Toe motorligte van die Beukesse se afdraaipad indraai, glip sy agter ’n struik in. Sy vroetel aan die silwergrys blare daarvan, oumansoutbos. Terwyl sy op haar hurke sit, voel sy hoe die waaie van haar bene jeuk van die sweet. Nog drie kilometer om te gaan. Sy haal haar hoed af en vryf die sweet uit haar haarwortels, skud haar hare los en bly sit met haar gesig op haar knieë tot die stof verbygetrek het, voor sy weer aanstap. Wat gaan sy vir Zacharias sê?
3
Toe Zacharias die laaste twee sakke korrelkos die skuur insleep, is die chinchilla-slagter besig om sy slaaprol uit te gooi vir die nag. Zacharias maak nie verskoning dat hy op die Portugees se slaapritueel inloop nie. As die man ná twee jaar nog steeds verkies om in die skuur te bly is dit sý saak.
Zacharias gooi die sakke met ’n plof teen die ander. Hy stof sy hande teen sy sye af en haak sy duime in die leerkruisbande oor sy bors. “Ons sal moet uitry vir voer.” Terwyl hy die voorraad voerpille takseer, vryf hy aan sy neusvleuels. ’n Bonkige neus waarvan die boog direk tussen sy oë begin. ’n Arendsneus met ’n Salvador Dali-snor wat grys na weerskante vlerk. Daar is grys stoppels op sy ken, en silwer vlekke in sy kort krulhare. Sy ore is vlesig en rooi beaar in die skulpe van saans se whisky.
“Hoe lyk jou dag môre, boet?”
“Ons kan maar gaan. Daar is ’n paar wat gereed is vir slag. Pelse lyk goed. Wyfies wat lank nie gegooi het nie en hier en daar ’n mannetjie met windbal.”
Bastos het in die tyd wat hy Zacharias met die chinchillas bystaan, geleer om ook staccato te praat. Hy draai sy lyf skrams in die ou man se rigting terwyl hy die lantern aansteek.
“Jy ken die das. Maak dan so,” aanvaar Zacharias die man se besluit.
Zacharias gooi sy oog oor die houtplatform wat Bastos vir homself in die hoek van die skuur opgerig het. Dit is ’n kniehoogte houteiland met ’n tweeplaatstoof, ’n waskom en ’n meter hoë yskassie daarop. Eenkant is die balebed waarop hy sy slaaprol oopgooi, daarnaas ’n lampetbeker en wasskottel op ’n tafeltjie. In die middel van die platform is ’n ovaal akkerhouttafel, waarop ’n draadkershouer staan, en twee helderkleurige stoele daaronder ingestoot.
Zacharias kyk hoe Bastos se skadu oor die chinchilla-hokke skuif toe hy die lantern gaan hang aan die kabel wat dwarsoor die hoek gespan is. Hy skat die Portugees so om en by veertig, maar dis moeilik om sy gesigslyne te lees onder die volbaard en snor. Sy hoed, wat aan ’n toutjie om sy nek na agter hang, wieg weg van sy skouers toe hy die lantern oplig. Zacharias wonder altyd hoekom die man dan nog ’n lap ook om sy kop het as hy al klaar hoed dra. Is mos om dubbeld gehoed te wees. ’n Man kan mos nie seerower en cowboy gelyk wees nie? Hy’t al vir Krisjan gevra na dié ding, maar Krisjan lag net hie-hiee en sê: “Nee, daai weet ek nie.”
“Het jy al kos gehad?” vra Zacharias op die ingewing van die oomblik. Hy is nie ’n man wat kuiermaats soek nie, dit het Bastos ook al met die tyd saam geleer. Maar hy hét tog nou die skilpadsop op die stoof. Te veel vir een, want ou Krisjan skud net sy kop en gril. “Is Suurpootjies wat jy so moor, Zacharias, ’n bedreigde spesie,” mor hy elke keer oor die skilpadsop. “My jirre tog, man,” keer Zacharias dan, “Karoo-skilpad is soos die klippe van die veld. Watse bedreigdheid is dié nou?”
“Bring jou kitaar saam,” nooi hy. Hy draai om en loop kromskouer weg sonder om te wag op die Portugees se antwoord.
Met die oopstoot van die hoofhuis se bodeur waai die reuk van skilpadbloed uit die sinkemmer teen Zacharias vas. Hy het net gewag tot Krisjan uit is en toe die els by die oë deurgehaak om die kop uit te trek sodat hy met ’n vinnige haal die nek kon afsny. Hulle toe so teen ’n hoek laat hang om in die emmer lekker skoon te bloei.
In die swartpot stoof ’n bos preie, twaalf wortels, ’n handvol pietersielie, vyf uie met ’n paar naeltjies in elkeen gedruk en ’n kop knoffel. Daarna het hy die skoon skilpaaie met handevol kruie op die kooksel gegooi en die pot met water gevul.
