“Positive, boss.”
“Hou dit so.”
“Sure. Dan’s daar iets anners, boss.”
Hy gee Beetge ’n bruin koevert.
“Daai’s die transcription van ’n meeting vanoggend van die defence minister met die president. Dis rof. Boss wil dit dalk terugvat kantoor toe. Da’s net een copy. Ek het gedag dis beter so.”
21
Die Vesta, Noordsee
15 Desember 1987
Jos Fourie reageer blitssnel, swaai sy arms onder die jong vrou se blaaie deur. Haar voete is nog buite die drumpel, en sy klou vir die vale aan sy dik baadjie.
Hy help haar regop, staan terug.
“Jammer!” sê sy, laggend. Amerikaanse aksent, maar olyfkleurige, Latyns-Amerikaanse gelaatskleur en donker oë.
“Geen probleem.” Hy wil wegdraai, maar sy keer met ’n haastige verduideliking: “My voet het vasgehaak … die boot het gerol net toe ek by die deur inkom …”
“Skip. En poort. Dis ’n poort, die buitedeur op ’n skip.”
“O, oukei! Ken jy skepe?”
Hy antwoord nie daarop nie, nie lus vir klets nie. “Jy sal gou gewoond raak aan die duik en die rol, moenie jou bekommer nie.” Hy wil loop, maar sy steek haar hand uit.
“Dankie, e … Ek is Ashley. Ashley Ramirez. Van Miami.”
“Jos Viviers.” Haar handdruk is stewig.
“Jammer oor die hardhandige kennismaking!” sê sy laggend. “Vivy-yay? Is dit Frans?”
“Oorspronklik, ja. Ek’s van Suid-Afrika. Van Kaapstad.”
“Kaapstad? Ek is juis op pad soontoe, na die universiteit!”
“A.” Daar’s ’n stelling wat wag op sy respons. Maar Jos knip die gesprek kort. “Sien jou.”
Hy druk sy kajuitdeur agter hom toe, staan vir ’n oomblik en nadink, hande in die sye. Hy kan steeds haar parfuum ruik.
Nóg ’n Amerikaner?
Dis darem ietwat toevallig.
* * *
Allan Hughes haal sy bril af en sit terug toe Marcia de Longhi sy kantoordeur oopstoot na ’n ligte klop.
Plan B is in werking, sê sy. Hulle kon nie die Seals binne die pakhuis kry nie. Die plek was net te besig. Maar Ramirez is aan boord, die skip het vertrek. Daar’s niks wat hulle nou kan doen voor haar eerste oproep nie.
“En jy’s seker sy is hiervoor opgewasse?”
Marcia lag. “O ja!”
Haar agent was ’n besonder skrander student. Immigrantkind met ’n oordrewe behoefte om haarself te bewys. Daarom topstudent van haar inname.
Teenintelligensie het haar danksy haar wiskunde-agtergrond en ontledingsvermoëns vir analise-opleiding opgeraap. Maar sy was duidelik gou verveeld daarmee. Sy wou in die veld wees en het haar baas aanhou pla tot hy haar vir koverte opleiding gestuur en sy na Guatemala ontplooi is.
Ramirez was gestasioneer by die ambassade, waar sy inligting moes inwin oor die gerugte van massamoorde onder president Efraín Ríos Montt. Uiters gevaarlike werk wat haar voorgangers liefs vanuit die veiligheid van hul kantore gedoen het. Nie sy nie – sy kon die taal praat en het eerder inligting op die grond begin versamel.
Dit het die stasiehoof grys hare besorg, maar sy het haar goed van haar taak gekwyt, topklas-intel ingewin en haar toer ongeskonde voltooi. Met haar terugkeer na Langley het sy gevra vir ’n permanente oorplasing na operasies, en elke moontlike verdere kursus voltooi.
Analise se verlies was Operasioneel se wins, sê Marcia.
Terloops, sê Hughes, hy’t die foto’s van die Suid-Afrikaner op die Vesta ontvang. Hy stoot ’n koevert oor na haar.
