Willem klap op die tafel langs sy bord. “George, dis genoeg! Oom Jan en tant Hester-hulle kom kuier en julle gaan julle gedra en vir Mamma help. Maria, ek reken op jou.”
“Ons gaan ’n babatjie vir Kersfees kry. Ek wil ’n sussie hê wat kan hardloop.”
Caroline glimlag floutjies. George prop sy duim in sy mond en kyk stip na haar. Daniël skink ’n glas melk en sluk dit met een teug weg. Willem laat dit daar. Hy skuif die laaste eier opsy.
Toe Doelie sy bord wegneem, sit Klein-Willem die Boek voor hom neer. “Klaas sien stof innie pad verby die huiskamp,” waarsku sy. “Sadrag het kom sê.”
“Sê vir hulle hulle moet inkom, ons lees.”
Toe almal sit – op hul hurke, rug teen die muur – slaan Willem die Boek oop by die bladsymerk, ’n kunstig gehekelde kruis wat hy met eerbied eenkant skuif. Hy kies die ou bekende gedeelte, sit sy preekstem op en praat stadig en duidelik en presies soos hy beplan om dit op Kersdag vir almal aan Mispa se Kerstafel voor te hou.
“Ons lees uit die Evangelie van Lukas hoofstuk twee van vers een tot … sewe: ‘Ende het geschiedde in die selve dagen dat ’er een gebodt uytgingh van den keyser Augusto dat de geheele werelt beschreven soude worden. Dese eerste beschrijvinge geschiedde als Tyrenius over Syrien Stadthouder was. Ende sy gingen alle om beschreven te worden, een eygelick nae sijn eygen stadt. Ende Joseph gingh oock op van Galilea uyt de stadt Nazareth nae Judeam tot de stadt Davids, die Bethlehem genaemt wort, (om dat hij uyt den huyse ende geslachte Davids was) om beschreven te worden met Maria sijn ondertrouwt wijf welcke bevrucht was.
“ ‘Ende het geschiedde als sy daer waren dat de dagen vervult wierden dat sy baren soude. Ende sy baerde haren eerstgeboren soon, ende wondt hem in doecken, ende leyde hem neder in de kribbe om dat voor haerlieden geen plaetse en was in de herberge.’ Tot sover – laat ons bid.”
Willem vou sy hande op die oop Bybel. Hy roep sy Heer en Meester aan namens sy huisvrou en die kinders wat sy vir hom gebaar het, hy dank Hom vir seëninge en goeie vooruitsigte. Hy dra die moeder van die gesin en die kind wat gebore moet word, aan Hom op. Hy smeek om vergifnis vir sondes wat uit ongehoorsaamheid of onkunde gedoen is. Hy beloof dat hy en sy gesin op die smal pad sal bly en Kersfees soos Christene sal vier.
Toe hy amen sê, hou sy broer Jan Adriaan Basson se kapkar langs die agterdeur stil.
Hoofstuk 2
“Ek gaan Graskamp toe!”
Willem wil nog keer, maar Daniël vlug soos blits voorstoep se kant toe.
“Jy moet help aftuig!” roep hy, en gee moed op. “Groet hy nie?”
Sadrag grinnik met sy ken teen sy skouer. Almal weet hoekom Daniël die hasepad kies. Dis oor die niggies, veral Anna Catharina wat dertien is en nie kan wag om haar neef om die nek te val en papnat te soen nie. Caroline het hulle dopgehou, twee giggelende meisiekinders wat mekaar aanhits om Daniël meedoënloos te agtervolg. Anna Catharina is die jagter en Elsje die spoorsnyer, die een wat eerste uitvind waar Daniël hom bevind en reguit met die inligting na haar suster toe hardloop.
Caroline kan net glimlag. “Dis die meisies, Willem. Hy is skaam, jy weet mos.”
Willem gee ’n snork en wend hom tot Sadrag. “Gaan help die mense afpak en vat die perde stalle toe.”
Caroline kyk hoe Sadrag sy rug regop trek en aanstap. Hy is Daniël se beste vriend en op dieselfde dag as hy gebore. Bet en Klaas wou hom ook Daniël doop, maar dit was eens te veel vir haar en Willem wat hul tweede seun as plaasvervanger vir sy gestorwe broertjie beskou. Dis sy wat die Bybelse Daniël se vriende onthou en Bet en Klaas oortuig het dat hulle hom Sadrag moet noem. Sadrag en Daniël is toe saam gedoop en sedertdien onafskeidbaar. Net deesdae voel dit vir haar asof Willem onderskeid maak tussen die twee en Sadrag alte dikwels Daniël se kastaiings uit die vuur moet krap. Maar om hom nou daarop te wys is ongevraag in die gewoel wat pas losgebars het.
