5
F. Knittel,
6
Termin „fatimita” to lekceważące określenie stosowane przez sceptyków wobec osób, które nie zadowalają się wersją oficjalną, lecz przez większą część życia usiłują zrozumieć to, co Matka Boska powiedziała w portugalskiej wiosce, wysuwają wątpliwości i niekiedy dają sprzeczne odpowiedzi ze współczesną sekularyzacją szerokich kręgów Kościoła.
7
8
9
Tamże, s. 141.
10
Por. tamże, s. 141.
11
12
Tamże, s. 154.
13
Gr.
14
D. Alighieri,
15
Tamże.
16
Wszystkie cytaty z Pisma Świętego pochodzą z:
17
18
19
„Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. […] Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy” (Mt 22, 37–40).
20
A.M. Martins SJ,
21
„O mój Jezu, przebacz nam nasze grzechy, zachowaj nas od ognia piekielnego, zaprowadź wszystkie dusze do nieba i dopomóż szczególnie tym, które najbardziej potrzebują Twojego miłosierdzia”.
22
A.M. Martins SJ,
23
24
Tamże, s. 136.
25
Nazywany „biskupem od Madonny”, jak głosi inskrypcja na jego sarkofagu w bazylice na terenie sanktuarium w Fatimie.
26
27
28
Można tu zauważyć, patrząc z punktu widzenia koncepcyjnego i abstrakcyjnego, że pozytywizm Comte’a stanowi negację zarówno każdej nauki, jak i wszelkiej metody naukowej. Z filozofii historii nie może wyniknąć metoda teorii poznania, czyli logiczny zarys pozwalający człowiekowi odróżniać prawdę od fałszu. Przeciwnie: to właśnie filozofia historii powinna – w perspektywie naukowej i racjonalnej – wynikać z teorii poznania, ponieważ tylko odróżniając prawdę od fałszu i łącząc rzeczywiście zaistniałe wydarzenia, można dojść do filozofii historii racjonalnej i naukowej, czyli opartej na prawdzie. Twierdzenie, że teorię poznania można wyprowadzić, wychodząc od niczym niepopartej filozofii historii, opartej jedynie na własnych popędach oraz/bądź na własnym subiektywizmie, nie jest nauką, lecz ideologią nauki i nieuchronnie prowadzi ku brutalnemu zastąpieniu prawdy kłamstwem.
29
J. Robinson,
30
Por. P. Arnaud,
31
J. Robinson,
32
Marie-Dominique Chenu OP (1895–1990) – francuski dominikanin, teolog, przedstawiciel chrześcijańskiego egzystencjalizmu [przyp. tłum.].
33
Jean-Guinole-Marie Daniélou (1905–1974) – francuski teolog, kardynał, jezuita, pionier odnowy teologii katolickiej przez powrót do źródeł biblijnych [przyp. tłum.].
34
Yves Marie Joseph Congar (1904–1995) – francuski teolog, dominikanin, uczestnik Soboru Watykańskiego II, kardynał od 1994, zwolennik ekumenizmu [przyp. tłum.].
35
Henri de Lubac (1896–1991) – francuski jezuita, kardynał, członek teologicznej komisji przygotowującej Sobór Watykański II, w którym aktywnie uczestniczył; zaliczany do przedstawicieli tzw. Nowej Teologii (modernizmu) [przyp. tłum.].
36
Karl Rahner (1904–1984) – niemiecki duchowny katolicki, teolog; był jednym z najbardziej wpływowych teologów XX wieku, który znacząco wpłynął na Sobór Watykański II, próbował połączyć aktualne ludzkie doświadczenie oraz myśl z wiarą chrześcijańską [przyp. tłum.].
37
I. Kant,
38
J. Robinson,
39
Poprzez „transcendentalną jedność religii” rozumie się doktrynę inicjacyjną, według której istnieje tylko jedna prawdziwa Tradycja, o charakterze ezoterycznym, a zatem dostępna tylko wtajemniczonym. Wszystkie religie ezoteryczne miałyby być jedynie odbiciem tej jednej Tradycji, a zatem wszystkie religie w swej istocie sprowadzałyby się do jednej wspólnej idei, pomimo ewidentnych różnic pomiędzy wierzeniami.
40
Egzoteryzm – według wyznawców doktryn inicjacyjnych (ezoterycznych) wiedza dostępna całej ludzkości, a nie tylko wtajemniczonym.
41
Doktryny inicjacyjne uważają za ezoteryczne wszystko to, co jest zrozumiałe wyłącznie dla wtajemniczonych. Inicjacja mistyczna rozumiana jest jako rytuał, poprzez który – według wyznawców tych doktryn – bliżej nieokreślone duchowe energie o ponadludzkim pochodzeniu przenikają inicjowanego, czyli tego, który przystępuje do rytuału, otwierając go na ponadrozumowe poznanie rzeczywistości, wyrażone frazą „czytać między wierszami”.
42
Tłum. własne. W oryginale nie podano