– Тукта инде, җүләр, – дип, хатыны, итәгеннән тартып, урынына утыртты.
– Ә минем малай бармый, ә минем малай… – дип, һаман сөйләнә бирде ул. Ләкин шулчак Рифкатьнең әтисе җыр башлап җибәрде, һәм аның тавышы күмелеп калды. Җырны барысы да күтәреп алдылар:
Җиз кыңгырау тагып кына,
Атларда чабып кына.
Кайтыр идем яшьлегемә
Тик сине алып кына.
– Әйдә кушыл, кода.
– Җиңги, җиңги, нигә авызыңа су капкандай утырасың?
– Ә-әй, күрше, малай көн дә китми бит армиягә, селкетик әле дөньясын!
Әтисе белән әнисе, берсен берсе уздырып, кунакларны кыстый, болай да кызып җиткән мәҗлесне тагын да ямьлерәк, күңеллерәк итәргә тырыша иде. Җыр кунакларны җилкетеп җибәрде, кайберләре сикереп торып биергә үк тотынды. Рифкать бию көен белми, шуңа күрә гармунын өзек-өзек тарткалап кына торды. Ләкин җыр, бию, кычкырып сөйләшү авазлары астында гармун тавышы ишетелми дә иде. Ирләр чүгәли-чүгәли бии, хатын-кызлар, өстәлнең бер башына җыелган да, берсен-берсе бүлә-бүлә, нидер сөйләшә:
– Мәрфуганың малае армиядән кайткан, ул киемнәре, ул буй-сын, коеп куйган гөрнәдир инде.
– И-и кызый, әле генә елак бер малай иде бит. Әнисе итәгенә ябышып йөри иде.
– Сафураныкыннан да хат килгән. «Макарон» булып калам, дигән. Анысы нәрсәдер инде тагын? Солдатларны ашатып торучыдыр йә.
Ирләр дөбер-шатыр бии, ә өстәл читендәге агайның үз кайгысы кайгы— каршысында торган шешәдән сала да эчә, сала да эчә. Эчкән саен йөзен чытып куя да һаман бер сүзне кабатлый:
– Ә минем малай бармый. Минем малайны алмыйлар. Ул, институтка керәм, ди, зур начальник булам, ди.
Үзен беркем дә тыңламаганга, аның кәефе китә, ахрысы, әле берсенә, әле икенчесенә төртә. Ә кунаклар, борылып, баш кына кагалар да тагын уен-көлкегә биреләләр. Тора-бара гармунның да кирәге бетте, һәркем үзе яраткан, үзе генә белгән җырны җырлады: «Порт-Артур» ы да, «Дранча» сы да, «Баламишкин» ы да калмады.
Кунаклар таралышканда, төн уртасы җиткән иде инде.
– Улым, саубуллаш, – диде әнисе.
Рифкать һәрберсе белән аерым-аерым саубуллашып чыкты. Агайларның күңел йомшаган иде: аның җилкәсеннән сөйделәр, башыннан сыпырдылар, кочакладылар, ә ул, нишләргә белмичә, кызарынып, бер урында таптанып торды. Исерек абый, алпан-тилпән атлап, Рифкатьнең кулын тотты да җибәрми генә.
– Әйдә инде, саубуллаш та, киттек, – дип, хатыны кырыенда тыкырдатып тора.
– Тс-с! – ди ул. Үзе нәрсәдер әйтергә тели, ләкин сүз таба алмый, Рифкатьнең кулын кыскан килеш тик тора. Хатыны башына бүреген кидергәч кенә, ул аңына килгәндәй күтәрелеп карады да ишеккә таба атлады. Пальтосын кигәндә чайкалып китте дә стенага сөялде.
– И Ходаем, мәҗлестә дә кешечә утыра белмисең бит. Уҗымга чыккан сыер шикелле күбенгәнче тыгынмасаң!
– Тс-с, хатын, – дип еламсырады ул һәм бармак янады. – Тс-с! Ә минем малай бармый…
– Тукта инде, җүләр, тукта, ишеттек бит, бөтенесе дә ишетте. Бармаса, бөтен кешегә дә армиягә китеп бетәргә димәгән бит.
– Минме