“Staak dit, Gladys!” roep hy uit, so skerp dat die luie Maxine by die kroegtoonbank uit haar drome wakker skrik en opkyk.
Kit sit ’n wyle in stilte, dan tel hy sy bierbeker op en ledig ’n kwart daarvan in een teug. Hy sit die beker te hard op die houtblad neer, sodat die geluid deur die leë kroeg dawer. “Ek moet gaan.” Hy kom orent.
Gladys bekyk hom met haar koel groen oë. “Ja, dis goed, Kit, loop en vertroetel jou drome in ’n ander kroeg, die Imperial, as jy wil. Jy drink deesdae genoeg om vir enige kroeg ’n uithalerklant te wees.”
“Gladys, Gladys, waarom so kwaai? Waarom bederf jy die dag? Ons het pret saam gehad.”
Sy knik, haar oë waaksaam. “Ja, dit is wel waar en ek bedank jou daarvoor. Maar die tyd vir speletjies en pret is verby. Kit Malloy, jy droom soos ’n oorgroeide skoolseun oor iemand wat nou totaal buite jou bereik is, wanneer gaan jy dit eendag besef?”
“Gladys, jy verstaan nie, hou liewer jou raad vir jouself.”
“Goed, ek sal in die vervolg, maar ek hoop van harte jy bepaal jou aandag en energie van nou af by MacArthur en sy projek. Dis belangrik vir almal van ons, en my en Delphine se toekoms is in die weegskaal as die Skot misluk.”
“Jy het nie so groot gewaag soos ek nie,” sê Kit stil. “Ek het byna my hele fortuin verwed op MacArthur se sianiedproses, soveel glo ek daarin. Van almal wat belê het, is dit Robinson en ek wat die meeste gaan verloor as dit op ’n misoes uitloop. Maar dit gaan nie gebeur nie, ek verseker jou, MacArthur gáán slaag. Nie Robinson óf ek kan die alternatief bekostig nie!”
* * *
Kurt, wat sedert sy aanval die vorige dag onder verdowing gehou is, is onaangenaam bewus van ’n dofheid wat hom weer wil bemeester. Hy moet dit ten alle koste beveg, tot sy sake met Cohen afgehandel is.
“Verstaan jy goed wat ek sê, Cohen?”
Cohen, wat bleek lyk van skok, knik ongemaklik. “Ek sal u opdrag uitvoer, meneer Mannheim, maar ek sou ’n swak regsman wees as ek u nie wys op die gevaar nie … U wil Deborah … ek bedoel, die jong mevrou Mannheim, volmag gee om u plek vol te staan terwyl u ongesteld is?” Hy haal sy skouers op. “Sy is baie jonk vir so ’n taak.”
“Sy is bekwaam en sy is skerpsinnig, sy het in die tyd wat sy my vergesel het, meer bewys van goeie oordeel gelewer as Rheed wat my gedurig napraat om in my goeie boekies te bly.” Die inspanning laat hom na asem hyg. “Asseblief, Cohen, ek is moeg, laat ons nie verder redekawel nie.”
“Meneer Mannheim, ach … maar dink u aan haar? Dis ongehoord dat ’n vrou só ’n posisie volstaan, u weet self dat sy te doene gaan kry met myners, met ruwe manne …”
“Rheed sal haar bystaan. Dis my bevel! Jy as trustee sal as haar borg optree, en jy en Rheed moet julle oordeel gebruik oor finansiële risiko’s. Maar ek wil nie hê dat sy goedsmoeds gekniehalter moet word nie, verstaan? Sy sal vinnig haar oordeel moet gebruik om sake te red. Dinge is nie rooskleurig nie, dit mag nodig wees om een van die myne te sluit. Jutta’s Rand, Karl se myn, is die een wat ons finansieel die meeste tap. Indien sy dit sou goeddink, en sy Karl kan oorreed om te verkoop, dan staan julle haar nie teë nie …” Hy word weer gedwing om op te hou praat en voel gefrustreerd hoe sy tong begin dik word. Die neerdrukkende moegheid begin hom nou teen wil en dank oorweldig.
“Nog iets, Cohen … jy … moet …” klink Kurt se stem nou hortend van inspanning, “verkoop … kennis gee … dat ek bereid is … om die aanbod te aanvaar vir die tekstielfabriek in Aachen … aanvaar die laaste aanbod wat gemaak is … geld moet so gou moontlik inbetaal word in die Rothschild-bank … my rekening … indien nodig, maak daardie fondse beskikbaar vir Deborah …” Hy kom nie verder nie. Sy kop val terug teen die kussing en hy hyg pynlik na asem.
Cohen kom verskrik orent en storm die kamer uit. “Mevrou Mannheim! Oi vey, mister Karl!”
