O właściwości miejscowej urzędu skarbowego przesądza rodzaj deklarowanych obowiązków podatkowych i rodzaj podatku.
4. Kto powinien prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów (PKPiR)?
4.1. PKPiR, czy pełna księgowość?
Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów (PKPiR) albo księgi rachunkowe (zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, to tzw. pełna księgowość) w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych.
Działalność gospodarcza to według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych działalność zarobkowa:
a) wytwórcza, budowlana, handlowo–usługowa,
b) polegająca na poszukiwaniu, rozpoznaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
c) polegająca na wykorzystaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych – prowadzona we własnym imieniu, bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych źródeł przychodów.
Obowiązek prowadzenia księgi dotyczy też osób:
● wykonujących działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia, zawartych na podstawie odrębnych przepisów,
● prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, jeśli osoby te zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg.
Obowiązek prowadzenia księgi nie dotyczy zaś osób, które:
1) opłacają podatek dochodowy w formach zryczałtowanych,
2) wykonują wyłącznie usługi przewozu osób i towarów taborem konnym,
3) wykonują zawód adwokata wyłącznie w zespole adwokackim,
4) dokonują odpłatnego zbycia (sprzedaży) składników majątku po likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie bądź otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem z takiej spółki.
Limit zobowiązujący do prowadzenia ksiąg rachunkowych jest taki sam w przepisach podatkowych i rachunkowych. Różna jest jednak definicja przychodów uwzględnianych przy obliczaniu tego limitu. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty 1.200.000 euro. Osoba fizyczna, spółka cywilna osób fizycznych, spółka jawna osób fizycznych lub spółka partnerska prowadzić księgi rachunkowe również od początku następnego roku podatkowego, jeśli przychody podatkowe z działalności gospodarczej za poprzedni rok podatkowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej kwoty 1.200.000 euro. w tym przypadku osoba ta lub wspólnicy spółki przed rozpoczęciem roku podatkowego są obowiązani do zawiadomienia o tym naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym.
A zatem w celu ustalenia obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych prowadzący dotychczas podatkową księgę przychodów i rozchodów powinni kierować się przepisami art. 14 ustawy o PIT.
Przepisy ustawy o rachunkowości wskazują zaś, iż obowiązek zaprowadzenia pełnej księgowości odnosi się do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in.:
1) spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym również w organizacji) oraz spółek cywilnych innych niż podane w pkt 2, a także innych osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego,
2) osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro.
Stąd przedsiębiorcy prowadzący dotąd księgi rachunkowe i chcący przejść na dokumentację na księgę przychodów i rozchodów, winni brać pod uwagę wartość przychodów ustaloną na podstawie ustawy o rachunkowości; i tu przewidziano, iż osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą również od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro. W tym przypadku osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są obowiązani do zawiadomienia o tym urzędu skarbowego, właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym.
UWAGA!
dów uwzględnianych przy liczeniu tego limitu.
W obu też przypadkach wyrażone w euro wielkości przelicza się na walutę polską według średniego kursu ogłaszanego przez NBP, obowiązującego w dniu 30 września roku poprzedzającego rok podatkowy (obrotowy). Na 2014 r. limit ten wynosi: 1.200.000 × 4,2163 zł/euro = 5.059.560 zł.
Jeżeli zatem prowadzona działalność przynosi w roku podatkowym przychód przekraczający równowartość 1.200.000 euro, wówczas od następnego roku należy zaprowadzić księgi rachunkowe, zgodnie z ustawą o rachunkowości. Ustawa ta nakłada na podmiot zobowiązany do prowadzenia pełnej księgowości według jej zasad (tzw. księgowość na zasadach ogólnych) wiele obowiązków i ograniczeń. Musi on dokładnie ewidencjonować wszystkie operacje gospodarcze, należności i zobowiązania oraz prowadzić szczegółowe ewidencje dotyczące poszczególnych obszarów działalności przedsiębiorstwa. Prowadzenie ksiąg handlowych nie jest łatwe, dlatego też wymaga zatrudnienia specjalisty lub zlecenia uprawnionemu biuru rachunkowemu.
Podatkowa księga przychodów i rozchodów zaś jest teraz najbardziej popularną formą ewidencji zdarzeń gospodarczych w firmach.
4.2. Zwolnienie od obowiązku prowadzenia księgi
W przypadkach uzasadnionych