’n ry, van lank na kort. Soos die noodlot dit wou hê, is Clint Eastwood die middelkind. Aan sy linkerkant staan Bruce (sonder die Lee) en aan sy regterkant sy sussie Heidi.
Soos altyd is sy die positiefste van die drie. Dit moet ’n meisie-ding wees, meen Clint Eastwood. Of dalk is dit die geleentheid om alles en almal wat sy sien af te neem met haar kamera wat alewig aan haar skouer swaai waar ander meisies ’n handsak dra.
Heidi het ’n passie vir fotojoernale. Moet dit net nie scrapbooking noem nie – sy sal jou vinnig vertel dat scrapbooking vir middeljarige tannies met ’n leemte in die hart is; dis iets wat bruide doen omdat hulle bang is hulle vergeet die groot dag. Wat sý doen, is wetenskaplik. ’n Vermenging van Charles Darwin se joernale en Peter Beard se kuns. En as jy nie weet wie dié twee is nie, praat sy nie sommer weer met jou nie.
Bruce het saamgekom vir heel ander redes. Hy is beslis nie van plan om sy vakansie saam met sy familie deur te bring nie. Hy gaan eerder saam met sy vriende naby Knysna kamp. Vir hom is hierdie ’n frustrerende ompad voordat sy ma hom in Kampsbaai gaan aflaai en sy vakansie in alle erns begin.
Soos hulle daar staan, lyk Bruce Lee en Clint Eastwood op ’n haar na mekaar. Skerp gelaatstrekke, donker hare en lewendige oë wat alles inneem en blitsig verwerk in kategorieë van moontlikhede – of in Clint Eastwood se geval, onmoontlikhede.
Dis nou wat jy kry as al twee jou ouers akademici aan die Universiteit van Stellenbosch is: ’n gesonde verbeelding gekombineer met waansinnige nuuskierigheid, en daarby ’n gawe om sop uit te snuffel waarin jy so dikwels as moontlik kan beland.
Byvoorbeeld is Clint Eastwood nie die tipe seun wat enige nonsens glo wat aan hom verkwansel word nie. Net omdat Einstein dit gesê het, beteken nie dis wáár nie, meen hy, dit beteken maar net Einstein het geglo dis waar. Soos sy Teorie van Relatiwiteit. Daar’s ’n rede hoekom die ding se naam die Teorie van Relatiwiteit is. Want dis al wat dit is – ’n teorie – anders sou hulle dit tog die Feit van Relatiwiteit genoem het.
Daarom dan dat Clint Eastwood alles self wil beproef. Hy sal enige iets doen net om te sien wat gaan gebeur. Dit sluit natuurlik sy vriende in, wat meestal teen hulle wil, of selfs sonder hulle medewete, ingesleep word by sy planne. En hy het baie planne. Die meeste daarvan wentel gewoonlik om die vraag wat hy binne die volgende vyf minute gaan doen.
Wat ons terugbring by die Kaapstadse lughawe, waar hy juis nou staan en wonder wat sal gebeur as hy peper op die bagasieband strooi waar ’n polisiehond snuffel vir dwelms.
Volgens sy eie ondervinding sal dit die hond heel afsit. Hy sal begin nies vir ’n vale en dan buite aksie wees vir ’n paar uur. Hy weet dit, want hy het dit beproef met Walkabout.
Walkabout is ’n boerboelerige hond wat Clint Eastwood se pa vir hom gegee het. Soos sy naam aandui, vat Walkabout sommer maklik die pad om te gaan rondloop.
Sover Clint Eastwood weet, is daar nie ’n reël wat sê jy mag nie peper in jou bagasie strooi nie. Wat eintlik snaaks is, want dis die eerste ding wat hy sou doen as hy iets wou smokkel. Daar is reëls teen biltong – biltong! – maar nie teen peper nie. Vreemd.
Hy staan nog so en wonder waar om peper in die hande te kry sodat hy die hond kan … wel, peper, toe Heidi hom soos ’n wafferse paparazzo amper van sy voete af elmboog. Sy begin wild foto’s neem en dit flits soos ’n Hoëveldstorm teen die verbaasde gesig van hulle nefie wie se kop net-net bo sy bagasie uitsteek. Vir ’n paar oomblikke word hy verblind in sy een oog (die een wat nie onder sy kuif weggesteek is nie).
Die snaakse ding van ’n lughawe is