Ma-Fytjie, gevolg deur Deborah, kom uit die voorhuis te voorskyn en storm hom tegemoet.
“Hy lyk nie goed nie, die dokter moet kom!” roep Cohen verskrik uit.
“Ek het dit verwag. Vader John moes hom nog nie toegelaat het om oor sy besigheid te praat nie,” sê Deborah, bleek van ontsteltenis.
Fytjie het reeds die kamer in verdwyn, sy het die tablette wat die goeie vadertjie haar gisteraand gegee het, reeds byderhand en breek die flessie oop. Dis ’n nood dié, as sy al ooit in haar sondige ou lewe een gesien het!
“Ouseur … ouseur,” sê sy paaiend, “ek gaan jou dié ingee … die vadertjie sal nou kom, maar drink dié maar eers vir ou Fya se onthalwe.”
Kurt kreun van pyn toe sy sy kop lig om hom die medisyne te laat drink.
“Deborah …” klink dit skor oor sy lippe.
“Ek is hier, Pa,” sê sy stil.
Kurt knik, sy oë soek na Cohen, dan sê hy met sy laaste kragte: “Cohen … sal jou sê … jy is in beheer, maak soos jy goeddink. Vind uit oor Salisbury-myne … Robinson se gekke …” Hy sluit sy oë. Sy asem begin reëlmatiger te raak.
Dit is eers ’n halfuur later, nadat vader John en twee nonne hul opwagting gemaak het, dat Cohen die kans het om alleen met Deborah te praat. Hy vertel haar van Kurt se wens en sien dat die nuus vir haar eweneens ’n skok is.
Sy skud haar kop verskrik. “Meneer Cohen, ek is ’n beginner. Hoewel ek ontsaglik belangstel in die myne en baie geleer het by … by my skoonvader, is dit vir my op die oomblik ondenkbaar! Hoe kan ek besluite neem? Hoe kan ek bevele gee aan meneer Rheed, aan manne wat jare ouer is as ek?”
“Ek verstaan u konsternasie, maar dit is u skoonvader se uitdruklike bevel aan my. Ek is verplig om dit uit te voer.”
Cohen was aanvanklik agterdogtig oor die jong meisie, hy het gedink dat sy moontlik met haar skoonheid en sjarme die ou Mannheim se kop laat draai het. Sy lyk egter so ontredderd dat hy nie anders kan as om simpatiek te voel nie.
“Meneer Mannheim het baie vertroue in u oordeelsvermoë. Hy sou so iets nie oorweeg het as dit nie nodig was nie. Ek kan u van my eie solidariteit verseker, ek sal u bystaan waar moontlik.”
Deborah antwoord hom nie. Haar kop werk teen ’n koorsige snelheid. Miskien kan sy Karl oorhaal om haar te help. As hy net gewillig sou wees om aan haar sy te wees … As sy as vrou net nie die een is wat die bevele hoef te gee nie, as dit uit Karl se mond kan kom, sal dit al klaar help.
“Ek glo dat as ek meneer Mannheim se wense aan meneer Rheed oorgedra het, daar van sy kant ook geen probleem sal wees nie,” sê Cohen. Kortliks deel hy haar mee van die besluit wat sy sal moet neem oor Jutta’s Rand. “Meneer Karl het natuurlik daar die volle sê, mevrou, maar as dit van my afhang, sou ek probeer uithou, so lank moontlik, want dit is die modernste van die Mannheim-myne, en in die huidige klimaat sal dit nie deug om dit vir ’n verspotte prys te verkoop bloot om die volgende maand se uitgawes te dek nie.”
“Volgende maand se uitgawes is geen geringe saak nie, meneer Cohen!” roep sy skerp uit. “Ons het meer as tweeduisend myners wat ons moet betaal.”
Cohen knik. “Kan u vir my ’n inventaris maak van wat onmiddellik uitstaande is? Ons kan saam moontlik ’n oplossing vind.”
Deborah knik moeg. “Ek kan die state teen oormôre vir u gereed hê.” Sy sal enigiets belowe, solank hy net loop! Wat hy haar meegedeel het, het as so ’n skok gekom dat sy tyd nodig het om dit te verwerk. Dat sy nie veel van ’n keuse het nie, is duidelik, maar as Karl haar bystaan, kan hulle saam die ding deursien. Waar sou Karl so laat wees? Dis al ná sewe.
Toe die staanhorlosie talmend twaalf slae laat galm deur die stil huis, kom Deborah uiteindelik orent uit die leunstoel waarin sy vergeefs gesit en wag het op Karl se tuiskoms. Sy blaas die koperstaanlampe dood en tel die brandende kers in sy blaker op, dan