44
Bar-Zohar,
45
Rozmowa z Joawem Gelberem, 16 maja 2011. Naor,
46
Gelber,
47
Mann,
48
Dawid Giladi,
49
Rozmowa z Rafim Eitanem, 24 stycznia 2013.
50
51
Jahaw,
52
Mann,
53
Sauer,
54
Na mocy umowy reparacyjnej między Republiką Federalną Niemiec a Izraelem, wynikającej z Holokaustu i drugiej wojny światowej, Izrael zgodził się wypłacić organizacji Tempelgesellschaft odszkodowanie za mienie pozostawione w Palestynie. Mann,
55
Na przykład po tym, jak czterech Żydów zostało zabitych, a siedmiu rannych w zamachu w kawiarni w Tel Awiwie 10 sierpnia, Hagana wysłała pięcioosobowy oddział bojowników w celu zabicia dowódcy grupy zamachowców. Nie zastali go w domu, zabili za to pięciu przechodniów, którzy próbowali uciec. Jahaw,
56
Tamże, s. 97.
57
Tamże, s. 25; Banai,
58
Ben-Tor,
59
Rozmowa z Szamirem, styczeń 1997; Michael J. Cohen,
60
Porath,
61
Arnaldo Cortesi,
62
63
64
Rozmowa z Szomronem, 26 maja 2011.
65
„Davar”, 1 grudnia 1947; Rozmowa z Gelberem, 16 maja 2011.
66
Gelber,
67
O liczbie partyzantów zob. Kai Bird,
68
Danin,
69
Trucizną, której zamierzano użyć w operacji „Atlas”, był arszenik. Według uczestników przesłuchiwanych przez brytyjski wywiad dążono do „wywołania jak największych strat” wśród wspólnych wrogów Palestyńczyków i Niemców – Żydów, Brytyjczyków i Amerykanów (UK NA KV2/455).
70
Jahaw,
71
Pedahzur,
72
Salama został ranny w wybuchu pocisku moździerzowego 31 maja 1948 roku, podczas bitwy o Rosz ha-Ajin, osadę położoną na północny wschód od Tel Awiwu, która zaopatruje miasto w wodę. Zmarł dwa dni później. Mufti Al-Hadżdża Muhammad Amin al-Husajni przetrwał wszystkie zamachy i zmarł z przyczyn naturalnych w 1974 roku w Bejrucie. Gelber,
73
Rozmowa z Awrahamem Darem, 18 kwietnia 2012.
74
Dror,
75
HHA, Oświadczenie Josefa Tabenkina, 199.6.
76
HHA 100.100.61; Eldar,
77
Nie wszystkie akcje plutonu arabskiego zakończyły się sukcesem. Niektórych z jego członków złapano i stracono. Jedną z porażek była próba zatrucia ujęcia wody w Gazie w odpowiedzi na inwazję krajów arabskich po proklamowaniu niepodległości. Dwaj uczestnicy tej misji zostali pojmani i zabici. HHA 187.80.
78
Department polityczny Agencji Żydowskiej do Zaslaniego, 12 maja 1948, Główne Archiwum Syjonistyczne, S25\9390.
79
Na Izrael uderzyły armie sześciu krajów arabskich: Egiptu, Syrii, Jordanii, Iraku, Libanu i Arabii Saudyjskiej, a także Arabska Armia Wyzwoleńcza. Pomagały im palestyńskie oddziały działające w kraju.
80
Z późniejszych badań nad pierwszą wojną izraelsko-arabską prowadzonych między innymi przez grupę historyków nazywanych nowymi lub postsyjonistycznymi z powodu ich nowatorskiego podejścia do konfliktu izraelsko-arabskiego (które wielu „starych” historyków uważało za błędne) wynika, że od samego początku liczebność wojsk żydowskich i arabskich była porównywalna, a w niektórych bitwach Żydzi nawet mieli przewagę dzięki wewnętrznym podziałom, konfliktom i gorszemu planowaniu po stronie arabskiej. Morris,
81
Wywiad z Azzamem, po raz pierwszy opublikowany w egipskiej prasie w październiku 1947 roku, od tamtej pory był wiele razy przedrukowywany, a cytowane słowa stały się przedmiotem ostrych sporów dotyczących tego, co tak naprawdę