Sy haal ’n swart-wit foto uit van ’n jong man, bruingebrande gesig, aan tafel by ’n buitelugrestaurant.
“H’m. Mooi man.”
“Sal nie weet nie.” Hughes steek ’n sigaret aan. “Ons het hom nie op rekord nie. Onbekend.”
“Ons sal seker weldra weet wanneer Ashley rapporteer.”
“Jip.”
“En ek’s bly ons het ’n vrou gekies.”
“Hoekom?”
“Hy’s waarskynlik ’n groentjie. En sy is mooi. Daai kombinasie werk gewoonlik.”
22
Nasionale Intelligensie,
Concillium-gebou, Pretoria
15 Desember 1987
Kolonel Beetge haal sy bril af, kyk teen die lig na die lense en vestig dan sy aandag op Lucky se transkripsie.
Kantoor van die Staatspresident
Teenwoordig: SP, Genl. M Rautenbach
Afskrifte: 1
Verspreiding: Kol. Beetge
Soos dit hoort. Ongemagtigde meeluistering in die staatspresident se kantoor is net vir sy oë bedoel. Hy lees die transkripsie aandagtig.
SP
Hierdie onderhandelinge is nog in ’n absolute beginstadium, Mike. Roelf Vermaak neem dit persoonlik vir my waar. Hy vlieg elke dan en wan af Robbeneiland toe. Die gesprek verloop blykbaar baie goed. Hy sê Mandela is verbasend redelik. Hy’t gesê sy mense het lankal aanvaar die Afrikaner gaan nêrens nie, dat ’n nuwe Suid-Afrika sonder die Afrikaner ondenkbaar is. Dis bemoedigend, maar ons kan nie kanse vat nie. Ons moet daardie soort gematigheid aanmoedig. Wat dit moeilik maak, is dat Mandela gereeld met sy mense in Lusaka moet konfereer. Hy kan nie net besluite op sy eie neem nie. Dit is in ons belang dat hy as leier gesien word, so ons laat hom toe om met hulle te praat. Dit gaan maar stadig, maar dis belowend. Baie meer as wat ons ooit gehoop het.
MR
President, die man is tog ’n veroordeelde terroris! Hy gaan mos nooit sy streke laat staan nie?
SP
Hy’s baie ouer en besadigder, Mike. Hy het klaarblyklik oor die jare tot meer vreedsame insigte gekom. Ons wil en moet die gesprek ’n kans gee. Dis Plan B. Maar dit is totaal afhanklik daarvan of hy óns vertrou, nie andersom nie. Ons kan nie aan die een kant praat en die ander kant skiet nie. Tensy dit selfverdediging is, natuurlik. Dis hoekom ek jou laat kom het. Van nou af moet julle operasies beperk wat ons gesprek met die ANC kan skade doen. Julle bly weg van ANC-kampe in Zambië en Lesotho.
MR
Meneer, met alle respek, dis mos onmoontlik! Dis ons werk om die vyand maksimum skade te berokken!
SP
Ek vra nie dat julle operasies stopsit nie. In Godsnaam, moet net nie iets doen wat ons goedertrou kan skade doen nie. Ek wil nie hoor van oorgrensoperasies met Militêre Intelligensie en aanvalle op huise in bleddie Lesotho nie, Mike! Niks wat die gesprek kan skade doen nie. Ons moet ten alle koste ons goeie bedoelinge bewys, en ek bedoel ten alle koste.
As iets uitlek, sal Mandela daarvan hoor. Volgens Roelf is hy merkwaardig goed ingelig. Hoe sy maters in Lusaka dinge uitvind en hom laat weet, weet ons nog nie. Hul intelligensie is goed.
Roelf wil hom na Victor Verster in die Paarl skuif. Hom direkte toegang tot ’n telefoon gee om met sy mense te praat. Dit sal ons ook kans gee om sy kontakte te monitor. Hy sal dit weet, natuurlik. Hy sal versigtig wees. So as julle iewers aanjaag, gaan dit uitkom, en hy sal dit beslis teen ons wil gebruik. Dit sal ons ernstige skade berokken. En daar’s net te veel op die spel daarvoor.