“En sy sê ons niks. Wow!” Hy het weer deur sy tande gefluit.
Ons het nooit weer daaroor gepraat nie.
Hoofstuk 6
Reality can be hell when you’re only visiting.
JOHN BARTH
Die wintervakansie het vinniger aangebreek as wat ek verwag het. Die drie weke wat voorgelê het, het swaar op my hart gedruk; ek was bekommerd oor Paul, Sammy en my hare. Ek het so veilig op Lagerspoort gevoel dat ek diep in my hart gewens het ek hoef nooit weer huis toe te gaan nie.
Gedurende skooltyd sou daar soms onverwags ’n harde sirene by die skool afgaan. Dit was die noodsirene, en dan moes ons plat op ons mae na die mielielande toe seil en daar wegkruip, tot ’n volgende sirene vir ons sê dis veilig om uit te kom. Dit was net om te oefen, het meneer De Jager gesê, om voorbereid te wees ingeval ons deur terroriste aangeval word.
Dit was die enigste ding van Lagerspoort wat my onveilig laat voel het. Dit het my bang gemaak, net soos my ma my partykeer bang gemaak het. Theuns het gesê hulle was áltyd bly om vir ’n vakansie huis toe te gaan, maar hulle was ook áltyd bly om na ’n vakansie terug te kom koshuis toe.
Ons koshuiskinders is met ’n bus aangery tot op Denneburg, waar ons op die trein gesit is Boksburg toe. Die koshuiskinders wie se ouers nader gebly het, het hulle al op Denneburgstasie gekry, maar die ander, soos ons, het tot in Boksburg gery. Die koshuisbus se bynaam was Broodblik. Hy was groen, lelik, baie stadig en het dieselfde vorm as ’n brood gehad.
Ons het omtrent die hele oggend gery van Lagerspoort af tot op Denneburg. Ek was heelpad bekommerd oor my hare. Gaan my ma kwaad wees? Gaan sy my slaan? Gaan sy huil? Sy kan my maar eerder slaan, solank sy net nie huil nie.
En ek was bekommerd of my ma sal agterkom dat ek vir Theuns vertel het van Sammy. Ek het onderlangs na Theuns geloer. Hy het in die middel van Broodblik met sy kop teen die venster gesit en slaap. Sou hy dalk vir Bennie en Alfie vertel het?
Ek het na Bennie en Alfie agter in die bus gekyk. Hulle het die ander kinders met natgekoude stukkies papier deur die buise van hulle geel Bic-penne geskiet en hard gelag as iemand verskrik opspring en sy oor vryf. Peashooters, het hulle dit genoem. Dit het darem nie gelyk of hulle iets van Sammy weet nie.
Op Denneburg het ons elkeen met ons yslike tas op die trein geklim. Van daar af sou dit die hele middag tot donker vat voor ons op Boksburgstasie sou kom. Ons is in kompartemente ingedeel en dit het soos ’n malhuis op die trein gegaan – hy was propvol uitgelate kinders wat bly was om huis toe te gaan vir die vakansie.
Ek was saam met Bennie, Theuns en Alfie in ’n kompartement. Ek sou die treinrit baie geniet het, maar ek was te bekommerd.
“Nip jy?” het Bennie tergend gevra. Hy en Alfie het onmoontlike helderblou oë, anders as my en en my ma s’n. Ons oë was donkerder; half grys, half blou.
“Ja, jis, ek nip erg.”
“Jy wou mos! Ma gaan jou hárd donner!” het hy gelag.
Ek het hom ’n vuil kyk gegee. Hy het ’n paar sproete op sy neus gehad en sy blonde hare het regop gestaan. Dit het by sy windgathouding gepas. Alfie se vel was melkwit en vlekloos. Sy hare – blond soos myne en Bennie s’n – was altyd netjies gekam.
Die kondukteur het vir ons kospakkies uitgedeel wat tannie Marie vir die lang treinrit ingepak het – ham-en-kaastoebroodjies, hardgekookte eiers, hoenderboudjies, vrugte en koeldrank.
Hoe langer ons gery het, hoe stiller het dit op die trein geword. Die kinders het een vir een met vol mae omgedop en aan die slaap geraak. Ek het ook aan die slaap geraak, maar kort-kort wakker geskrik as die trein rukkerig by ’n stasie stop.
