“Die bliksem!” Sean se woede vlam oombliklik op toe hy sien hoe sy tweelingbroer die lieflike ou huis verwaarloos het. “Hy’s so lui, hy sal nie uit ’n natgepiste bed uit opstaan nie.”
Vir Sean is dit nie net ’n huis nie; dis die plek wat sy pa gebou het, wat hom van sy geboortedag af en deur sy kinderdae beskut het. Toe sy pa onder die Zoeloespiese by Isandlwana beswyk het, het die helfte van die plaas en huis Sean s’n geword. Hy het snags in die studeerkamer gesit met stompe wat in die klipkaggel brand en die gemonteerde buffelkop daarbo wat skaduwees teen die plafon gooi. Hy het sy aandeel weggegee, maar dit is nog steeds sy tuiste. Garry, sy broer, het g’n reg om dit te verwaarloos en so te laat uitmekaarval nie.
“Sy moer!” spreek Sean sy gedagtes hardop uit, maar byna dadelik betig sy gewete hom. Garry is mank, sy been deur ’n roekelose skoot met ’n haelgeweer onder die knie afgeskiet. En Sean het daardie geweer gehanteer. Sal hy ooit verlos word van daardie skuld? Hoe lank moet hy nog boete doen? Hy protesteer teen die aansprake van sy gewete.
Dis nie al wat jy aan jou broer gedoen het nie, herinner sy gewete hom. Wie het die kind verwek wat Garry nou sy seun noem? Wie se saad het in sy skoonsuster, Anna, se buik tot ’n seun gegroei?
“Ons was lank weg, nkosi.” Mbejane sien met watter uitdrukking Sean na Theuniskraal kyk, dat hy dinge onthou wat liefs vergete moet bly.
“Ja.” Sean ruk hom reg en sit regopper in die saal. “’n Lang pad en baie jare. Maar nou is ons weer by die huis.”
Hy kyk terug na die dorpie toe, soek in die deel anderkant die hoofstraat en die hotel na die dak van die klein huisie in Proteastraat. Dan sien hy dit tussen die hoë, bosserige bloekombome en sy bui verbeter sommer, hy voel glad opgewonde. Woon sy nog daar? Hoe sal sy nou lyk? ’n Bietjie grys, seker. Het haar vyftig jaar diep spore op haar gelaat, of het die jare haar net so sagkens behandel as wat sy met een en almal doen? Het sy hom vergewe dat hy weg is sonder om eens te groet? Het sy hom die lang jare van stilte vergeef? Verstaan sy hoekom hy nooit geskryf het nie – geen woord of boodskap gestuur het nie, buiten daardie naamlose geskenk van tienduisend pond wat hy in haar bankrekening inbetaal het. Tienduisend miserabele ponde wat hy skaars gemerk het tussen al die miljoene wat hy in daardie dae gewen en verloor het toe hy een van die grootkoppe op die Witwatersrandse goudveld was.
Weer pak ’n skuldgevoel hom beet. En hy weet dat sy verstaan, dat sy vergeef. Want dit is sy stiefma, Ada, en sy liefde vir haar is nog groter as die natuurlike liefde wat ’n mens aan jou eie bloed verskuldig is.
“Kom ons gaan af soontoe,” sê hy en spoor sy perd aan.
“Is dit ons huis, Pa?” roep Dirk terwyl hy op ’n handgalop langs hom ry.
“Ja, ou seun, dis die huis.”
“Sal Ouma hier wees?”
“Ek hoop so,” antwoord Sean, en vervolg sagter: “Dis wat ek hoop, bowenal.”
Oor die brug oor Bobbejaanspruit, verby die beeskrale langs die treinspoor, verby die ou hout-en-staal-stasiegebou met die bord wat in verbleikte wit-en-swart Ladyburg. 2,256 voet bo seespieël aankondig, links in die stowwerige hoofstraat af wat so wyd is dat jy ’n span osse daar kan laat omdraai, en af na Proteastraat toe ry Sean en Dirk, met Mbejane en die pakmuil ’n ent agterna.
By die hoek trek Sean sy perd in tot ’n stappie, rek die laaste paar minute van afwagting voordat hulle by die wit paaltjieheining stop wat die huisie omring. Die tuin is netjies en groen, vrolik van die Barbertonse madeliefies en blou bergrose. Die huis is vergroot met ’n nuwe vertrek aan die agterkant en is sprankelend nuut afgewit. ’n Naambord by die hek sê in goue letters op ’n groen agtergrond:
Maison Ada
Kostumier van gehalte
Sean grinnik. “Genade, die ou tante het skoon Frans geraak.” Dan aan Dirk: “Bly hier.”
