Tłumaczenie pisemne na język polski. Zofia Kozłowska

ujmują ją kompleksowo jako kompetencję komunikacyjną i tekstową w dwóch językach i dwóch kulturach.

      13

      Autorytatywnym źródłem jest z pewnością Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN (2012).

      14

      Franciszek Grucza (1981: 19) podkreśla, że tylko niektóre osoby bilingwalne mają sprawność translatorską, która jest wprawdzie uwarunkowana przez sprawności językowe mówcy-słuchacza, lecz nie wynika z nich automatycznie (choć owe sprawności językowe są warunkiem koniecznym).

      15

      Karolina Stefaniak (2008: 216) postuluje stosowanie terminu kompetencja tłumaczeniowa (kompetencja – w liczbie pojedynczej) tylko w odniesieniu do tego najwęższego ujęcia. Pozostałe kompetencje (termin w liczbie mnogiej) to wiedza oraz umiejętności innego typu.

      16

      Monaster – klasztor Kościoła wschodniego; monastyr – p. monaster (SJP).

      17

      W tłumaczeniu Włodzimierza Słobodnika fragment wiersza Pasternaka (O tych wierszach) brzmiał:

      Powiedzcie mi, moi najmilsi,

      Jakie na dworze tysiąclecie?

      18

      Paragraf 1 Kodeksu tłumacza przysięgłego pt. Godność tłumacza jako osoby zaufania publicznego głosi: „Tłumacz przysięgły czyni wszystko, aby swą postawą etyczną spełnić wymagania, jakie społeczeństwo stawia przed osobą zaufania publicznego, zwłaszcza w zakresie staranności, bezstronności, przestrzegania tajemnicy zawodowej, doskonalenia kwalifikacji zawodowych i lojalności koleżeńskiej, która wyklucza nieuczciwą konkurencję oraz uleganie nieuprawnionym żądaniom zleceniodawców, w szczególności w zakresie nadinterpretacji, błędnej interpretacji lub pominięcia” (www03).

      19

      Przykładem tego typu słownika jest 17-tomowy Slovar’ sovremennogo russkogo literaturnogo âzyka (1948–1965), red. A.A. Šachmatov, a potem inni, Moskva–Leningrad: Izd-tvo AN SSSR i nowe trzecie wydanie pod tytułem Bol’šoj akademičeskij slovar’ russkogo âzyka, red. K.S. Gorbačevič, A.S. Gerd i in., Sankt-Peterburg: Izd-tvo „Nauka”, 2004–2014 (niedokończone).

      20

      Warto podkreślić, że w tym momencie mamy ostatni kontakt z tekstem oryginału. Więcej dla dobra sprawy nie zaglądamy do niego, żeby móc się znaleźć w pozycji czytelnika przekładu, który będzie miał przed sobą tylko ten tekst.

      21

      Np. dr Anna Fitak w prezentacji na konferencji branżowej TLC 2015 na temat praktycznych aspektów wykonywania tłumaczeń technicznych (konferencja odbyła się w marcu 2015 r. w Warszawie).

      22

      Dorothy A. Kelly (2002, za Albin 2012) nazywa ten zespół umiejętności zawodową kompetencją instrumentalną, Karolina Stefaniak (2008: 217) zaś – kompetencją medialną.

      23

      Zob. m.in. Eckstein, Sosnowski (2004).

      24

      Wiele agencji tłumaczeniowych na liście wymogów dla swoich współpracowników umieszcza znajomość narzędzi CAT wśród umiejętności niezbędnych (a nie tylko pożądanych).

      25

      Np. zasady transliteracji i transkrypcji słowiańskich alfabetów cyrylickich opublikowane w Słowniku ortograficznym PWN odwołują się do konkretnych dokumentów o charakterze normatywnym: zasady transliteracji oparte są na Polskiej Normie PN-ISO 9 obowiązującej od 1 lutego 2000 r., natomiast transkrypcja jest zgodna z uchwałami Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk z 20 stycznia 1956 r., opublikowanymi w Pisowni polskiej (1957, zob. www07).

      26

      Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych przy Głównym Urzędzie Geodezji i Kartografii (KSNG) zaleca stosowanie transkrypcji pinyin, ale czyni od niej kilka wyjątków, m.in. dla tradycyjnych polskich egzonimów takich jak Pekin czy Szanghaj. Poza tym Komisja zaproponowała wiele spolszczeń opartych na starych polskich systemach transkrypcyjnych, np. Kuangs, Kuejczou, Tiencin. W przypadku niektórych nazw w stosunkowo krótkim czasie zapis zmieniał się kilkakrotnie (w 2003 r. Xinjiang zmieniono na Sinkiang, a w 2010 r. – na Sinciang, zob. www08).

      27

      Krzysztof Hejwowski (2015: 95) uważa, że zastosowania odpowiedników uznanych nie należy zawężać jedynie do nazw instytucji i organizacji, choć często ekwiwalenty określeń zwyczajowych bywają mało znane i trudno mówić o wysokim stopniu ich „uznania”. Autor podaje przykład Black Madonna jako mało znany, choć zarejestrowany w New Oxford Dictionary of English odpowiednik nazwy Czarna Madonna (chodzi o słynny obraz Matki Boskiej Częstochowskiej).

      28

      Projekt pod tytułem Последний адрес (pol. Ostatni adres), zob. wywiad z inicjatorem akcji Siergiejem Parchomienką, z którego został zaczerpnięty omawiany przykład [www07].

      29

      W przekładzie Adama Ważyka cytat brzmi: umysłu chłodne postrzeżenia / I serca gorzkie są notaty. W tekście cytat z powodu struktury składniowej zdania musi zostać podzielony na dwie części, z pominięciem spójnika i

1

Wystarczy wymienić tomy pokonferencyjne (publikowane np. po sympozjach ILS z lat 1972–2001), np.: Przyczynki (1993), Języki specjalistyczne (1994), Język rodzimy a język obcy (2001), Teoria i dydaktyka przekładu (2003); czasopisma „Lingua legis”, „Przekładaniec”; serie Między oryginałem a przekładem, biuletyny TEPIS, STP itp.

2

Nazwa wylansowana przez prof. Franciszka Gruczę, obecnie wypierana przez nazwę przekładoznawstwo, zob. chociażby tytuły publikacji z tej dziedziny: Współczesne teorie przekładu (2009), Mała encyklopedia przekładoznawstwa (2000) i Nowa encyklopedia przekładoznawstwa autorstwa U. Dąmbskiej-Prokop (2010). Chyba ostatni raz nazwa translatoryka pojawiła się w 2009 r, w tytule tomu 50 lat polskiej translatoryki (2009), red. K. Hejwowski, A. Szczęsny, U. Topczewska. Inne nazwy – traduktologia, translatologia, teoria przekładu – są używane środowiskowo.

3

Alicja Pisarska i Teresa Tomaszkiewicz (1998: 78) tłumaczeniem nazywają „całość operacji, które pozwalają na przekazanie w języku A tekstu sformułowanego w innym języku”.

4

Polecamy już opracowane spisy bibliograficzne, zob. np. Polska bibliografia przekładoznawcza (przekład pisemny) w: Piotrowska (2007: 184–196).

5

Wtręty w pierwszej osobie liczby pojedynczej (pamiętam, miałam, zdarzało mi się…) pochodzą od Z.K.

6