Dit was agt uur gelede.
Zacharias skink vir hom ’n glas whisky en skep die twee volgroeide skilpaddoppe met ’n soplepel uit die kastrol. Hy gooi dit in ’n enemmelskottel en giet koue water daaroor sodat hy die doppe met sy hande kan oopbreek. Die pote kom maklik los uit die karkas en met sy knipmes trek hy die losgekookte velle af. Ook dié van die koppe. Met die karapaks en onderdop los van mekaar, kan hy die sagte, fyn vleisies en vet daaruit loskrap. Die hele spul gooi hy weer terug in die kastrol, met drie repe suurlemoenskil daarby. Kort voor opdien, sal hy ’n glasie van die Madeira Port wat Bastos hier aangedra het, bygooi. “Nou kan die Portugees kom sing tot die sop reg is,” praat hy met homself.
4
By die motorhek gaan Lea staan. Die kombuisdeur is oop. ’n Kolom kerslig val buite op die vaal amandeldoppe wat die huis omring. Weerskante van die voordeur, wat permanent gegrendel is, staan die twee sipresse soos spits ruimtetuie wat sterre toe wil. Agter die opstal verby ’n ry sparre na weerskante om die skuur en lusernland van die hoofhuis te skei.
Langs die witgekalkte buitekamer aan die oorkant van die hoofhuis steek Zacharias se valkhok swart af. Die sifdeur daarvan, weet sy, is stewig gegrendel. Zacharias is heilig op sy valk.
Dat die ding nog nie gevrek het van die koue nie, kan sy nie verstaan nie. Hulle is mos nie soos die chinchilla wat nut het van hierdie tipe koue nie, maar Zacharias glo sy valk moet die lug voel soos dit is.
’n Stel leerjessies lê op die kosblok links van die vlieghok. Zacharias het dus nog nie vir sy valk kom nagsê nie, want op sy toerusting is hy pynlik.
Lea lig die draadring van die haak af en haal ’n paar keer diep asem. Ses keer, diep in en lank uit, het Krisjan haar die bang leer hanteer. Snags as sy met ’n nagmerrie na hom toe gehardloop het, het hy haar op sy breë vensterbank getel en ’n deken om haar lyf gedraai. Dan het hy sy gasstofie aangesteek en vir haar tee gemaak.
Anders as Zacharias wat die bang vir die donker uit haar probeer dril het. “Vat die blerrie torch en stap hoenderhok toe, lat jy kan sien daar’s niks wat jou sal vang nie.” Hy het in die deuropening afgeëts bly staan en aan sy pyp gepaf. Soms het sy gaan staan en kyk hoe die flitslig se sirkel in twee breek op haar skaapvelpantoffels. Maar omdraai sou sy nie, al was sy hóé vrek bang. Zacharias moes nie dink sy is ’n bybie nie.
So het sy die donker leer hanteer tussen Krisjan se tee en Zacharias se flits.
Lea lig haar jas aan die kraag van haar skouers af en blaas tussen haar borste in. Sy voel hoe die sweet tussen haar blaaie af damp tot op haar kruis. Haar vingers voel warm en geswel. Sy druk haar hande onder haar klam hare in en vryf teen haar nek af tot op haar sleutelbene. Met haar kop na agter gekantel, meet sy die sterre. Sy blaas stadig asem uit en loop opstal toe.
Sy weet haar voetstappe gaan opklink van die gebreekte amandeldoppe en dit laat haar roekeloos voortstap. Hoe nader sy aan die geel opening in die nag kom, hoe duideliker hoor sy ’n kitaar. ’n Man se stem, jongerig, met ’n sagte lilt van die tong. Af en toe meer geluid as woord. Weemoed in ’n vreemde taal.
Dit sal verkeerd wees om nou by Zacharias ingestap te kom. Onaangekondig, nadat sy vir twee jaar uit sy lewe verdwyn het. Nooit laat weet het hoe dit gaan, of nié gaan nie. Net weggeraak soos die grys aardwolf wat sy eie seisoen kies vir terugkom.
Sy draai saggies om en sluip dig teen die huis verby, aan die voorkant, na Krisjan se kliphuis aan die ander kant. Die hortjies is dig, maar ’n skreef lig smelt onder die deur uit. Die groen verf van sy voordeur dop steeds op. Sy trek ’n lel daarvan af en breek dit fyn tussen haar middelvinger en duim. Sy ruik die paraffienlamp aan die ander kant van die toe deur. Toe klop sy drie keer, draai die deurknop en stap binne.
Die ou man se maer skouers knop onder sy trui soos hy op sy elmboë sit en luister na ’n krapperige radio. Hy draai sy kop stadig na die geluid agter hom. Sy groot oor