Hy glip van die saal af, gee die teuels vir Dirk en gaan by die hekkie in. By die deur huiwer hy ’n oomblik selfbewus en verstel sy krawat. Hy kyk af na die swartlakenpak wat hy in Pietermaritzburg gekoop het, stof sy broek af, stryk sy nuutgeknipte baard plat, gee sy snorpunt ’n draai en klop aan die deur.
’n Jong meisie wat Sean nie ken nie, maak oop. Sy reageer oombliklik, bloos effe en probeer om haar hare ongesiens reg te stoot en van die naaldwerk in haar hande ontslae te raak – skoon verward omdat sy haar skielik in die teenwoordigheid van ’n groot, goedgeklede en aantreklike man bevind. Maar Sean voel ’n tikkie jammerte toe hy na haar geskende gesig kyk, lelik van die pers akneemerke.
Sean lig sy hoed. “Is mevrou Courtney hier?”
“Sy is in die werkkamer, meneer. Wie sal ek sê is dit?”
“Moenie vir haar enigiets sê nie, dis ’n verrassing.” Sean glimlag vir haar en sy lig haar hande selfbewus in ’n poging om haar gesig te verberg.
“Wil jy nie inkom nie, meneer?” Sy draai haar kop skaam weg, asof sy dit wil wegsteek.
“Wie is dit, Mary?”
Sean skrik toe hy die stem van binne af hoor – dit het glad nie verander nie. Dis asof die jare sommer wegval.
“Dis ’n man, tannie Ada. Hy wil met tannie praat.”
“Ek kom. Vra hom om solank te sit en gaan maak asseblief vir ons koffie.”
Mary ontsnap dankbaar en laat Sean alleen in die klein sitkamer staan. Hy vroetel met sy hoed in sy groot, bruingebrande hande en staar na die daguerreotipe-afdruk van Waite Courtney bo die kaggel. Al wil hy dit nie erken nie, lyk sy pa se gesig net soos syne – dieselfde oë onder ruie swart wenkbroue, dieselfde arrogansie om die mond, selfs ’n eenderse vasberadenheid in die uitstoot van die kakebeen onder die digte, lang baard, en natuurlik die groot Courtney-haakneus.
Die werkkamer se deur gaan oop en Sean draai vinnig soontoe. Ada Courtney kom glimlaggend in, totdat sy hom sien. Dan steek sy vas, die glimlag verdwyn en sy raak bleek. Onseker lig sy haar hand na haar keel toe en maak ’n klein stikgeluidjie.
“Liewe Vader,” fluister sy.
“Ma.” Sean skuifel sy voete ongemaklik rond. “Hallo, Ma. Dis goed om Ma weer te sien.”
“Sean.” Die kleur vloei terug in haar wange in. “Vir ’n oomblik het ek gedog … Jy lyk soveel na jou pa. O, Sean!” En sy hardloop na hom toe. Hy slinger sy hoed op die bank en vang haar om haar middel.
“Ek het vir jou gewag. Ek het geweet jy sou kom.”
Sean tel haar op en soen haar in ’n warreling van babbel en lag, draai haar in die rondte en lag self.
“Sit my neer,” hyg Ada uiteindelik. Toe hy dit doen, bly sy hom vasklou.
“Ek het geweet jy sou terugkom. Aan die begin was daar stukkies oor jou in die koerant, en mense het my goed vertel, maar die afgelope paar jaar was daar niks, heeltemal niks.”
“Ek is jammer.” Sean kom tot bedaring.
“Jy is ’n stouterd.” Sy sprankel van opgewondenheid, haar hare het uit haar bolla uit geval en ’n lok hang langs haar wang. “Maar dis so wonderlik om jou terug te hê …” En uit die bloute begin sy huil.
“Moenie, Ma. Asseblief, moenie.” Hy het haar nog nooit sien huil nie.
“Dis net … Dis ’n verrassing.” Sy probeer haastig haar trane afvee. “Dis niks.”
Angstig probeer Sean aan iets dink om haar aandag af te lei. “O,” roep hy dan verlig. “Ek het nog ’n verrassing.”
“Later,” protesteer sy. “Een op ’n slag.”
“Dit kan nie wag nie.” Met sy arm om haar skouers, lei hy haar deur toe en op die voorstoep uit.
“Dirk,” roep hy. “Kom hiernatoe.”
Hy voel hoe sy stokstil word terwyl hulle Dirk met die