Ons het donker eers op Boksburg aangekom, maar my ma was nog nie daar nie. Ek sou dit teenoor niemand erken nie, maar ek was verlig. Dit het gevoel asof ek nog ’n rukkie tyd present gekry het.
Ons het eers gedink my ma is net ’n bietjie laat, maar die stasie het al meer leeggeloop hoe later dit geword het. Nog steeds het ons op ’n bankie vir my ma gesit en wag, elkeen met ons tas netjies voor ons. My ma het ons name met ’n kokipen in groot sierskrif voor op ons tasse geskryf.
Ek het met my kop op Theuns se skouer gelê en na die maan gekyk. ’n Liedjie wat juffrou Van Zyl my geleer het, het deur my kop gemaal: I see the moon and the moon sees me. And the moon sees somebody I wanna see. So God bless the moon and God bless me. And God bless this somebody I wanna see.
Ek het gewonder of die maan my pa en Sammy kon sien. En ek het gewonder of God hulle, en vir my, sou bless.
“Wat beteken bless, juffrou?” het ek gevra toe sy die eerste keer die liedjie vir my gesing het. Ons het op die stoep voor haar huis gesit en saam gekyk hoe die son ondergaan, sy met ’n glas rooiwyn en ek met ’n blikkie Fanta Grape.
“Dit beteken seën.”
“Wat is seën?”
“Seën beteken jy wens iemand mooi en goeie goed toe en dat daar niks slegs met hulle sal gebeur nie.”
“Hoekom sê mense altyd vir mekaar ‘Bless you’ as hulle nies?”
“Want baie, baie lank terug was daar die Groot Griep wat baie mense doodgemaak het. As iemand genies het, het hulle geweet hy het die griep en dan het hulle vir hom ‘Bless you’ gesê ingeval hy dalk doodgaan.”
Sy het meer geduld met my eindelose vrae gehad as my ma.
“God werk op misterieuse maniere, Claudie,” het sy gesug.
Ek het my kop bevestigend geknik, al het ek nie verstaan wat sy bedoel nie. Sy was die enigste mens vir wie ek ooit vertel het my pa is in die tronk, hoewel ek dink sy het dit reeds geweet.
“Weet jy hoekom is jou pa in die tronk?” het sy gevra.
“Ek dink dis omdat hy my ma se hare met ’n broodmes afgesny het.”
“Mis jy hom?”
“Nie eintlik nie. Ek kan nie meer onthou hoe hy lyk nie.”
“Skryf jy vir hom?”
“Nee . . . ”
“Hoekom nie?”
“Ek weet nie wát om vir hom te skryf nie, juffrou.”
“Skryf vir hom jy mis hom en vertel hom van die skool en jou maats. Ek dink hy sal baie daarvan hou om ’n briefie van jou te kry,” het sy my aangemoedig.
“En sê nou hy hou nie daarvan nie? Sê nou hy skryf nie vir my terug nie?” het ek onseker gevra.
“Natuurlik sal hy terugskryf. Hy’s jou pa!”
Ek het toe nooit vir my pa geskryf nie. Wat skryf jy vir ’n vreemdeling?
Bennie het skielik opgestaan. “Ma is laat. Ons kan nie heelaand hier buite sit nie, dis te koud. Kom ons gaan sit eerder in die wagkamer daar binne.”
Ek het bang geraak. Sê nou my ma kom haal ons glad nie?
’n Kondukteur het langs die wagkamer gestaan en skeef opgekyk toe hy ons sien. “Wat maak julle nog hier?” het hy met ’n ontevrede frons gevra.
“My ma is laat, oom,” het Bennie gesê en op een van die houtbanke in die wagkamer neergeval.
“Dis dan al ná agtuur!” Die kondukteur het agterdogtig gelyk. “Moet ek die polisie laat kom?”
“Nee, dis orraait, oom. My ma het gesê sy gaan laat wees.”
Ek het later met my kop op Theuns se skoot aan die slaap geraak. Dit was ’n lang, koue nag. Met elke trein wat vlak voor die wagkamer gestop en weer weggetrek het, het ek wakker geskrik en dan weer bang aan die slaap geraak.
Alfie het hom op die oorkantste bank