Maria gryp Hercules aan die hand en hardloop. Klein-Willem steur hom nie aan die huilende George nie. Willem raap hom op en loop met die seuntjie op sy arm uit buitentoe. Die kind in Caroline trap vas en slaan bollemakiesie. Sy maak haar oë toe en haal diep asem. Pyn het sy nie, ongemak wel. ’n Ligte fladdering raak aan haar wang, die reuk van soetamaling maak dat sy na haar asem snak.
Sal jy en jou engel minstens nog drie dae kan wag? Ek wil nie op my kraambed lê en sterf terwyl die familie op die voorstoep koffie drink en koek eet nie.
Duiseligheid dwing Caroline om te bly sit, elmboë op die tafel, haar hande in haar hare, oë toe.
“Mama … Mama …” Annatjie se smeekstemmetjie en Doortjie se boegoereuk verdring die engelgeur. Die kind kom tot bedaring. Sy waag dit om haar oë oop te maak.
Doortjie staan langs Annatjie se hoë stoeltjie. “Nôi, ek vat die kleintjie kamer toe.”
Annatjie steek haar armpies na Doortjie uit. Sy lag getroos toe haar oppasser haar al paaiende uit die stoeltjie lig. Siena kom met die skinkbord om af te dek en wag vir Caroline wat alte stadig orent sukkel.
Die kyk wat die twee vroue mekaar gee, is so veelseggend, sy vererg haar. “Dink wat julle wil – ek kraam nie voor die kuiermense nie.”
Siena is die oudste. Sy waag dit om terug te praat. “Nôi Kerlien, hy vra nie vir sy mama nie, hy gebore op sy eie tyd.”
“Oor drie dae,” sê Caroline en staan regop, haar een hand onder haar buik.
“Skoonsuster, en jy loop nog!”
Ag, nee! Was sy so rats soos Daniël, het sy nou veilig in haar bokamer gelê en boek lees.
Jan Adriaan se Susanna staan die kombuis vol, volstruisvere bibberend op haar hoed, perdebylyfie so dun ingegord, lyk asof sy middeldeur kan breek. Sy is ’n modepop, koop winkelrokke en hoede van Frankryk af ingevoer, besprinkel haar met duur parfuum en druk haar voete in hoëhakskoene met gepunte tone. Jan Adriaan het goed gedoen die tien jaar wat hy gedelf het. Hulle woon in ’n kasteel in Belgravia, sy skrynwerkwinkel floreer en van teepartytjies kan jy sy vrou niks leer nie.
Caroline gee haar oor aan Susanna se omhelsing wat eindelik eindig met ’n soen op elke wang.
“Weet nie hoe jy dit in hierdie hitte hou nie. Ons is donkernag uit Kimberley weg, maar toe die son opkom, braai ons. Mag ek my hoed gaan afhaal en my baadjie uittrek?”
“Met plesier. Julle ou kamer is gereed.”
“Die hoekkamer?”
“Ek sal Doelie vra om vir jou waswater te vat en tee … of koffie?”
“Dankie, maar onthou ek neem flou swart tee sonder suiker. Jan Adriaan hou van sy koffie sterk en soet. Julle moet vir julle ’n badkamer aanbou, dis baie gerieflik.”
Caroline byt op haar tande. Sy hoor dit elke keer as Susanna kom afpak en sy gee haar klokslag dieselfde antwoord. “Jy moet Willem vir my oortuig, hy bou liewer nog stalle.”
“Tipies boer, so agter die klip. Ek kry jou jammer.” Susanna pluk haar handskoene uit en waai haar gesig met hulle koel. “Wat ek jou wel beny, is jou swetterjoel bediendes! Boy!”
“Sy naam is Sadrag.”
“Weet hy waarheen?”
Sadrag dra ’n reistas in elke hand en loop verby.
“Ekskuus tog! Ek moet hom inhaal – my slotjies werk nie meer nie en ek kan nie bekostig om iets te verloor nie.”
Ons werkers steel nie soos julle s’n nie, wil Caroline haar toevoeg. Tog is sy dankbaar dat Susanna haar kans gee om die trap in vrede op te sukkel en haar vir ’n uur of twee in haar slaapkamer toe te sluit.
“Maak vir hulle koffie en tee en vat dit stoep toe,” sê sy vir Doelie, “ek gaan kamer toe.”
Die Bybel lê nog op die etenstafel waar Willem laas gelees het. Sy tel